سمینار و کارگاه آموزشی «برندسازی زعفران» با حضور نمایندگان سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) در اتاق مشهد برگزار شد. در این رویداد بهترین روش‌های مورداستفاده از ابزار برندسازی زعفران، اصول اولیه علائم تجاری، طراحی و بسته‌بندی صنعتی و نقش مالکیت معنوی در برندسازی، برای فعالان حوزه تولید و صادرات این محصول تشریح شد و توأمان بعضی رایزنی‌ها جهت ثبت برند ملی زعفران ایران، انجام گرفت.
محمدرضا توکلی زاده، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی مشهد در این مراسم گفت: حمایت از جایگاه مالکیت معنوی زعفران ایران و تثبیت آن به‌عنوان بخشی از هویت این محصول، ظرفیت‌های جدیدی را برای اقتصاد کشورمان فراهم خواهد کرد اما مادامی‌که مراکز بین‌المللی، مالکیت معنوی زعفران را متعلق به استان‌های خراسان و ایران ندانند، ارزش‌افزوده واقعی این محصول نصیب دیگران می‌شود.
وی افزود: زعفران به قواره ظرفیت‌هایش، سهم لازم را در اقتصاد استان و کشورمان ایفا نکرده و هر برنامه‌ریزی هدفمند که برند بین‌المللی این محصول را به نام ایران تثبیت کند، می‌تواند تحول بزرگی را در این بخش رقم بزند.
توکلی‌زاده تأکید کرد: زعفران ایران دارای هویتی بین‌المللی بوده اما گاهی نام و کام آن نصیب دیگران می‌شود. این مقوله می‌تواند با ثبت برند زعفران ایران و تثبیت و حمایت از جایگاه آن، دستخوش تغییر شود. این اقدام قطعاً برای تولیدات زعفران کشورمان، ارزش‌افزوده مضاعفی ایجاد می‌کند و در غایت هم این اقتصاد کلان کشور است که از اثرات آن بهره می‌گیرد. یکی دیگر از رهاوردهای این بحث، ارتقای اقتصاد روستا خاصه در مناطق کم برخوردار است.
رئیس اتاق مشهد خاطرنشان کرد: شورای ملی زعفران تاکنون تلاش‌های زیادی به‌منظور ثبت برند بین‌المللی زعفران ایران داشته اما حمایت نهادهای متولی دولتی و دستگاه‌های ذی‌ربط نیز باید پای‌کار بیاید تا این مهم تسهیل و تسریع شود و موانعی اگر شناسایی شده، مرتفع شوند.
باید به همه دنیا نشان بدهیم که زعفران از یک خاستگاه فرهنگی مهم برآمده است
اندرو میشل آونگ، مدیر بخش آسیا و اقیانوسیه سازمان جهانی مالکیت معنوی نیز در این مراسم بر لزوم همکاری همه ذینفعان در راستای ثبت جهانی برند زعفران ایران تأکید کرد و به تشریح الزامات و اقتضائات این امر پرداخت.
وی با تأکید بر اینکه مالکیت معنوی متعلق به همه افراد در سراسر دنیاست، متذکر شد: زمانی مالکیت معنوی کاربرد پیدا می‌کند که بتوانیم از تمامی افرادی که در سراسر جهان نیازمند این نوع مالکیت هستند، حمایت کنیم.
میشل آونگ با اشاره به سابقه تاریخی و فرهنگی خراسان رضوی و ایران، تصریح کرد: باید به همه دنیا نشان داده شود که زعفران از چنین خاستگاه فرهنگی مهمی می‌آید. در این راه، همه ذینفعان این حوزه باید با هم همکاری کنند تا این پیغام را به جهانیان برسانند که زعفران از مکانی می‌آید که زادگاه فرهنگ دنیاست.
وی با تأکید بر ضرورت ایجاد یک شبکه جامع جهت فروش زعفران در سراسر دنیا به‌منظور ثبت مالکیت معنوی این محصول ایرانی سخن به میان آورد و متذکر شد: این امر محقق نمی‌شود مگر اینکه همه ذینفعان با یکدیگر همکاری کنند.
وی اضافه کرد: ما در حوزه مالکیت معنوی امکانات زیادی داریم و می‌توانیم به شما کمک کنیم تا برند زعفران ایران در جهان ارتقا یابد.
