رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت هفته گذشته با تأکید بر اینکه «پراید به آخر عمر خود رسیده است» از احتمال توقف تولید پراید و عدم شماره‌گذاری این خودرو در سال آینده خبر داد. پیش‌ازاین هم رئیس پلیس راهور ناجا در دوازدهمین نشست هم‌اندیشی معاونان و مدیران حمل‌ونقل ترافیک و روسای پلیس راهور کلان‌شهرها اعلام کرده بود با توجه به اینکه خودروی پراید آزمایش‌های ایمنی را پشت سر نگذاشته است؛ به همین جهت پس از 12 سال تذکر به شرکت تولیدکننده از سال 99 با هماهنگی وزارت صنعت این خودرو شماره‌گذاری نمی‌شود.
حذف پراید؛ پر تاثیر اما ضروری
فربد زاوه از کارشناسان صنعت خودروسازی در گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» در خصوص این تصمیم دولت تأکید می‌کند با حذف پراید، بازار خودرو به لحاظ قیمتی دچار خلا می‌شود، اما ساماندهی این بازار به لحاظ کیفی یک ضرورت است و دولت باید این کار را هر چه زودتر انجام دهد.
او با اشاره به تجربه مشابه حذف پیکان در تاریخ صنعت خودروسازی می‌گوید: در همان سال که دولت تصمیم به توقف خط تولید پیکان گرفت، حدوداً 170 هزار دستگاه در سال تولید می‌شد که تصمیم به حذف آن بدون برنامه‌ریزی، گریبان ایران‌خودرو را گرفت؛ به این دلیل که چون شرکت سازنده محصول جایگزین را تدارک ندیده بود، توقف تولید پیکان باعث شد که ایران‌خودرو تمام بازار زیر ده میلیون تومان خود را در آن زمان از دست دهد.
زاوه با مقایسه پراید و پیکان می‌گوید: اگر تجربه توقف تولید پیکان را با بازار امروز مقایسه کنیم، مشخص است که با حذف پراید، بازار به‌شدت دچار کمبود خواهد شد. علت آن هم مشخص است؛ در حال حاضر خودروی ارزان پس از پراید، پژو و تیبا هستند که با افزایش قیمت‌های کنونی، خریدار پراید که تا سال گذشته 20 میلیون تومان هزینه می‌کرد اما الان برای تهیه ارزان‌ترین خودروی بازار، باید حداقل 60 میلیون تومان هزینه کند.
بااین‌وجود، این کارشناس صنعت خودرو تأکید می‌کند که نه‌تنها پراید، بلکه در حال حاضر زمان حذف خودروهایی مانند سمند، پژو 206 و 405 فرارسیده است. او در همین زمینه گفت: بیش از 15 سال است که این خودروها در خط تولیدند و متأسفانه روند طولانی‌مدت تولید خودرو در کشور ما به یک‌رویه مضحک تبدیل‌شده است که به نظر من باید در مقطعی این فرایند غلط قطع شود.
زواه در همین زمینه تصریح می‌کند: در حال حاضر به‌جای خودروسازان، این قطعه سازان هستند که در صنعت خودروسازی سرمایه‌گذاری می‌کنند و همین امر باعث می‌شود تا مدت‌ها قطعات ساخته شده در خط تولید باقی بمانند.
بر اساس توضیحات این کارشناس، در صورتیکه خودروسازان بخواهند بر اساس پلتفرم‌های کنونی اقدام به راه‌اندازی خط تولید جایگزین پراید کنند، حداقل 2 سال، تولید خودروی جدید زمان خواهد برد.
دولتی بودن صنعت؛ مانع از اعمال اصلاحات
محمدرضا نجفی‌منش دبیر انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی در گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» در پاسخ به این سؤال که آیا بازار خودروسازی کشور در حال حاضر آماده حذف پراید است، می‌گوید: موضوع حذف پراید از چرخه تولید، بحث امروز نیست. از چند سال پیش که خانواده تیبا رونمایی شد، قرار بود محصولات این گروه جایگزین پراید شود که متأسفانه تا به امروز این موضوع به تعویق افتاده است.
دبیر انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی از آمادگی قطعه سازان برای تأمین قطعات جایگزین پراید خبر داد و گفت: ممکن است این برداشت ایجاد شود که قطعه‌سازان نتوانند قطعات جایگزین پراید را تهیه کنند؛ اما ما بارها اعلام کرده‌ایم که آماده تامین قطعات تیبا و سایر دستگاه‌های مشابه هستیم و مشکلی از بابت کمبود قطعه به وجود نخواهد آمد.
