تجارت کالایی ایران با سایر کشورها در ۵ ماهه امسال به حدود ۲۴.۶ میلیارد دلار رسیده که نسبت به ارزش ۳۵.۶ میلیارد دلاری تجارت ایران در ۵ ماهه نخست سال ۱۳۹۸ حدود ۳۱ درصد کاهش داشته است.
آمارهای منتشر شده از سوی اتاق تهران نشان می‌دهد: در ۵ ماهه سال ۱۳۹۹ حدود ۱۰.۹ میلیارد دلار کالای بدون نفت خام از ایران به سایر کشورها صادر شده و در مقابل حدود ۱۳.۷ میلیارد دلار کالا به کشور وارد شده است و تغییر موازنه تجاری به نفع واردات، تراز تجاری کشور در این دوره زمانی را به 2.8 میلیارد دلار رسانده است.
البته سایر آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد بخش عمده واردات انجام شده به کشور را کالاهای اساسی ازجمله محصولات کشاورزی و نهاده‌های دامی تشکیل داده‌اند.
تغییرات تجارت خارجی از زبان آمار
بررسی وضعیت ارزش تجارت خارجی ایران در 5 ماهه امسال به تفکیک صادرات بدون نفت خام و واردات کالا، نشان می‌دهد در این دوره زمانی، مجموع ارزش صادرات بدون نفت خام کشور در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش قابل‌توجه 39 درصدی مواجه شده است و در مقابل، مجموع ارزش واردات کالایی کشور در این دوره نیز در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 23 درصد کاهش پیدا کرده است.
محدودیت‌های کرونا برای تجارت خارجی، موانع تحریم، سخت‌گیری‌های مربوط به پیمان‌سپاری ارزی برای صادرکنندگان و کاهش قدرت پیش‌بینی بازرگانان از معادلات ارزی و اقتصادی ازجمله مواردی است که می‌تواند سهم پررنگی در کاهش شدید صادرات غیرنفتی کشور داشته باشد.
همچنین محدودیت‌های دولت و وزارت صنعت برای ثبت سفارش واردات کالای دارای مشابه داخلی یا کالاهایی که در شرایط فعلی غیرضروری تشخیص داده می‌شوند نیز در قالب فهرست ممنوعیت‌های وارداتی توانسته است ارزش واردات را با کاهش جدی مواجه کند.
مقاصد عمده صادراتی
آمارها نشان می‌دهد در ۵ ماهه ۱۳۹۹، چین با واردات حدود ۳ میلیارد دلاری از ایران، بزرگ‌ترین مقصد صادرات کالای بدون نفت خام ایران بوده است. باوجودآنکه واردات کالایی چین از ایران در ۵ ماهه امسال نسبت به ۵ ماهه سال قبل حدود ۳۱ درصد کاهش یافته اما سهم چین در میان مقاصد صادراتی ایران در این دوره زمانی نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته و از ۲۵ درصد به ۲۸ درصد رسیده است.
علاوه بر این، کشور ترکیه که با حدود ۵.۲ میلیارد دلار واردات از ایران، مقصد صادراتی ایران در ۵ ماهه ۱۳۹۸ بوده، در ۵ ماهه ۱۳۹۹ با واردات تنها ۵۱۳ میلیون دلار، به جایگاه پنجم رسیده است.
همچنین ارزش ۸۷۱ میلیون دلاری واردات افغانستان از ایران که در ۵ ماهه ۱۳۹۹ به جایگاه چهارم مقاصد عمده صادراتی ایران رسیده، همچنان از ارزش واردات آن در ۵ ماهه نخست ۱۳۹۸ (۸۹۸ میلیون دلار) کمتر است.
امارات متحده عربی نیز با حدود ۶.۱ میلیون دلار واردات از ایران سومین مقصد صادراتی ایران در ۵ ماهه نخست سال ۱۳۹۹ است که ارزش واردات آن حدود ۷ درصد نسبت به ۵ ماهه ۱۳۹۸ کمتر شده است.
مبادی عمده واردات ایران
بررسی آمارها حاکی از این است که واردات ایران از ۵ مبدأ عمده وارداتی در ۵ ماهه ۱۳۹۹ نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۸ با کاهش حدود ۲۰ درصدی مواجه شده و در مدت مذکور، سهم چین و امارات از کل واردات ایران افزایش یافته؛ اما سهم ترکیه، هند و آلمان با کاهش مواجه شده است.
در دوره موردبررسی، چین به‌عنوان بزرگ‌ترین مبدأ وارداتی ایران حدود ۵.۳ میلیارد دلار صادرات به ایران داشته که نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش ۱۷ درصدی مواجه شده است.
در این میان، ارزش واردات کالایی امارات به ایران، رشد ۵ درصدی داشته است. همچنین در رابطه با کشورهای ترکیه، هند و آلمان نیز به ترتیب، کاهش ۳۳ درصدی، ۵۰ درصدی و ۲۴ درصدی در ارزش واردات کالایی به ایران طی ۵ ماهه ۱۳۹۹ نسبت به ۵ ماهه ۱۳۹۸ اتفاق افتاده است.