اتاق مشترک ایران و عراق با همکاری معاونت تشکل‌های اتاق ایران، نشستی را به منظور معرفی فرصت‌های ایران در بازار عراق و تشریح ظرفیت‌های بالقوه این کشور ترتیب داد. در این نشست علاوه رئیس سازمان توسعه تجارت، دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران با عراق و سوریه نیز حضور داشت.
هیات رئیسه اتاق مشترک با توجه به ضرورت انسجام‌بخشی و حضور سازمان‌یافته فعالان اقتصادی ایرانی در بازار عراق، تصمیم گرفتند طی همکاری با تشکل‌های مختلف، این هدف را محقق کنند. آنها معتقدند اگر قرار باشد ایران در بازار عراق، رقبای خود را کنار زده و بازار را در اختیار بگیرد باید شیوه حضور خود را تغییر داده و از فروش اجناس در مرزها خودداری کند و حضور فیزیکی در این بازار داشته باشد.
سید حمید حسینی، دبیر اتاق مشترک ایران و عراق با اشاره به اینکه در 5 ماه گذشته میزان صادرات ایران به عراق بدون احتساب صادرات گاز، فرآورده‌های نفتی، برق و درآمدهای حاصل از گردشگری، رقمی بالغ‌بر 3 میلیارد و 800 میلیون دلار بوده است، گفت: عمده محصولات صادر شده مصالح ساختمانی، میوه و تره‌بار و مواد غذایی بوده است. در این مدت از 4 مرز بین دو کشور یک هزار و 453 کامیون تخلیه و بارگیری کرده و در کل شاهد رشد 31 درصدی صادرات ایران به عراق بوده‌ایم.
بر اساس اظهارات وی جهش نرخ ارز در ایران و آغاز ببیعملیات نوسازی در عراق دو عامل اصلی که به رشد صادرات ایران کمک کرده است.
این فعال اقتصادی همچنین با توجه به تجربه و حضور چندین ساله خود در این بازار از علاقه‌مندی عراقی به کالاهای ایرانی سخن گفت و تأکید کرد: عده‌ای هستند که به هر دلیل سعی دارند سطح روابط دو کشور را پایین نگه‌دارند بنابراین دست به تبلیغات سو زده و وضعیت را وارونه جلوه می‌دهند. درصورتی‌که طبق شواهد موجود، شرایط به نفع ایران بوده و فعالان اقتصادی برای کار با عراق نباید نگران مسائل سیاسی و امنیتی باشند. بازار عراق تشنه سرمایه‌گذاری است و ایران با توجه به ظرفیت‌هایی که دارد می‌تواند این تشنگی را برطرف کند.
حسینی، ادامه داد: البته لازم است در این وضعیت نوع تعامل و کار با طرف عراقی را تغییر دهیم. فروش جنس در مرز باید متوقف شود و واحدهای اقتصادی ایرانی، حضور فیزیکی در بازار عراق پیدا کنند. این همان کاری است که رقبای ما، ترکیه، عربستان، چین و غیره انجام دادند و توانستند میزان بهره خود از این بازار را افزایش دهند.
انتقال بخشی از خط تولید، تأسیس نمایندگی، سرمایه‌گذاری مشترک و اقداماتی از این دست مواردی هستند که به باور دبیر اتاق مشترک ایران و عراق می‌تواند به رشد مناسبات دو کشور منجر شود.
تأکید بر سرمایه‌گذاری مستقیم و تأسیس نمایندگی در عراق
یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق مشترک ایران و عراق نیز حضور مستمر در این کشور را لازمه تداوم همکاری اقتصادی با عراق دانست و تصریح کرد: اگر بنگاه‌های اقتصادی ایران تصمیم داشته باشند با بازار عراق همکاری کنند باید به فکر سرمایه‌گذاری در این کشور و یا تأسیس نمایندگی باشند. به طور حتم با اعزام یک نفر نماینده و بسنده کردن به فروش صرف کالا نمی‌توانیم در این بازار رقابت کنیم.
به باور این فعال اقتصادی بازار عراق تابع نوسانات کوتاه‌مدت نیست و برای حضور در آن حوزه‌های مختلفی وجود دارد تنها لازم است مزیت‌های این بازار را شناسایی کنیم. به طور حتم نه چین و نه اروپا چنین مزیت‌هایی برای ما ندارند.
