بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به‌تازگی با ارسال بخشنامه‌ای به بانک‌های کشور، ترتیبات اجرایی سوآپ ارزی ریال ایران-لیر ترکیه بین بانک مرکزی دو کشور را ابلاغ کرده است.
قرارداد سه‌ساله سوآپ ارزی ریال ایران و لیر ترکیه در 17 مهرماه سال گذشته بین بانک‌های مرکزی ایران و ترکیه به امضا رسید و در 27 فروردین‌ماه سال جاری نیز با گشایش اولین اعتبار اسنادی توسط بانک ملی ایران، رسماً اجرایی شد؛ حالا طبق اعلام بانک مرکزی همه بانک‌های می‌توانند طبق ضوابط و قواعد ابلاغی نسبت به سوآپ ارزی ریال ایران و لیر ترکیه بین دو کشور اقدام کنند.
در بخشنامه بانک مرکزی اعلام شده است که بر اساس بند (ب) ماده (10) قانون پولی و بانکی و با هدف تسهیل مبادلات بازرگانی و با توجه به امضای قرارداد سه‌ساله سوآپ ارزی ریال ایران/ لیر ترکیه، بانک‌های ایرانی می‌توانند به‌منظور تأمین مالی واردات و تسویه عواید حاصل از صادرات به کشور ترکیه به شرح مورد اشاره در این بخشنامه اقدام کنند.
در حوزه تسهیلات وارداتی، بانک مرکزی تأکید کرده است که گشایش اعتبار اسنادی دیداری توسط بانک ایرانی صرفاً به لیر ترکیه و با استفاده از خدمات زارعت بانک ترکیه (به‌عنوان بانک ابلاغ کننده و بانک معامله‌کننده اسناد) امکان‌پذیر است و پرداخت‌های مربوطه از محل قرارداد سوآپ ارزی بین این بانک و بانک مرکزی ترکیه و از طریق حساب مخصوص لیر ترکیه و ریال ایران انجام می‌شود.
همچنین دوره استفاده از تسهیلات سوآپ ارزی بر اساس توافق بانک ایرانی با مشتری تعیین می‌شود و از تاریخ معامله حداکثر یک سال است.
از طرفی بانک مرکزی اعلام کرده است که صرفاً کالاهای تولیدشده در کشور ترکیه مشمول این ترتیبات اجرایی هستند و نرخ ارز تسویه اعتبار اسنادی نیز نرخ روزانه اعلامی بانک مرکزی خواهد بود.
از دیگر نکات اعلام شده در این بخشنامه این است که نرخ تسهیلات استفاده شده در این چارچوب، نرخ بهره یک‌شبه لیر ترکیه، مندرج در سایت رسمی بانک مرکزی این کشور به آدرس www.tcmb.gov.tr، یک روز کاری قبل از تاریخ برداشت وجه از حساب مخصوص این بانک نزد بانک مرکزی ترکیه خواهد بود.
ضمن اینکه سود متعلقه به تسهیلات استفاده شده در چارچوب این قرارداد، از تاریخ برداشت از حساب مخصوص این بانک تا تاریخ بازپرداخت، محاسبه و تسویه خواهد شد.
بانک مرکزی اعلام کرده است: بانک ایرانی باید در زمان بررسی درخواست متقاضی با توجه به وضعیت اعتباری مشتری، وثایق و پوشش لازم و کافی را اخذ کند. بدیهی است بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران معادل ریالی اصل و سود و سایر هزینه‌های مترتبه را در سررسید از حساب آن بانک برداشت خواهد کرد.
همچنین اخذ تعهد کتبی از متقاضی در خصوص پذیرش نوسانات نرخ ارز بابت تسهیلات مربوطه الزامی بوده و حداقل معادل 10 درصد وجه اعتبار اسنادی با نرخ روز گشاش اعتبار باید توسط متقاضی تأمین شود.
در این بخشنامه آمده است: کلیه مراحل درخواست تخصیص و تأمین ارز با ثبت در سامانه پرتال ارزی و با کد منحصربه‌فرد تحت عنوان CSIRTL انجام خواهد شد و ثبت اطلاعات اعتبارات اسنادی گشایش شده از محل سوآپ ارزی در سامانه مدیریت تعهدات ارزی (سمتاک) الزامی بوده و تأمین ارز مربوطه منوط به این امر است.
در حوزه تسویه صادرات نیز بانک مرکزی ایران تأکید کرده که استفاده از ترتیبات مذکور بر مبنای استاد دریافتی از زراعت بانک ترکیه به نفع صادرکننده ایرانی امکان‌پذیر است.
بر این اساس، اعتبارات اسنادی مزبور باید به ریال ایران گشایش یابد و صرفاً کالاهای تولیدشده در ایران مشمول ابن ترتیبات اجرایی خواهند بود.
