کشورهای عضو ائتلاف نفتی موسوم به «اوپک پلاس» در آستانه تمدید توافق قبلی خود برای پایین نگاه داشتن سطح تولید قرار دارند تا از این طریق با اثرات منفی افزایش تولید نفت شیل آمریکا و رشد ضعیف تقاضای جهانی نفت مقابله کنند.
سران بزرگترین تولیدکنندگان نفت اوپک پلاس یعنی روسیه و عربستان روز شنبه در حاشیه نشست گروه-20 (G-20) در اوزاکای ژاپن، بر سر تمدید توافق فریز نفتی به مدت شش الی نه ماه به توافق رسیدند و پس از آن سایر کشورهای عضو این ائتلاف نیز آمادگی خود را برای تمدید توافق قبلی تا اوایل سال آینده میلادی ابراز داشتند.
«محمد بارکیندو» دبیرکل نیجریه‌ای اوپک روز یکشنبه پس از دیدار با «خالد الفالح» وزیر انرژی عربستان سعودی در وین اعلام کرد: «هرچه مدت توافق طولانی‌تر باشد، اطمینان بازار قوی‌تر خواهد بود. بهتر است که مدت این توافق از سال 2019 فراتر رود زیرا ما اکنون شاهد این هستیم که اغلب تحلیل‌گران به‌تدریج پیش‌بینی‌های خود را روی سال 2020 متمرکز می‌کنند.»
نشست اعضای اوپک پلاس برای تصمیم‌گیری رسمی در این زمینه از امروز دوشنبه در وین اتریش آغاز خواهد شد و فردا نیز ادامه خواهد یافت. علاوه بر روسیه و عربستان که خارج از این نشست برای تمدید توافق فریز نفتی با یکدیگر به توافق رسیده‌اند، وزرای نفت کشورهای دیگری از جمله نیجریه، ونزوئلا، عراق و عمان نیز موافق مشروط خود را برای تمدید این توافق به مدت نه ماه اعلام کرده‌اند.
پیش از این توافقات فریز نفتی اوپک پلاس در قالب دوره‌های شش‌ماهه اعمال می‌شد و هنوز مشخص نیست که آیا سایر اعضای ائتلاف نیز با پیشنهاد تمدید نه‌ماهه توافق فعلی موافقت خواهند کرد یا خیر. تا چند روز پیش مقامات نفتی کشورهای اوپک پلاس همه در مورد تمدید توافق تا پایان سال 2019 صحبت می‌کردند اما روز شنبه ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه پس از دیدار با ولیعهد سعودی احتمال تمدید توافق تا پایان سه‌ماهه اول سال 2020 را مطرح کرد. ساعاتی پس از این دیدار، وزیر انرژی عربستان نیز اعلام کرد که کشورش با تمدید نه‌ماهه فریز نفتی موافق است اما باید در این زمینه با وزرای نفت سایر کشورهای اوپک نیز صحبت کند.
تمدید نه‌ماهه توافق نفتی اوپک و کشیده شدن آن به سال 2020 هم یک تصمیم راهبردی است و هم تاکتیکی. اوپک پلاس با اتخاذ این تصمیم هم چشم‌انداز نامناسب اقتصاد جهانی و افزایش تولید نفت آمریکا در سال آینده را در نظر گرفته و هم به بازار نشان می‌دهد که آماده است در نشست آتی خود که احتمالاً در اواخر سال جاری میلادی برگزار می‌شود، در صورت لزوم تولید نفت خود را حتی بیش از این نیز کاهش دهد. البته وزیر نفت عربستان ضمن اذعان به افت نرخ رشد تقاضای نفت می‌گوید: «نیازی نیست که تولید نفت اوپک پلاس بیش از این کاهش یابد.»
نشست وین
ممکن است برخی اعضای اوپک پلاس هنوز در مورد تمدید توافق فریز نفتی تردیدهایی داشته باشند، اما «سهیل المزروعی» وزیر انرژی امارات که کشورش متحد منطقه‌ای عربستان محسوب می‌شود، معتقد است نشست جدید اوپک راحت‌تر از نشست‌های قبلی به نتیجه خواهد رسید. وی می‌گوید: «من طرفدار تمدید هستم زیرا فکر می‌کنم این کار با توجه به شرایط بازار ضروری است. انتظار دارم نشست ساده‌تری داشته باشیم.»
در این میان روسیه یک انگیزه خاص برای تمدید نه‌ماهه توافق فریز نفتی دارد زیرا شرکت‌های نفتی روسیه برنامه‌هایی برای افزایش تولید خود در فصل بهار آینده دارند و با تمدید فریز نفتی (که به حفظ یا افزایش قیمت کمک خواهد کرد) آنها در موقعیت بهتری قرار خواهند گرفت.
البته در هر صورت نمایندگان کشورهای اوپک پلاس تا قبل از پایان سال جاری میلادی بار دیگر به‌منظور بازبینی سیاست‌ها و اتخاذ تصمیمات جدید گرد هم خواهند آمد. به گفته محمد بارکیندو دبیرکل اوپک، این نشست احتمالاً در ماه دسامبر (10 آذر تا 10 دی) برگزار خواهد شد.
توافق فعلی اوپک پلاس مبتنی بر کاهش مجموعاً 1.2 میلیون بشکه‌ای تولید روزانه نفت کشورهای عضو این ائتلاف بود اما با توجه به تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران و ونزوئلا، تولید نفت اوپک پلاس عملاً حتی بیش از رقم مورد توافق کاهش یافت.
علاوه بر این، عربستان نیز به‌صورت یکجانبه تولید نفت خود را بیش از میزان تعیین‌شده کاهش داد. بر اساس بررسی‌های کارشناسان بلومبرگ، عربستان در ماه ژوئن (11 خرداد تا 9 تیر) روزانه 9.73 میلیون بشکه نفت تولید کرده است در حالی که طبق توافق اوپک پلاس اجازه داشت روزانه 10.3 میلیون بشکه نفت تولید کند. از طرفی تولید روزانه نفت اعضای اوپک در ماه ژوئن نیز 130 هزار بشکه نسبت به ماه قبل کاهش نشان می‌دهد.
«ثامر غضبان» وزیر نفت عراق پیش از عزیمت به وین برای شرکت در نشست اوپک، طی بیانیه‌ای در این خصوص اظهار داشت: «چالش‌های مرتبط با مازاد عرصه نفت در بازار همچنان وجود دارد و لازم است برای حمایت از قیمت‌ها و بازگرداندن توازن به بازار، تصمیماتی اتخاذ شود. تمدید توافق [فریز نفتی] به کاهش چالش‌ها و مشکلاتی که بازار نفت از آنها رنج می‌برد، منجر خواهد شد.»