ثبت مالکیت معنوی، به‌مثابه سدی در برابر قاچاق زعفران ایران است
رئیس مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور نیز در این مراسم گفت: رسالت مالکیت معنوی، مرتبط کردن اصالت و کیفیت یک محصول با مبدأ جغرافیایی آن است. بنابراین ثبت مالکیت معنوی زعفران، سد بزرگی بر سر راه افرادی ایجاد می‌کند که این محصول را به‌صورت قاچاقی و باکیفیت نامطلوب در نقاط مختلف جهان به نام زعفران ایرانی به فروش می‌رسانند.
سیامک اسلامی اظهار کرد: در حال حاضر دنیا دارد به سمت ثبت دارایی‌های نامشهود و ناملموس حرکت می‌کند. ازاین‌رو، دارایی‌های فکری به‌عنوان مکمل‌های دارایی‌های نامشهود نقش پررنگی ایفا می‌کنند.
وی در خصوص اهمیت ثبت مالکیت معنوی محصول زعفران گفت: ثبت مالکیت معنوی زعفران درنهایت منجر به اعطای یک علامت جمعی به این محصول می‌شود که این مهم نیز برای زعفران ارزش‌افزوده ایجاد می‌کند. همچنین، اهتمام ورزی نسبت به ثبت مبحث مالکیت معنوی برای کالاهایی همچون زعفران، مسیر اصالت بخشی به این محصول را تسهیل و تسریع می‌نماید. با اصالت بخشی به این محصول، شاهد اقبال بیشتری در سطح بازارهای جهانی نسبت به زعفران ایرانی خواهیم بود که این مهم نیز منجر به افزایش قیمت تمام‌شده زعفران در بازار جهانی خواهد شد.
رئیس مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت‌اسناد و املاک کشور با اشاره به اینکه بیش از 90 درصد زعفران جهان در ایران تولید می‌شود، بیان کرد: با تکمیل برندینگ زعفران و اعطای یک نام و نشان تجاری، می‌توان اعتبار این محصول کشورمان را نزد مصرف‌کنندگان بین‌المللی افزایش داد و موجب افزایش سودآوری زعفران شد.
احیای جایگاه زعفران ایران در گرو اقدامات عاجل
محسن احتشام، رئیس شورای ملی زعفران ایران نیز در ادامه این سمینار با بیان اینکه به دست آوردن جایگاه مناسب و بلندآوازه ساختن نام زعفران ایران در بازارهای جهانی مستلزم اقداماتی عاجل است، گفت: امروز علم برندسازی در کنار دانش بازارسازی ازجمله ابزارهای ایجاد تمایز میان محصولات مشابه از یکدیگر است و زمانی برای یک محصول برند شکل می‌گیرد که در ذهن مخاطب جایگاه داشته باشد. در این راستا ثبت جایگاه زعفران ایران در ذهن مصرف‌کنندگان جهانی به‌عنوان محصولی استراتژیک که مزیت تولیدش به ایران تعلق دارد، امر بسیار مهم تلقی می‌شود.
وی ادامه داد: ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران باکیفیت در جهان است و متأسفانه سال‌هاست از آن غفلت شده است. برنامه جهش تولید و صادرات زعفران ایران در سال 1398 توسط شورای ملی زعفران ایران تدوین شد؛ اما متأسفانه تاکنون اقدامات مؤثری برای ثبت جهانی برند زعفران ایران انجام نشده است. این جایگاه امروز با تهدیدهای بسیاری روبه‌روست. این جفا در حق کشاورزان زعفران‌کار ایرانی است که قرن‌هاست باکیفیت‌ترین زعفران جهان را تولید می‌کند؛ اما تولیداتش به نام کشورهای دیگر به فروش می‌رود.
در ادامه این نشست، علی‌محمد شریعتی مقدم، عضو هیات نمایندگان اتاق مشهد و رئیس هیئت‌مدیره صندوق توسعه صادرات زعفران ایران با بیان اینکه زعفران ارزشمندترین میراث تمدن کشاورزی ایران است، اظهار کرد: زعفران می‌تواند پیش‌قراول توسعه اقتصادی ایران باشد؛ چراکه محصولی استثنایی است و با ثبت برند ایران در بازار جهانی و توسعه صادرات این محصول، فعالیت‌های زیادی تحت‌الشعاع قرار می‌گیرند.
در بخش دوم این سمینار، کارگاه‌های آموزشی ویژه کشاورزان، فعالان حوزه فرآوری و صادرات زعفران از استان‌های خراسان برگزار شد و نمایندگان سازمان مالکیت معنوی، آموزش‌های لازم را در حوزه برندسازی و نقش مالکیت معنوی در این حوزه، ارائه کردند.