میوه‌ صدرنشین فهرست صادرات محصولات کشاورزی در 7 ماهه 97

مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران با انتشار گزارشی به بررسی آمار تجارت خارجی بخش کشاورزی و صنایع غذایی در 7 ماهه 1397 و مقایسه آن با مدت مشابه سال‌های قبل پرداخته است.

این گزارش با بهره‌برداری، پردازش و تحلیل اطلاعات بخش کشاورزی و صنایع غذایی داده‌های آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران به‌دست‌آمده است. اطلاعات ماهانه سال جاری با داده‌های مدت مشابه شش سال گذشته (سال‌های 90 الی 96) مقایسه شده و در آن واردات محصولات اساسی کشاورزی و صنایع غذایی، صادرات محصولات عمده کشاورزی و صنایع غذایی و تراز تجاری 7 ماهه سال 1397 و مدت مشابه سال‌های قبل نیز قید شده است.

 صادرات:

در هفت‌ماهه سال 1397، میزان صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی 4 میلیون و 93 هزار تن و به ارزش 3 میلیارد و 723 میلیون دلار است که ازنظر وزن 6.1 درصد و ازنظر ارزش 13.7 درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است. میزان ارزش صادرات هفت‌ماهه سال 97 نسبت به مدت مشابه سال قبل 23 درصد افزایش داشته و در مقایسه با کلیه سال‌های قبل از آن بالاترین رقم بوده است.

اقلام عمده صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی شامل انواع میوه‌های درختی به ارزش 740 میلیون دلار و سهم ارزشی 19.9 درصد، انواع سبزیجات و محصولات جالیزی  به ارزش 657 میلیون دلار و سهم ارزشی 17.6 درصد، شیر و فرآورده‌های آن به ارزش 381 میلیون دلار و سهم ارزشی 10.2 درصد، زعفران 179 میلیون دلار و سهم ارزشی 4.8 درصد و ماهی به ارزش 137 میلیون دلار و سهم ارزشی 3.7 درصد از کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده است.

بیشترین میزان صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی (ازنظر ارزش) به کشورهای عراق، افغانستان، امارات متحده عربی، پاکستان، هند، چین، کویت، فدراسیون روسیه، ترکمنستان و ترکیه صورت گرفته که به ترتیب 41.6، 14.2، 7.8، 6.9، 3.3، 3.2، 3، 3، 2.4 و 2.4 درصد است که درمجموع 87 درصد کل ارزش صادرات بخش کشاورزی کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند (جدول 1).

جدول 1 - سهم کشورهای عمده از صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران در هفت‌ماهه نخست سال 1397

متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی بخش کشاورزی 909.6 دلار بوده که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی غیرنفتی کشور (404 دلار) 125 درصد بیشتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی صادراتی در هفت‌ماهه نخست سال جاری 42هزار و 952 ریال لحاظ شده است.

 واردات:

 میزان واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در هفت‌ماهه سال جاری 11 میلیون و 38 هزار تن با ارزش 6 میلیارد و 48 میلیون دلار بوده که به ترتیب ازنظر وزن 58.3 درصد و ازنظر ارزش 23 درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود. میزان ارزش واردات 6.6 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل و درمجموع 9.3 درصد کمتر از میانگین سال‌های برنامه پنجم توسعه بوده است.

اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در هفت‌ماهه سال 97، شامل ذرت به ارزش یک میلیارد و 119 میلیون دلار و سهم ارزشی 18.5 درصد، برنج به ارزش 990 میلیون دلار و سهم ارزشی 16.4 درصد، دانه سویا به ارزش 790 میلیون دلار و سهم ارزشی 13.1 درصد، روغن نباتی به ارزش 533 میلیون دلار و سهم ارزشی 8.8 درصد، گوشت قرمز به ارزش 443 میلیون دلار و سهم ارزشی 7.3 درصد، کنجاله دانه‌های روغنی به ارزش 306 میلیون دلار و سهم ارزشی 5.1 درصد، جو به ارزش 272 میلیون دلار و سهم ارزشی 4.5 درصد و انواع میوه به ارزش 263 میلیون دلار و سهم ارزشی 4.3 درصد از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده که درمجموع 78 درصد ارزش واردات بخش کشاورزی را شامل می‌شوند.

متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی این بخش در هفت‌ماهه سال 97 بالغ‌بر 548 دلار است، که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی کل کشور (1390 دلار) 60.6 درصد کمتر است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی 42هزار و 482 ریال لحاظ شده است.

کشورهای عمده طرف معامله ازنظر ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از آنها به ترتیب شامل هند 941، سوئیس 877، امارات متحده عربی 578، سنگاپور 475، هلند 419، انگلستان 413، ترکیه 267، برزیل 266، فدراسیون روسیه 241 و پاکستان 178 میلیون دلار بوده که سهم ارزشی هر یک از کشورهای فوق‌الذکر از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به ترتیب 15.6، 14.5، 9.6، 7.9، 6.9، 6.8، 4.4، 4.4 و 2.9 درصد بوده و درمجموع حدود 77 درصد کل ارزش واردات کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند.

جدول 2 - سهم کشورهای عمده از واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ایران در هفت‌ماهه سال 1397

 تراز تجاری:

 تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در هفت ماه سال 1397، منفی 2میلیارد و 325 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 21 درصد بهبود یافته است (ارزش صادرات 23درصد افزایش و ارزش واردات 6.6 درصد کاهش داشته است). کسری تراز تجاری هفت‌ماهه سال 97 نسبت به میانگین سال‌های برنامه پنجم (منفی 3 میلیارد و 38 میلیون دلار)، 23.5 درصد بهبود داشته است.

نهاده‌های کشاورزی

• آفت‌کش‌های شیمیایی

در هفت ماه سال 1397، جمعاً 6405 تن آفت‌کش به‌صورت آماده مصرف و 6257 تن به‌صورت تکنیکال وارد کشور شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، آفت‌کش‌های آماده مصرف 26.2 درصد کاهش نشان می‌دهد و تکنیکال‌ها معادل سال قبل است و درمجموع با تبدیل آفت‌کش‌های تکنیکال به آماده مصرف (با اعمال ضریب تبدیل 2.5) می‌توان نتیجه گرفت که در هفت‌ماهه نخست سال 97 مقدار واردات آفت‌کش‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل 9.4 درصد کاهش دارد و در این رابطه سهم کاهش قارچ‌کش‌ها حدود 30 درصد و حشره‌کش‌ها 3.3 درصد بوده و علف‌کش‌ها معادل مدت مشابه سال قبل است.

کل ارزش آفت‌کش‌های وارداتی در هفت‌ماهه سال 97 معادل 105 میلیون دلار بوده که تقریباً معادل مدت مشابه سال قبل است.

• کودها

کل واردات کودها در هفت‌ماهه سال 1397، بالغ‌بر 190 هزار تن با ارزش 107 میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ازنظر وزنی 19.5 درصد و ازنظر ارزش 7.8 درصد کاهش نشان می‌دهد. در بین انواع کودهای وارداتی به ترتیب کودهای میکرو 53 درصد، کودهای ازته حدود 37 درصد و فسفره حدود 36 درصد ازنظر مقدار نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته‌اند؛ لیکن کودهای پتاسه و NPK به ترتیب با افزایش 24.3 درصدی و 4.3 درصدی روبرو بوده‌اند.

• بذر

درمجموع کل واردات بذر و سایر اندام‌های تکثیر شونده گیاهی در هفت‌ماهه سال جاری، 5318 تن با ارزش حدود 69 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ازنظر وزنی 57.3 درصد و ازنظر ارزش 24.2 درصد کاهش نشان می‌دهد از بین بذور مهم مقدار واردات بذر سبزیجات با کاهش 130 درصدی، بذر ذرت با کاهش 38 درصدی و بذر چغندرقند با کاهش 5.2 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه بوده، لیکن بذر سیب‌زمینی 35 درصد افزایش داشته است.

میزان بارندگی:

 طی مهرماه گذشته میزان بارندگی 10.2 میلی‌متر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 19 درصد افزایش و در مقایسه با بلندمدت (50 ساله) نیز 36 درصد افزایش داشته است.