نجفی منش با اشاره به سابقه طولانی‌مدت خودروسازی در کشور، «دولتی بودن» را از بزرگ‌ترین معضلات صنعت خودروسازی دانست و خاطرنشان کرد: همین امر باعث می‌شود تا امکان اصلاحات ساختاری در صنعت فراهم نشود.
او با اشاره به تصمیم دولت برای واگذاری سهام دو شرکت سایپا و ایران‌خودرو افزود: تحقق این امر در گروی فراهم کردن زیرساخت‌های خاصی نیست بلکه تنها اراده دولت را می‌طلبد و البته صبر؛ چون قبلاً هم این موضوع مطرح‌شده بود اما به بهانه‌های مختلف اجرایی شدن آن به عقب افتاد؛ اما اگر دولت وارد مرحله خصوصی‌سازی این صنعت شود، بقیه مشکلات هم به‌مرور حل خواهد شد.
حوادث پرایدی
ماجرای حذف پراید جدید نیست و پیش‌ازاین قرار بود تا پایان سال 97، خط تولید این خودرو به‌طور کامل متوقف شود و دیگر خودروهای ایرانی باقیمت معقول جایگزین این خودروی پرفروش داخلی شوند. اما هر بار این موضوع به تعویق افتاده است تا جاییکه که در حال حاضر پراید به دلیل کیفیت پایین ساخت و سهم بالای آن در تصادفات، قاتل جاده ای شناخته می‌شود.
بر مبنای آمار منتشرشده از سوی پلیس راهور ناجا، تحلیل تصادفات طی ۱۱ سال اخیر نشان می‌دهد که ۳۴ درصد از جان‌باختگان و مجروحان حوادث رانندگی، در خودروی پراید بوده‌اند. همچنین خودروهای شخصی در ۷۹.۵ درصد تصادفات رخ‌داده ۱۰ ماهه سال ۹۷ سهم داشتند که ۲۸.۵ درصد آن مربوط به خودروی پراید بوده است.
آخرین آمار منتشرشده از سوی سازمان پزشکی قانونی در خصوص تصادفات اتفاق افتاده با پراید که به سال 92 مربوط است، نشان می‌دهد 2 هزار و 454 نفر از کشته‌شدگان حوادث رانندگی همان سال، راننده و یا سرنشین خودروی پراید بوده‌اند.
پراید در خط یک تولید
به‌رغم شکایت مشتریان، سازمان ملی استاندارد، پلیس، وزارت صنعت و پزشکی قانونی از کیفیت پایین ساخت پراید، مروری بر آمارهای منتشرشده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد که پراید همچنان در خط یک خودروهای تولید داخل است.
بر اساس آمار وزارت صنعت از تولیدات گروه خودروسازی سایپا در سال 97، سال گذشته این شرکت خودروسازی 138 هزار و 884 دستگاه پراید تولید کرده است که باوجود کاهش تولید 38 درصدی آن در مقایسه با سال 96، اما همچنان پراید در فهرست پرتیراژترین خودروی داخلی قرار دارد.
فعالان صنعت خودروسازی در توضیح چرایی تولید بالای پراید، دلایل مختلفی را عنوان می‌کنند که قیمت پایین این محصول، مهم‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود.
مهدی جمالی مدیرعامل اسبق گروه خودروسازی سایپا، سال گذشته در نشست خبری این مجموعه با تأکید بر این نکته که گروه سایپا علاقه‌مند به خروج پراید از چرخه تولید است، اما وابستگی اقتصاد و درآمد بسیاری از خانوارهای کم‌بضاعت به این خودرو را از دغدغه‌هایی برشمرد که مانع از توقف تولید پراید می‌شود. چراکه همان‌طور هم این مقام مسئول اشاره‌کرده، در حال حاضر بخشی از اشتغال از طریق پراید تأمین می‌شود و منبع معاش اقشار کم‌درآمد است، بر همین اساس نگرانی از ایجاد مشکل برای خانوارهای کم‌درآمد از دیگر موانعی است که مانع از حذف کامل پراید از بازار خودروی کشور می‌شود. به‌خصوص در شرایطی که از سال گذشته به دلیل اعلام تحریم‌ها و افزایش نوسانات نرخ ارز قیمت خودروهای وارداتی و حتی تولید داخل جهش بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده است و هم‌اکنون انواع پراید، تنها خودروی‌های ارزان‌قیمت بازار به شمار می‌روند.
تیراژ تولید پراید در سال 97