این آمار بدون ظرفیت های دانشگاه های آزاد اسلامی است و مربوط به دانشگاه های روزانه و دولتی، دوره های شبانه، دانشگاه های غیر انتفاعی، دوره های مجازی، دانشگاه پیام نور، دوره های خودگران و سایر می شود که از میان آنها تنها دوره های روزانه دولتی رایگان است و سهم آنها در میان ظرفیت ها تنها ۱۷.۲ درصد است.
براساس این بررسی در خبرآنلاین، ازمجموع ۷۴۶ هزار و ۹۳۴ ظرفیت در پنج گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، گروه هنر و زبان های خارجی، دوره های روزانه ۱۷ درصد، دوره های شبانه ۳.۸ دوره های خودگردان ۰.۳ غیرانتفاعی ۲۶.۷ پیام نور ۵۱.۸ و سایر ۰.۲ دهم درصد از ظرفیت های کنکور را به خود اختصاص دارند وبا توجه به اینکه تمامی این دوره ها به جز دوره روزانه اقدام به اخذ شهریه از دانشجویان خود می کنند، می تواند گفت ۸۲.۸ دهم درصد از دانشجویان در این ظرفیت ها پا در دانشگاه های دولتی می گذارند.
این اتفاق در شرایطی است که دانشگاه های دولتی در مقطع لیسانس هر ساله ظرفیت های خود را کمتر می کنند و درصد ظرفیت های دوره های روزانه از ۲۱ درصد سال ۱۳۹۱ به ۱۷.۲ سال ۱۳۹۵ رسیده است و حتی کاهش تعداد داوطلبان کنکور نیز نه تنها باعث افزایش میزان ظرفیت های دانشگاه های دولتی نشده است، بلکه باعث کاهش ظرفیت ها نیز شده است.
علاوه بر این، بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در سال 1387 دولت موظف به افزایش میزان دانشجویان در دانشگاه های مادر و مهم دولتی است که طبق ماده واحده این پیشنهاد، ظرفیت پذیرش دانشجو که از طریق آزمون سراسری در رشته های روزانه در دانشگاه های مادر و مهم دولتی پذیرش می شوند، در رشته های فنی، مهندسی، پزشکی و حقوق به تشخیص وزارت علوم و در سایر رشته های علوم انسانی که مورد تقاضای بالای داوطلبان است باید افزایش پیدا کند.
از سوی دیگر اصل سی ام قانون اساسی ایران می گوید: «دولت موظف است وسایل آموزش وپرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم کند و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به صورت رایگان گسترش دهد.» با این حال آنچه که در حال حاضر هر ساله بر میزان آن افزوده می شود، کاهش تعداد دانشجویان در دانشگاه های دولتی و مادر است. سیاست وزارت علوم در جهت افزایش تعداد دانشجویان در دانشگاه های پولی به سمتی پیش می رود که با وجود مصوبات مجلس و نص صریح قانون اساسی، بیش از 78 درصد از دانشجویان در قبال آموزش در دانشگاه های کشور پول پرداخت می کنند و در دانشگاه هایی برای آموزش دانشگاهی تحصیل می کنند که حتی در ردیف دانشگاه های درجه اول کشور نیز قرار ندارند چراکه بر اساس اعلام وزارت علوم، دانشگاه تهران، صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، امیرکبیر، شیراز، شهیدبهشتی، تبریز، مشهد، علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی شهیدبهشتی، علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی شیراز، علوم پزشکی اصفهان، علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی اهواز و علوم پزشکی کرمان جزو دانشگاه های برتر هستند و 78 درصد دانش آموزان، راهی برای ورود به این دانشگاه ها ندارند.