گزارش پژوهشی کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق ایران در مورد «نقش فناوری اطلاعات در توسعه اقتصاد» طی نشستی با حضور اعضای کمیسیون و نمایندگانی از مرکز ملی فضای مجازی، سازمان توسعه تجارت وزارت صمت، وزارت ارتباطات و فعالان حوزه فناوری اطلاعات ارائده شد.
در این جلسه محمدرضا طلایی رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات و اقتصاد رسانه در خصوص پژوهشی که به درخواست کمیسیون انجام شده گفت: هدف ما تغییر نگاه به حوزه ICT کشور بوده است. ایران در زمینه کالاهای سنتی مثل فرش و گردشگری صاحب نام است؛ در برخی صنایع دیگر هم در بخش داخلی و خارجی جایگاه ویژه‌ای برای خود دارد، اما در حوزه فناوری اطلاعات هنوز جایگاه ما در داخل کشور قابل قبول نیست و در خارج کشور هم در این زمینه صاحب نام و برند نیستیم.
طلایی گفت: در شرایط کنونی اقتصادی کشور، حوزه فناوری اطلاعات می تواند راهگشا باشد. در کمیسیون طرحی داریم تا نشان دهیم که فناوری اطلاعات در زمینه توسعه اقتصاد، افزایش بهره‌وری و حتی در زمینه استفاده بهینه در مصرف آب و حل مشکل خشکسالی نیز می‌تواند راهگشا باشد. سعی ما این است که با کمک پژوهشی که ارایه می‌دهیم طرح بهتری را برای توسعه ICT کشور از طریق اتاق ایران ارایه دهیم.
امیرحسین خالقی، پژوهشگر و مدرس دانشگاه تهران، در تشریح پژوهش انجام شده گفت: اکوسیستم فناوری یک نقش حمایتی دارد و در سیاست‌گذاری‌ها می‌شنویم که باید اکوسیستم نوآوری و فناوری را ایجاد کنیم. در بحث اکوسیستم هم پروژه و طراحی آن مورد نظر نیست بلکه محیط و شرایطی که باید ایجاد شود اهمیت فراوان دارد. در یک اکوسیستم مطلوب نقش دولت باید حداقلی بوده و دولت بیشتر و بیشتر از دخالت در بازار دور شود و حداقل در زمینه فناوری مسوولیت‌ها را به بازار بسپارد و خود نقش حاشیه‌ای داشته باشد.
این پژوهشگر افزود: تحقیقات ما نشان می‌دهد که در زمینه ICT تمام فعالان و اجزای فعال همچون اپراتورهای شبکه تولیدکنندگان تجهیزات و تولیدکنندگان محتوا باید گرد هم بیایند و به یک تصمیم نهایی و جمع‌بندی برسند. قوانین زیاد و دولت مداخله گر در حوزه فاوا باعث می‌شود ایده‌های نوآورانه در نطفه خفه شوند پس لازم است که در این حوزه دخالت دولتی در حداقل باقی بماند.
خالقی ادامه داد: افق فناوری اطلاعات جهانی است و در چنین عرصه‌ای محلی و ملی فکر کردن آفت محسوب می‌شود پس باید با یک نگرش جهانی حوزه‌های موفق را شناخته، تثبیت کرده و جهانی کنیم. در زمینه تخصیص منابع از دولت نیز اگرچه اغلب در کشور ما می‌گویند که منابع مالی باید از طریق دولت تامین شود اما نتیجه پژوهشی که در آمریکا انجام شده نشان می‌دهد که اتفاقا افراد از منابع شخصی مالی برای انجام پروژه‌های فاوا استفاده کرده‌اند و منابع مالی دولتی و بانکی نقش مهم و غالبی که مطرح می‌شود را ندارند.
بر اساس پژوهش انجام شده، وجود کارآفرینان موفق (منتورها)، پژوهش‌های دولتی و دانشگاهی و جذابیت محل برای ایجاد و توسعه پروژه‌های فاوا از جمله موارد با اهمیت شمرده می‌شوند و لازم است که مورد توجه قرار گیرند. همچنین ارایه معافیت‌های مالیاتی برای استارتاپ‌ها راه حلی بهتر نسبت به ارایه وام است.
از نظر خالقی نکته دیگر اما ایجاد ارتباط بیشتر و جلسات بیشتر بین بخش دولتی و خصوصی است. با نظر به این که دولت نیز در بخش تامین بودجه با مشکلاتی روبه‌رو است و نمی‌تواند در زمینه تامین مالی کار خاصی انجام دهد به نظر می‌رسد که بهتر است به بخش خصوصی اعتماد کرده و تعامل بهتری با آن داشته و امور را به آن واگذار کند.
خسرو سلجوقی عضو هیات عامل وزارت ارتباطات و عضو کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران نیز در این جلسه گفت: یکی از خلاءهای ما در کشور نبود تسهیلگران (منتورها) در مراکز رشد و در کل حوزه فاوا است. همچنین موضوع کارآفرینی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد و قانون حمایت از کارآفرینی باید زنده شود؛ مشارکت‌های دولتی و خصوصی‌ها نیز باید بیشتر مورد توجه قرار گرفته و اتاق بازرگانی می‌تواند جلساتی را برگزار کرده و دوره‌های آموزشی را با حضور بخش دولتی و خصوصی بگذارد تا این دو با هم همراه شوند.
سلجوقی افزود: علاوه بر این مسایل به موضوع خوشه اقتصادی در کشور ما به معنای صحیح آن توجه نشده است. در کشورهای دیگر در قالب خوشه اقتصادی شرکت‌های کوچک و رقیب با هم در زمینه تحقیق و توسعه و برندینگ فعالیت می‌کنند که این موضوع در کشور ما مغفول مانده است.
نسخه PDF مطالب ارائه شده در این نشست از اینجا قابل دریافت است.