این فعال اقتصادی حضور منسجم در بازار عراق را منوط به همکاری تشکل‌ها دانست و گفت: استراتژی عراقی‌ها این است که خود آنها در فرآیند تولید حضور داشته باشند، آنها خواستار مشارکت در این وادی هستند بنابراین توصیه می‌شود که بنگاه‌های ایرانی سرمایه‌گذاری مستقیم در این بازار داشته باشند. نوع مصرف و میزان مصرف عراقی‌ها به گونه‌ای است که واحدهای ایرانی می‌توانند پاسخگوی آنها باشند.
پرهیز از نگاه گذرا به بازار عراق
نادر سیف، معاون تشکل‌های اتاق ایران از توانمندی‌های بالای تشکل‌ها و لزوم حضور فعال آنها در سازمان‌دهی اعضای خود برای کار در بازار عراق سخن گفت و تأکید کرد: واحدهای کوچک و متوسط عمده اعضای تشکل‌ها هستند و از سویی همین SMEها می‌توانند در بازار عراق فعالیت کنند. بنابراین نباید از جایگاه و میزان اثرگذاری تشکل‌ها غافل شد.
وی تأکید کرد: همکاری تشکل‌ها و اتاق‌های مشترک برای رشد اقتصاد ایران هم از نظر داخلی و هم بین‌المللی مهم است. از طرفی رعایت اخلاق حرفه‌ای نکته‌ای است که باید در بازارهای هدف رعایت شود و به‌هیچ‌وجه نگاه گذرا به این بازارها از جمله عراق نداشته باشیم.
اجرای پیمان‌سپاری ارزی در دست بررسی است
در این نشست مهم‌ترین موضوعی که با توجه به حضور مجتبی خسروتاج، رئیس سازمان توسعه تجارت مورد اعتراض فعالان اقتصادی و اعضای تشکل‌ها قرار گرفت، طرح مجدد پیمان‌سپاری ارزی بود. بر اساس اظهارات آنها پیمان‌سپاری ارزی موضوعی غیرقانونی است و از سویی طبق تجربه هیچ‌گاه پیمان‌سپاری ارزی نتیجه مثبتی به دنبال نداشته است. همچنین بسترهای لازم برای انجام این کار وجود ندارد.
خسروتاج در واکنش به آنچه در مورد پیمان‌سپاری ارزی مطرح شد، از برگزاری نشستی در همین رابطه با موضوع پیمان‌سپاری ارزی خبر داد و گفت: نظرات و پیشنهادات شما را در این جلسه بازگو می‌کنم. البته باید توجه داشت که با تغییرات نرخ ارز سه محدودیت در بازار رخ داد. اول، منع صادرات کالاهایی که با ارز 4200 به کشور وارد شده‌اند؛ دوم، مواد اولیه بدون ارزش‌افزوده صادر نشود. البته این مسئله مورد اعتراض خود بخش خصوصی است که نباید دولت اجازه صادرات مواد خام را بدهد. برای مثال صادرات گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی است. در حال حاضر صنعت تولید رب در کشور نیاز وافر به گوجه‌فرنگی دارد اما میزان صادرات گوجه افزایش‌یافته و نیاز بازار داخل تأمین نمی‌شود.
وی ادامه داد: موضوع پیمان‌سپاری ارزی هم در دست بررسی است و امیدوارم به نتایج مطلوبی برسیم.
از رشد صادرات به عراق ذوق‌زده نشویم
حسن دانایی فر، دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران با عراق و سوریه، وضعیت حضور امروز کشور در عراق را مناسب ارزیابی و از آینده این بازار ابراز نگرانی کرد. وی از تلاش برای ماندگاری در این بازار سخن گفت و تصریح کرد: رشد صادرات ایران به عراق اتفاق افتاده اما نباید از آن ذوق‌زده شویم. نیاز بازار عراق بسیار متنوع است اما متأسفانه با وجود ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی که داریم نتوانستیم به این نیازها پاسخ دهیم.
دانایی فر ادامه داد: توازن و تعادل لازم در صادرات ایران به عراق وجود ندارد و به همین دلیل باید راهی برای تنوع‌بخشی محصولات صادراتی خود پیدا کنیم.
به اعتقاد این مقام مسئول واحدهای کوچک و متوسط در این رابطه می‌توانند به کشور کمک کنند. از طرفی باید وارد بازار شد و سرمایه‌گذاری مشترک در این عراق را دنبال کنیم. به طور حتم آنچه تا به امروز در مورد بازار عراق انجام شده با ظرفیت‌های کشور فاصله زیادی دارد.