تجربه استرالیا در مدیریت بازار آب

مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران با همکاری ستاد احیای دریاچه ارومیه و دانشگاه ملبورن استرالیا، کارگاه آموزشی با موضوع "توسعه بازار آب" با همراهی شرکت مشاور Aither برگزار کرد. در این کارگاه، گزارشی از سیاست‌گذاری و اصلاحات دولت استرالیا در حوضه آبریز ماری دارلینگ ارائه شد.

در ابتدای این نشست ویل فارگر Will Fargher نماینده شرکت Aither بحران کمبود آب در دنیا و نقش مدیریت آن را مورد توجه قرار داد و تصریح کرد: ارزش‌گذاری آب در استرالیا یکی از راهکارهایی است که سایر کشورها نیز می‌توانند برای بهبود مدیریت آب خود از آن استفاده کنند. البته باید توجه داشت که قبل از تشکیل بازار آب، نیاز به ارزش‌گذاری آن است. این ارزش‌گذاری بر اساس ماهیت و هدف متفاوت خواهد بود و مبنای آن زیست‌محیطی، مصرف کشاورزی، شرب و صنعت است. در این ارزش‌گذاری تنها مباحث مالی ملاک قرار نمی‌گیرد.

وی تأکید کرد: سیاست‌گذاری برای آب وابسته به محیط است، بنابراین تجربه استرالیا به لحاظ اصول قابل‌استفاده است و می‌توان از آن به عنوان یک نسخه یا دفترچه راهنما استفاده کرد.

در ادامه ریان گورملی Ryan Gormly نماینده دیگری از شرکت Aither به مبانی و ساختار بازار آب در استرالیا اشاره و تشریح کرد: از جمله چالش‌های مدیریت آب در استرالیا می‌توان به توسعه منابع آب در این کشور بدون در نظر گرفتن شاخص‌های زیست‌محیطی، خشک‌سالی‌های شدید، تغییرات پی‌درپی در منابع آب، افزایش تقاضا برای آب، رشد جمعیت، رشد صنعت و تخصیص بیش‌ازحد آب به کشاورزی و کاهش بهره‌وری کشاورزی اشاره کرد.

وی ادامه داد: ازاین‌رو استفاده از روش مدیریتی بازار آب در مقایسه با سایر روش‌ها دارای نتایجی اثربخش و کارآمد بوده و از طرفی منجر به اثربخشی مدیریت تقاضا شده و بهترین حالت مصرف آب محسوب می‌شود.

به اعتقاد گورملی خود بازار، نوع مصرف را تعیین می‌کند و نیاز به مداخله دولت نیست. کشاورزان استرالیا برای افزایش بهره‌وری، سطح همکاری‌های خود را با یکدیگر افزایش دادند و توانستند به هدف برسند. از طرفی بازار آب برای افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی طراحی شد، تا هم ارزش آب درک شود و هم نشان داده شود که آب در کاربردهای مختلف چه ارزشی دارد.

پس از آن مجید سیاری، معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران در گزارشی وضعیت آب کشور را تشریح کرد. بر اساس اظهارات وی در ابتدای سال جاری 32 میلی‌متر بارندگی داشتیم که این مقدار نسبت به سال گذشته 40 درصد و نسبت به متوسط بلندمدت 60 درصد کاهش داشته است. اضافه برداشت از منابع آب به 6 میلیارد مترمکعب رسیده و مقدار ذخیره مخازن سدهای کشور 40 درصد است. بدین ترتیب قطعاً در تابستان سال آینده دچار مشکل خواهیم شد.