هفته گذشته دونالد ترامپ با انتشار یک پست جنجالی در صفحه توییتر خود، اعضای اوپک را متهم کرد که قیمت نفت را به‌طور مصنوعی بالا برده‌اند.
اما جیسیون شنکر، تحلیل‌گر برجسته آمریکایی که به دلیل دقت پیش‌بینی‌هایش در بازارهای مختلفی همچون نفت و گاز، فلزات اساسی، طلا و ... بارها عنوان تحلیل‌گر برتر ماه از نظر بلومبرگ را نصیب خود کرده است، دیدگاهی متفاوت با رئیس‌جمهور کشورش دارد. وی معتقد است عبور بهای نفت از مرز 70 دلار بیش از آن‌که ریشه در تصمیمات اوپک داشته باشد، از افزایش تقاضای جهانی آن نشأت می‌گیرد. او طی یادداشتی در بلومبرگ به بررسی آنچه اخیراً در بازار نفت اتفاق افتاده، پرداخته است:
قاعده مهمی که در مورد کالاهای خام ازجمله نفت وجود دارد و گاهی مورد غفلت قرار می‌گیرد این است که «کالاهای خام فروخته نمی‌شوند، بلکه خریده می‌شوند». بر همین اساس احتمال اینکه اوپک تعیین‌کننده تغییرات بعدی قیمت نفت باشد چندان زیاد نیست، بلکه احتمالاً توان مصرف‌کنندگان آمریکایی و سلامت اقتصاد جهانی مشخص خواهد کرد که بازار نفت در آینده چه مسیری را خواهد پیمود. جهش اخیر قیمت نفت در واقع ادامه یک روند صعودی کاملاً مشهود است که نقطه شروعش به اوایل سال 2016 برمی‌گردد و بهبود اقتصاد جهانی محرک اصلی آن بوده است. قبل از آن رکورد بخش تولید چین موجب شده بود که قیمت نفت خام از اواخر سال 2014 تا اوایل سال 2016 روندی نزولی را طی کند. اما با افزایش سرعت بهبود اقتصاد جهانی از اوایل سال 2016، تقاضای نفت افزایش یافت و در نتیجه قیمت آن نیز در مسیر صعود قرار گرفت.
در بازار نفت و در بین افرادی که تغییرات عرضه نفت را رصد می‌کنند، دو روایت عمده از آینده بازار نفت وجود دارد؛ روایت خوش‌بینانه (قیمت صعودی) این است که تلاش اعضای اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفت برای پایین نگاه داشتن سطح عرضه موجب خواهد شد که موجودی انبارهای نفت –که در دوره رکود بخش تولید چین به‌شدت افزایش پیدا کرده بود- تا حدی کاهش یافته و به میانگین پنج‌ساله خود برسد. روایت بدبینانه (قیمت نزولی) نیز به تولید نفت شیل در آمریکا مربوط می‌شود که می‌تواند به آسانی وارد بازار شود و جهت قیمت‌ها را تغییر دهد. البته سطح تولید نفت شیل در هنگام افت قیمت نفت به‌سرعت کاهش می‌یابد.
اگرچه قیمت نفت در ماههای اخیر نسبت به قیمت برخی کالاهای خام دیگر رشد کمتری داشته است اما به نظر می‌رسد از این پس حداقل در کوتاه‌مدت بازار نفت رونق بیشتری در مقایسه با سایر بازارها داشته باشد. با توجه به چشم‌انداز مناسب اقتصاد جهانی در سال جاری (طبق گزارش‌های صندوق بین‌المللی پول)، تقاضا برای کالاهای خام ازجمله نفت خام همچنان بالا خواهد بود. از طرفی با نزدیک شدن به فصل تابستان و آغاز مسافرت‌های تابستانی، تقاضای نفت بیش از پیش افزایش خواهد یافت تا نفت در قیاس با سایر کالاهای خام مجال بیشتری برای رشد داشته باشد.
در نگاه اول شاید چنین تحلیل شود که افزایش قیمت بنزین و گازوئیل در آمریکا موجب کاهش تقاضای این محصولات و متعاقباً کاهش تقاضای نفت خواهد شد اما از سوی دیگر رسیدن نرخ بیکاری آمریکا به 4.1 درصد و نیز افزایش سطح دستمزدها باعث می‌شود که به‌رغم افزایش هزینه سوخت، تقاضا برای سفرهای درون‌شهری و برون‌شهری همچنان رشد کند. البته اینکه آیا افزایش قیمت نفت موجب رونق می‌شود یا رکود، خود جای بحث دارد اما به‌طور کلی می‌توان گفت وقتی افزایش قیمت ناشی از افزایش تقاضا باشد، این افزایش معمولاً رونق (همراه با میزانی از تورم) را به دنبال خواهد داشت و به رکود منجر نخواهد شد. نکته دیگری که باید به یاد داشته باشیم این است که قیمت کنونی نفت هنوز هم با میزان آن در نیمه نخست سال 2014 –زمانی که نفت در قیمت‌هایی بالاتر از 100 دلار معامله می‌شد- فاصله زیادی دارد.
از طرف دیگر افزایش قیمت نفت و فرآورده‌های نفتی (به‌ویژه بنزین و گازوئیل) و متعاقب آن افزایش نرخ تورم در آمریکا موجب تشدید فشارها بر فدرال رزرو در جهت افزایش نرخ بهره خواهد شد. در صورت افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو، احتمال کاهش نسبی سود شرکت‌ها به دلیل افزایش هزینه‌های مالی وجود خواهد داشت. افزایش نرخ بهره در آمریکا و یا تشدید با تنش‌های تجاری می‌توانند کاهش اطمینان سرمایه‌گذاران به آینده اقتصاد جهانی و افزایش فشار بر بازار نفت را به دنبال داشته باشند. در اواخر ماه ژانویه و نیمه اول ماه فوریه (بهمن 96) نگرانی‌های سرمایه‌گذاران از افزایش نرخ بهره موجب تشدید فشار فروش در بازارهای سهام، اوراق قرضه و فلزات اساسی شد و قیمت نفت نیز 10 درصد افت کرد.
اگر بخواهیم تصویری کلی از تحولات بازار نفت ترسیم کنیم، می‌توانیم بگوییم طرح فریز نفتی اوپک برای خنثی کردن اثر افزایش سطح تولید نفت شیل آمریکا مؤثر بوده است، اما بهبود اقتصاد جهانی نقش اصلی را در روند رو به رشد قیمت نفت ایفا کرده است.