در حالی که رئیسجمهور آمریکا خواستار افزایش عرضه نفت و کاهش قیمت آن است، تولیدکنندگان بزرگ نفت تمایلی به این کار نشان نمیدهند.
اوپک و متحدانش که اصطلاحاً «اوپک پلاس» خوانده میشوند، در تلاشند تا از طریق استخراج کمتر نفت، عرضه و تقاضای بازار را متوازن ساخته و قیمتها را به ثبات برسانند. هفته گذشته کمیته مشترک نظارتی وزیران نفت اوپک پلاس (JMMC) نشانههایی مبنی بر تمایل خود به تداوم چنین سیاستی را به ترامپ مخابره کرد؛ سیاستی که از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون قیمت نفت را بیش از 20 دلار افزایش داده است.
اگر اوپک و کشورهای متحدش در نشست ماه آینده خود در وین تصمیم بگیرند تولید نفت خود را در سطح کنونی حفظ کنند (افزایش ندهند) دومین بیاعتنایی آشکار آنها به خواستههای ترامپ طی شش ماه اخیر رقم خواهد خورد. در این صورت قیمت نفت همچنان در حوالی سقف ششماهه خود نوسان خواهد کرد.
این اتفاق هرگز برای ترامپ خوشایند نخواهد بود زیرا وی یک رئیسجمهور اقتصادمحور است که میخواهد قیمت سوخت در آمریکا را به ارقام پایینتری برساند اما سیاست خارجی او بهگونهای است که قیمت نفت را به سمت بالا سوق میدهد و متعاقباً قیمت سوخت را نیز افزایش میدهد.
واشنگتن با اعمال تحریمهای نفتی علیه دو کشور تأثیرگذار اوپک یعنی ایران و ونزوئلا، عرضه جهانی نفت را محدودتر کرده است. در عین حال ترامپ از متحدان خود در عربستان و امارات –که هر دو جزو بزرگترین تولیدکنندگان نفت اوپک هستند- خواسته است که با افزایش تولید نفت خود، کمبود نفت ایران و ونزوئلا را در بازار جبران کنند.
با این حال سعودیها و اماراتیها هیچ تضمینی برای افزایش سطح تولید خود ندادهاند. روز یکشنبه «خالد الفالح» وزیر نفت عربستان هشدار داد که موجودی انبارهای نفت در جهان رو به افزایش است و این مسئله میتواند به سقوط قیمت نفت منجر شود.
خالد الفالح در پایان نشستی که با حضور نمایندگان تعدادی از اعضای اوپک و سایر تولیدکنندگان نفت متحد آن در شهر جده عربستان برگزار شد، به خبرنگاران گفت: «بهطور کلی بازار در شرایط حساسی به سر میبرد. از یک سو نگرانیهای زیادی در مورد تحریمهای و احتمال بروز اختلالاتی در عرضه جهانی نفت احساس میشود؛ اما از سوی دیگر ما شاهد افزایش موجودی انبارهای نفت هستیم. در کل پیشبینی ما این است که در هفتهها و ماههای آینده اوضاع عادی خواهد شد.»
در حال حاضر کشورهای موسوم به اوپک پلاس (اعضای اوپک و متحدان نفتی آنها از جمله روسیه) که در اواخر سال گذشته میلادی توافق کردند که مجموعاً 1.2 میلیون بشکه از تولید روزانه نفت خود بکاهند، مایلند این توافق را همچنان حفظ کنند. اما واقعیت این است که میزان کاهش تولید نفت اوپک پلاس در ماههای اخیر حتی بسیار بیشتر از رقم مورد توافق (1.2 میلیون بشکه در روز) بوده است.
در نشست اخیر کمیته مشترک نظارتی وزیران نفت اوپک پلاس در جده، هیچ توصیهای خطاب به اعضای اوپک که ماه آینده در وین تشکیل جلسه خواهند داد، مطرح نشد. حاضران در این نشست نیز بهنوعی اظهارات وزیر نفت عربستان را تکرار کردند و در بیانیه پایانی خود خاطرنشان ساختند که کشورهای اوپک پلاس برای تصمیمگیری در مورد سطح تولید خود، ابتدا اطلاعات بازار نفت، نظرات تحلیلگران و نیز تحولات کلان اقتصادی را در نظر خواهند گرفت. در بیانیه پایانی این نشست همچنین به مذاکرات تجاری بین آمریکا و چین، سیاستهای پولی در کشورهای تأثیرگذار جهان و چالشهای ژئوپلیتیکی نیز بهعنوان عوامل تأثیرگذار بر قیمت نفت (و تصمیم اوپک پلاس) اشاره شده است.
روز دوشنبه «جیووانی استاونوو» تحلیلگر بخش کالاهای خام در بانک سرمایهگذاری UBS سوئیس که خود از نزدیک مسائل مرتبط با اوپک پلاس را دنبال میکند، در گزارشی مدعی شد که ممکن است نشست اوپک پلاس یک ماه به تعویق افتد تا کشورهای عضو آن فرصت بیشتری باری بررسی اطلاعات بازار داشته باشند.
بخش زیادی از ناطمینانیهایی که کشورهای اوپک پلاس را برای تصمیمگیری دچار تردید کرده، از واشنگتن سرچشمه میگیرند. دولت ترامپ با دامن زدن به جنگ تجاری با چین، تحریم کشورهای نفتی و همچنین شدت بخشیدن به تنشها در خاورمیانه، چشمانداز اقتصاد جهانی را مبهم کرده است.
به گفته «الکساندر نواک» وزیر انرژی روسیه، بازار نفت در برهه کنونی بسیار بیثبات است و کشورها بهسختی میتوانند یک سیاست نفتی بلندمدتی را اتخاذ کنند. با این حال وزیر انرژی روسیه در مصاحبه با سیانبیسی وعده داد که کشورهای اوپک پلاس همه گزینههای موجود را بررسی خواهند کرد و این امید وجود دارد که خریداران نفت شاهد بهبود اوضاع بازار در ماههای آینده باشند.
عربستان در ماه آوریل (12 فروردین تا 10 اردیبهشت) روزانه حدود 9.73 میلیون بشکه نفت استخراج کرده است، در حالی که طبق توافقات اوپک پلاس اجازه داشت روزانه 10.3 میلیون بشکه نفت تولید کند. به عبارتی حتی اگر کشورهای اوپک پلاس در جریان نشست آتی خود در وین اتریش تصمیم به تمدید طرح فعلی بگیرند، باز هم عربستان میتواند تولید نفت خود را تا 570 هزار بشکه در روز افزایش دهد. از طرفی یکی از مهمترین دلایلی که باعث شده است تولید نفت کشورهای اوپک پلاس بیش از میزان مورد توافق کاهش یابد، افت شدید تولید نفت در ایران و ونزوئلا بوده است.
بر اساس اظهارت منابع آگاه، کشورهای اوپک پلاس قصد دارند در نشست آتی خود رقم کاهش تولید نفت را از 1.2 میلیون بشکه فعلی به 900 هزار بشکه برسانند. این تصمیم میتواند عرضه نفت را 300 هزار بشکه در روز نسبت به رقم کنونی آن افزایش دهد.