بخش معدن و صنایع معدنی بیش از ۲۵ درصد ارزش صادرات غیر نفتی را به خود اختصاص می‌دهد و در بین اقلام این بخش در چند سال اخیر فولاد حرف اول را می‌زند و در حالی که پیش از شروع به کار دولت یازدهم (نیمه ۱۳۹۲) ارزش صادرات فولاد (خام و محصولات) به حدود ۲۰۰ میلیون دلار می‌رسید، اما اکنون فراتر از چهار میلیارد دلار ارزش صادرات این بخش ثبت شده و در واقع رشد بالغ بر ۲۰ برابر شکل گرفته است.
امروز دست اندرکاران بر این اعتقادند که وجود امکاناتی مانند ذخایر سنگ آهن، انرژی و نیروی کار ارزان سبب شده تا تولید فولاد کشور با مزیت همراه باشد و در بازارهای صادراتی قابل رقابت باشد، چنانچه در داخل کشور رویه صادرات با منع و محدویت روبرو نشود، صادرکنندگان این بخش نسبت به چگونگی راهیابی به بازارهای هدف آگاهند.
بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولید کنندگان فولاد ایران معتقد است: تحریم‌ها نمی‌تواند تأثیر زیادی بر صادرات بخش معدن و صنایع معدنی کشورمان داشته باشد و با بهره برداری بهینه منابع موجود می‌توانیم با چین در بازار فولاد رقابت داشته باشیم.
امکان صادرات حداقل ۱۰ میلیون تن فولاد
برآورد می‌شود چنانچه امسال حداقل ۲۵ میلیون تن فولاد در کشور تولید شود، باتوجه به شرایط رکودی در بخش ساختمان و مسکن و کاهش حجم طرح‌های عمرانی نسبت چند سال قبل، پس از جذب ۱۵ تا ۱۶ میلیون تن فولاد در بازار داخل، حداقل امکان صادرات ۱۰ میلیون تن وجود دارد.
رسول خلیفه سلطانی، دبیر انجمن تولید کنندگان فولاد ایران پیشتر گفته بود، امروز فولاد ایران از لحاظ قیمتی به عنوان ارزان‌ترین فولاد در سطح جهان محسوب می‌شود و در بین کشورهای جهان فقط چینی‌ها قادر به رقابت با کشورمان هستند و در واقع می‌توان امسال از مزیت صادراتی این بخش به خوبی بهره برداری کرد.
آمار وزارت صنعت و معدن گویای آن است که سال ۱۳۹۷ در مجموع ۹ میلیارد و ۲۲۶ میلیون دلار صادرات بخش معدن و صنایع معدنی تحقق پیدا کرد که جایگاه این بخش را نشان می‌دهد.
خداداد غریب پور، رئیس هیأت عامل سازمان توسعه ونوسازی معادن وصنایع معدنی ایران (ایمیدرو) فروردین ماه امسال گفته بود، ارزش صادرات زنجیره فولاد با دستیابی به رقم ۴.۱ میلیارد دلار، رتبه نخست را در این بخش داشت.
وی پیش بینی کرد: امسال ارزش صادرات بخش فولاد به ۳.۵ میلیارد دلار برسد و واردات این بخش هم به ۳.۳ میلیارد دلار برسد که نشان دهنده تراز تجاری مثبت است.
پارسال کل تولید فولاد خام (میانی) به رقم ۲۴ میلیون و ۶۷۰ هزار تن رسید که در مقایسه با ۲۱ میلیون و ۸۸۴ هزار تن عملکرد سال ۹۶ رشد ۱۳ درصدی یافت.
فعالان بخش معدن وصنایع معدنی ایران بر این اعتقادند که در زمان تحریم مخاطره صادرات وجود دارد و در واقع هزینه را بالاتر خواهد برد، اما می‌توان صادرات را تداوم بخشید و پیش از این معدن و صنایع معدنی تا سطح ۱۲ تا ۱۵ میلیارد دلار ارزآوری داشته‌اند.
مجموع صادرات غیرنفتی پارسال به وزن ۱۱۷ میلیون و ۲۲۸ هزار تن به ارزش ۴۴ میلیارد و ۳۱۰ میلیون دلار رسید، سال ۹۶ نیز ۱۳۲ میلیون و ۸۸۲ هزار تن به ارزش ۴۶ میلیارد و ۹۸۲ میلیون دلار بود، مقایسه عملکرد سال گذشته با سال ۹۶ از نظر وزن و ارزش به ترتیب ۱۲ و ۵.۷ درصد کاهش نشان می‌دهد.
رئیس جمهوری آمریکا در ادامه رفتارهای خصمانه با مردم ایران، ۱۸ اردیبهشت با صدور فرمان اجرایی، بار دیگر تحریم‌هایی را علیه بخش آهن، فولاد، آلومینیوم و مس ایران اعمال کرد.
صادرات زنجیره فولاد در سال ۹۷ با ۱۷ درصد رشد نسبت به سال ۹۶ به چهار میلیارد و ۱۱۸ میلیون و ۱۱۰ هزار دلار رسید.
گمانه زنی به آمارهای صادرات ۹۶ و ۹۷
بر پایه آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، صادرات فولاد خام (میانی) در سال ۹۷ به رقم چهار میلیون و ۸۹۹ هزار تن رسید که در مقایسه با رقم ۶ میلیون و ۸۷۲ هزار تن عملکرد سال ۹۶، کاهش ۲۹ درصدی داشت، اما در عین حال ۵۸.۲ درصد از کل صادرات این بخش مربوط به صدور شمش فولادی (اسلب، بیلت و بلوم) بود.
همچنین کل محصولات فولادی صادر شده پارسال به رقم ۲ میلیون و ۹۸۷ هزار تن رسید که نسبت به یک میلیون و ۶۲۳ هزار تن عملکرد سال ۹۶، رشد ۸۴ درصدی محقق شد.
جداول آماری مورد بررسی نشان می‌دهد که بالاترین میزان رشد صادرات محصولات سال گذشته مربوط به ورق پوششدار بود که از ۶۱ هزار تن در سال ۹۶ به رقم ۱۷۲ هزار تن در سال ۹۷ رسید که رشد ۱۸۲ درصدی را نشان می‌دهد، هرچند که سهم این بخش ۲ درصد از کل صادرات را نشان می‌دهد.
علاوه بر این بیشترین میزان کاهش هم مربوط به صادرات فولاد خام با رقم ۲۹ درصد در سال ۹۷ است و در واقع رویکرد به سمت کالای نهایی است.
براساس آمارهای انجمن مزبور، پارسال صادرات تیرآهن، میلگرد، مقاطع فولادی، ورق سرد و پوششدار به ترتیب ۴۵، ۱۷۷، ۱۶۵، ۱۱۵ و ۱۸۲ درصد رشد نسبت به سال ۹۶ داشت و ورق گرم کاهش پنج درصدی را ثبت کرد.