افزایش 25 درصدی صادرات محصولات کشاورزی در 4 ماهه نخست سال 97

مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران با انتشار گزارشی به بررسی آمار تجارت خارجی بخش کشاورزی و صنایع غذایی در 4 ماهه نخست سال 1397 و مقایسه آن با مدت مشابه سال‌های قبل پرداخته است.

این گزارش برای اطلاع رسانی فعالان اقتصادی و پژوهشگران با استفاده، پردازش و تحلیل اطلاعات بخش کشاورزی و صنایع غذایی داده‌های مرکز آمار سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران بدست آمده است. اطلاعات سال جاری با داده‌های شش سال گذشته (سال‌های 90 الی 96) مقایسه شده و در آن واردات محصولات اساسی کشاورزی، صنایع غذایی، صادرات محصولات عمده کشاورزی، صنایع غذایی و تراز تجاری سه ماهه نخست سال 1397 و سال‌های قبل نیز قید شده است. 

• صادرات:

در چهار ماهه نخست سال 1397، میزان صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی 2 میلیون و 401 هزار تن و به ارزش 2 میلیارد و 89 میلیون دلار بوده که از نظر وزن 6.4 درصد و از نظر ارزش 13.5 درصد کل صادرات کالاهای غیر نفتی کشور را به خود اختصاص داده است. میزان ارزش صادرات چهار ماهه نخست سال 97 نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 25.2 درصد افزایش داشته و در مقایسه با کلیه سالهای قبل از آن بالاترین رقم بوده است.

اقلام عمده صادرات محصولات کشاورزی شامل انواع میوه‌های درختی به ارزش 422 میلیون دلار و سهم ارزشی 20.2 درصد، انواع سبزیجات و محصولات جالیزی[1] به ارزش 345 میلیون دلار و سهم ارزشی 16.5 درصد، شیر و فرآورده‌های آن به ارزش 226 میلیون دلار و سهم ارزشی 10.8 درصد و زعفران 98.5 میلیون دلار و سهم ارزشی 4.7 درصد از کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده است. بیشترین میزان صادرات (از نظر ارزش) به کشورهای عراق، افغانستان، امارات متحده عربی، پاکستان، فدراسیون روسیه، ترکیه، هند، آلمان، عمان و قطر صورت گرفته که به ترتیب 39.4، 14.1، 6.4، 5.5، 3.7، 2.8، 2.7، 2.3، 2.2 و 1.8 درصد می‌باشد که در مجموع 81 درصد کل ارزش صادرات بخش کشاورزی کشورمان را بخود اختصاص داده‌اند (جدول 1). متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی بخش کشاورزی 870 دلار بوده که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی غیر نفتی کشور (413 دلار) 111 درصد بیشتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی صادراتی در چهار ماهه نخست سال 97، 41637 ریال لحاظ گردیده است.

جدول 1- سهم کشورهای عمده از صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران در چهار ماهه نخست سال 1397

• واردات:

 میزان واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در چهار ماهه نخست سال 97، 6 میلیون و 899 هزار تن با ارزش 3 میلیارد و 685 میلیون دلار بوده که به ترتیب از نظر وزن 59.7 درصد و از نظر ارزش 24.3 درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود. میزان ارزش واردات 1.5 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل و 31.8 درصد بیشتر از سال 95 و 1.2 درصد کمتر از میانگین سالهای برنامه پنجم توسعه بوده است.

اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در چهار ماهه نخست سال 97، شامل ذرت به ارزش 719 میلیون دلار و سهم ارزشی 19.5 درصد، برنج 675 میلیون دلار و سهم ارزشی 18.3 درصد، دانه سویا به ارزش 492 میلیون دلار و سهم ارزشی 13.4 درصد، روغن نباتی به ارزش 255 میلیون دلار و سهم ارزشی 6.9 درصد، گوشت قرمز به ارزش 247 میلیون دلار و سهم ارزشی 6.7 درصد، انواع میوه به ارزش 193 میلیون دلار و سهم ارزشی 5.2 درصد، جو به ارزش 166 میلیون دلار و سهم ارزشی 4.5 درصد و کنجاله دانه‌های روغنی به ارزش 146 میلیون دلار و سهم ارزشی 4 درصد از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذای بوده که در مجموع حدود 83.3 درصد ارزش واردات بخش کشاورزی را شامل می‌شوند. متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی این بخش در چهار ماهه نخست سال 97، 534 دلار می‌باشد، که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی کل کشور (1314 دلار) 59.4 درصد کمتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی 40548 ریال لحاظ گردیده است.

کشورهای عمده طرف معامله از نظر ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از آنها به ترتیب شامل هند 624، سوئیس 479، امارات متحده عربی 337، سنگاپور 321، انگلستان 292، هلند 203، برزیل 188، ترکیه 148، پاکستان 121 و فدراسیون روسیه 119 میلیون دلار بوده که سهم ارزشی هر یک از کشورهای فوق الذکر از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به ترتیب 16.9، 13، 9.1، 8.7، 7.9، 5.5، 5.1، 4، 3.3، 3.2 درصد بوده و در مجموع حدود 77 درصد کل ارزش واردات کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند (جدول 2).

جدول 2- سهم کشورهای عمده از واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران در چهار ماهه نخست سال 1397

• تراز تجاری:

 تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در چهار ماه نخست سال 1397، منفی یک میلیارد و 596 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 22.9 درصد بهبود یافته است (ارزش صادرات 25.2 درصد افزایش و ارزش واردات 1.5 درصد کاهش داشته است) کسری تجاری چهار ماهه نخست سال 97 در بین سال‌های 90 الی 96 کمتر از سال‌های 90 الی 92 بوده و از سال‌های 93 الی 95 بیشتر بوده است.

• میزان بارندگی:

 طی 10 ماهه گذشته (1/7/96 الی 31/4/97) 167.2 میلیمتر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 27.4 درصد کاهش و در مقایسه با بلند مدت (49 ساله) نیز 30.7 درصد کاهش داشته است.

[1] شامل: سیب زمینی، پیاز و موسیر، گوجه فرنگی، انواع کاهو، کلم و سایر سبزیجات تازه و همچنین هندوانه، خیار و خربزه می‌باشد.