پایگاه خبری اتاق ایران به مناسبت فرارسیدن سالروز پنجمین سال تاسیس فعالیت خود و همچنین روز جهانی ارتباطات، با طرح این پرسش که «رسانه‌ها در روزهای سخت اقتصاد کشور، چگونه می‌توانند به حل مشکلات کمک کنند؟» با برخی از اقتصاددانان به گفت‌وگو پرداخته است تا نظرات آنها را جویا شود. در همین ارتباط، جعفر خیرخواهان، داود سوری و هادی حق‌شناس از وظایف رسانه‌های بخش خصوصی در شرایط بحران می‌گویند. به باور این اقتصاددان‌ها در شرایطی که به خصوص با شیوع ویروس کرونا، اقتصاد کشور در تنگنا قرار گرفته است، نقش‌آفرینی مطلوب رسانه‌ها، به خصوص رسانه‌های بخش خصوصی در گروی ارایه اطلاعات درست و بدون هرگونه جانبداری است.
آموزش سواد رسانه‌ای در شرایط بحران
جعفر خیرخواهان
کرونا، به‌عنوان بحران سال 2020، پدیده و شوک بی‌سابقه‌ای بوده است که در علم اقتصاد که نظریات این علم باسابقه‌ای بیش از یک قرن مطرح می‌شود، اما تحلیل این مسئله به‌سختی صورت گرفت. سلامت و معیشت، دو دغدغه مهمی است که از زمان شیوع ویروس کرونا مطرح بوده و متأسفانه این ویروس ضررهای بسیاری را برای بخش خصوصی وارد کرده است. در همین ارتباط، سلامت و ثروت اقتصادی دو موضوع بسیار مهمی است که موردتوجه پژوهشگران اقتصادی قرارگرفته است تا در آینده شاهد پاندمی ویروس کرونا نباشیم. واقعیت امروز اقتصادی این است که رو به سقوط هستیم و اقتصاد جهان برای احیا، نیازمند برنامه‌ریزی است. دراین‌ارتباط چندجانبه، نقش‌آفرینی اقتصاددانان به‌عنوان مشاوره و نظریه‌پردازی و از سوی دیگر بخش خصوصی و پیشنهاد برای سیاست‌گذاری است تا دولت از رخوتی که به آن دچار شده است، خارج شود و گوش به زنگ‌تر از قبل باشد. شرایط امروز اقتصادی ایجاب می‌کند تا مسائل اقتصادی شفاف‌تر از قبل برگزار شود و در این پروسه مراکز روزنامه‌نگاری و آموزش‌های سواد رسانه‌ای در حوزه اقتصاد وظیفه‌ای سنگین بر دوش دارند تا چالش‌ها و مشکلات اقتصادی به‌روشنی بازتاب داده شود. حل مشکلات فعلی بخش خصوصی و تولیدکنندگان نیازمند گفت‌وگوی سازنده است و رسانه بخش خصوصی می‌تواند در این عرصه نقش‌آفرینی کند ، اما همانطور که اشاره کردم، کرونا ضرورت بازنگری در بسیاری از اطلاعات، دانش‌ها، مهارت‌ها و ظرفیت‌ها را گوشزد می‌کند؛ ازجمله آنها، «سواد رسانه‌ای» است.
عدم جانبداری؛ ضرورت نشر اطلاعات در بحران
داود سوری
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در شرایط مختلف ازجمله بحران‌ها باید موردتوجه قرار گیرد و وظیفه هر رسانه‌ای هم ایجاب می‌کند، این است که رسانه‌ها نباید تابع شرایط روز باشد. بلکه فعالان هر رسانه‌ای، وظیفه دارند تا اطلاعات صحیح را در اختیار عملگران اقتصادی قرار دهند و از سوی دیگر، دید جانب‌دارانه‌ای نسبت به پیام‌ها و اخبار روز نداشته باشند. طبیعی است که نسبت به اقتضائات روز، نظرهای متفاوتی هم از سوی صاحب‌نظران مطرح می‌شود؛ اما مهم این است که رسانه‌ها اقدام به گزارش متنوع کنند. نکته‌ای که در ارتباط با رسانه بخش خصوصی بسیار مهم است و رسانه‌های این حوزه باید سعی کنند که بی‌طرفانه اطلاعات موجود را در اختیار فعالان اقتصادی قرار دهند. اما متأسفانه گاها شاهدیم که برخی رسانه‌ها بسته به موضوع و تمایلات خود به نظرخواهی از برخی کارشناسان می‌پردازند که سیاست‌های دولت را تشویق می‌کنند.
ضرورت ارائه تحلیل‌های درست از سوی رسانه‌ها
هادی حق‌شناس
از زمان شیوع ویروس کرونا شاهد هستیم که ارتباطات اجتماعی به حداقل رسیده است و فاصله‌گذاری اجتماعی سبک زندگی متفاوتی را رقم‌زده است تا جایی که می‌بینیم همه از زندگی پیش و پس از کرونا، صحبت می‌کنند. در شرایطی که به‌اجبار باید در خانه می‌ماندیم، شاهد نقش‌آفرینی بی‌نظیر رسانه‌ها و رصد اخبار از سوی مردم در شبکه‌های اجتماعی بودیم.
یکی از مهم‌ترین وظایفی که در این شرایط باید موردتوجه قرار گیرد، ارائه اطلاعات به‌موقع و بدون استفاده از الفاظ تردیدآور از سوی رسانه‌ها است. چراکه اخبار این چینی می‌تواند منبع شایعه و منجر به کاهش سرمایه اجتماعی شود. تجربه نشان داده است که برای جلوگیری از هرج و مرج و آشفتگی در زمان بحران، انتشار اخبار درست در زمان به موقع تا چه اندازه می‌تواند سازنده باشد. یک سوال همیشگی مردم در شرایط بحرانی این است که چه اقدامی انجام دهند تا سرمایه آنها افزایش یابد یا حداقل حفظ شود؟ در شرایطی که دولت تاکید بر جذب و هدایت نقدینگی مردم به بازار سرمایه دارد، یکی از مهم‌ترین اقدامات از سوی رسانه‌های بخش خصوصی تحلیل بازدهی بازار سرمایه است.اگر رسانه‌ها تحلیل‌های درستی را از مصاحبه با کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی ارایه دهند، تصمیم‌گیری راحت‌تر انجام خواهد شد. همانطور اگر نظرات و انتظارات فعالان بخش خصوصی و اقتصادی به دولت منعکس شود، تصمیم‌گیری بر اساس این خواسته‌ها اعمال خواهد شد.