در اواخر ماه گذشته میلادی مدیران شرکت‌های فولادسازی بزرگ اروپا در بروکسل گرد هم آمدند تا درباره چالش‌های روزافزون این صنعت در اروپا به گفت‌وگو بنشینند.
در سال‌های اخیر سود اغلب تولیدکنندگان فولاد در جهان رشد قابل‌قبولی داشته است. اما فولادسازان اروپایی به دلیل افزایش هزینه زغال کُک و دو برابر شدن قیمت سنگ‌آهن، در یک سال اخیر با کاهش حاشیه سود مواجه شده‌اند. از طرفی هزینه صدور مجوز معاملات محصولات آلاینده در اروپا نسبت به رقم آن در ابتدای سال 2018 سه برابر شده است.
از سوی دیگر قیمت فولاد در اروپا روندی نزولی را طی کرده و قیمت میلگرد در بورس فلزات لندن طی یک سال اخیر 20 درصد کاهش یافته است. آمریکا در سال گذشته بر فولاد وارداتی از برخی کشورها –به‌ویژه چین که بزرگترین تولیدکننده فولاد در جهان به شمار می‌رود- تعرفه‌های سنگینی وضع کرد و به گفته «آلکس اگرت» مدیرکل انجمن فولاد اروپا (یوروفر) این مسئله باعث شد تا دوسوم محصولات فولادی که سال گذشته به آمریکا صادر می‌شدند، سر از بازارهای اروپایی در بیاورند. حدود پنج ماه قبل اتحادیه اروپا برای مقابله با ورود این حجم عظیم از فولاد به بازارهای اروپایی، اقدام به وضع تعرفه 25 درصدی بر واردات فولاد کرد، اما فولادسازان اروپایی همچنان خواستار حمایت‌های بیشتر هستند.
ولفگانگ ادر، مدیرعامل شرکت فولادسازی فوست آلپین اتریش، در خصوص وضعیت فولادسازان اروپایی می‌گوید: «از همان ابتدا هم سیاست باعث ویرانی این صنعت در اروپا بود». ادر به یاد می‌آورد که در دهه 1980 میلادی یعنی زمانی که او به‌عنوان یک وکیل تازه‌کار وارد شرکت فوست آلپین شده بود، سیاستمدارانی که هیئت‌مدیره شرکت را قرق کرده بودند از تعدیل کارگران مازاد امتناع می‌ورزیدند. آنها برای جلوگیری از تعدیل کارگرانی که به دلیل پیشرفت فناوری دیگر نیازی به آنها نبود، این کارگران را در صنعت کشتی‌سازی (آن هم در یک کشور بدون دسترسی به دریا) و ساخت تسلیحات (در شرایطی که نه اعضای ناتو و نه اعضای پیمان ورشو خواستار سلاح‌های آنها نبودند) و همچنین معاملات نفت (که در سال 1985 شرکت را تا مرز ورشکستگی پیش برد) مشغول به کار کردند. وقتی در سال 1995 اتریش به اتحادیه اروپا پیوست، شرکت فوست آلپین که تازه به بخش خصوصی واگذار شده بود، عملاً نمی‌توانست با سایر فولادسازان اروپایی که با هزینه‌ای بسیار کمتر کار می‌کردند، رقابت کند.
اما به‌مرور زمان وضعیت تغییر کرد؛ در یک دهه اخیر حاشیه سود خالص شرکت فوست آلپین به‌طور متوسط بیش از 4 درصد بوده است، در حالی که طی همین مدت حاشیه سود خالص شرکت‌های آرسلور میتال و تیسن‌کروپ به ترتیب 2 و 1.8 درصد بوده و کارخانه‌های تاتا استیل در اروپا نیز سالانه 7.5 درصد زیان خالص داشته‌اند. کریستین اوبست، از مدیران ارشد بادربانک آلمان، معتقد است تمرکز شرکت فوست آلپین بر کیفیت به جای کمیت بعد از سال 2000 را باید مهم‌ترین عامل موفقیت این شرکت در برابر رقبای بزرگ خود در اروپا دانست.
در سال 2005 آدیتیا میتال –که در حال حاضر رئیس هیئت‌مدیره آرسلور میتال است- در مصاحبه‌ای اعلام کرد فولادسازان باید برای باقی ماندن در بازار بتوانند سالانه 100 میلیون تن سنگ‌آهن را به فولاد تبدیل کنند. در آن زمان ولفگانگ ادر به‌عنوان مدیرعامل شرکت فوست آلپین به این نتیجه رسید که شرکتش بسیار کوچکتر از آن است که بتواند در زمینه صادرات فولاد ارزان‌قیمت در حجم‌های عظیم برای پاسخگویی به تقاضای روزافزون چین، با غول‌های صنعت فولاد جهان رقابت کند؛ اما با توجه به افزایش تقاضای صنایع خودروسازی و هواپیماسازی برای محصولات فولادی خاص می‌تواند با تولید محصولاتی از جمله قطعات فلزی خودروها و هواپیماها و همچنین تجهیزات ریلی، در بازار باقی بماند و به پیشرفت خود ادامه دهد.
اما اخیراً شرکت فوست آلپین با مشکلاتی نیز مواجه شده است. در اواخر سال گذشته میلادی این شرکت هشداری را در مورد احتمال کاهش سودآوری خود صادر کرد و در اوایل سال جاری نیز سهامداران شرکت بار دیگر شاهد صدور چنین هشداری بودند. قیمت سهام فوست آلپین در سال 2018 حدود 40 درصد کاهش یافت؛ هرچند رقبای اصلی این شرکت در اروپا یعنی آرسلور میتال و تیسن‌کروپ، افت بیشتری را در قیمت سهام خود تجربه کردند.
با توجه به نوع فعالیت شرکت فوست آلپین، انتظار می‌رود که سودآوری این شرکت زودتر از سایر فولادسازان بزرگ اروپایی به حالت عادی برگردد. در سال گذشته میلادی ورود مازاد تولید فولاد در کشورهای دیگر به بازار اروپا از یک سو و بروز مشکلاتی در صنعت خودروسازی آلمان از سوی دیگر باعث شد تا شرکت فوست آلپین سال دشواری را سپری کند. اما «اینگو اسکاشل» از کومرتس‌بانک آلمان بر این باور است که این دو مانع، موقت هستند و اثر آنها به‌زودی از بین خواهد رفت.
از طرفی شرکت فوست آلپین در دوران مدیریت ولفگانگ ادر نشان داده است که بهتر از سایر فولادسازان می‌تواند با مقررات زیست‌محیطی اتحادیه اروپا کنار بیاید. رعایت این مقررات برای سایر فولادسازان اروپایی که در قیاس با فوست آلپاین از روش‌ها و تجهیزات آلاینده‌تری استفاده می‌کنند، دشوار خواهد بود.
شرکت فوست آلپین قصد دارد در سال جاری میلادی نخستین کارخانه پاک خود را در شهر لینتس اتریش افتتاح کند؛ کارخانه‌ای که در آن به جای زغال کک از سوخت هیدروژن استفاده خواهد شد.
ولفگانگ ادر اخیراً از سمت مدیرعاملی شرکت فوست آلپین کناره‌گیری کرده و اکنون جانشینش علاوه بر حفظ و بهبود دستاوردهای وی، باید کاری کند که ایرادات کوچک به جای مانده از دوران مدیریت ادر به معضلاتی پایدار بدل نشوند.