تقویت روابط تجاری بین ایران و کشورهای همسایه همواره در اولویت سیاست‌های اقتصادی کشور قرار داشته هرچند علی‌رغم این سیاست‌گذاری‌ها، نتوانستیم کارنامه قابل دفاعی ارائه دهیم.
با آغاز دور جدید تحریم‌ها و پس از خروج آمریکا از برجام، متناسب با شرایطی که بر اقتصاد ایران حاکم شد، مجدد تمرکزها روی کشورهای همسایه بالا رفت. اتاق ایران نیز بر اساس همین سیاست، برنامه‌ریزی کرد. این سیاست دوباره در نشست اخیر معاون اول رئیس‌جمهور با روسای اتاق‌های مشترک ایران و کشورهای همسایه مورد تأکید قرار گرفت.
از آنجا که این سیاست به‌طور جد از سوی تصمیم گیران کشور دنبال می‌شود، بارها بخش خصوصی نظرات و پیشنهادهای خود را درباره چگونگی تحقق آن مطرح کرده است. مهم‌ترین موضوعی که در این رابطه گفته شده، یکپارچه‌سازی فعالیت‌های گمرکی و مرزی است به گونه‌ای که کلیه اقدامات این بخش به صورت هماهنگ و بر اساس یک سیاست دنبال شود. از سوی دیگر بهبود شرایط راه‌های مواصلاتی و تقویت ناوگان حمل‌ونقلی نیز مورد توجه بوده است.
در این نشست غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران با اشاره به اینکه تقریباً نیمی از صادرات غیرنفتی به کشورهای همسایه انجام می‌شود، گفت: میزان واردات کشورهای همسایه حدود ۲ هزار میلیارد دلار است که سهم ایران از این میزان ۲۵ میلیارد دلار است و این یعنی ظرفیت صادرات به این کشورها بسیار بیشتر از میزان فعلی است.
او با بیان اینکه اکثر مشکلات برای توسعه همکاری اقتصادی با کشورهای همسایه به مسائل داخلی مرتبط است، خواستار تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل و رفع مسائل مرزی و مشکلات گمرکی برای توسعه صادرات شد.
.jpg)
در ادامه معاون اول رئیس‌جمهور با تأکید بر اهمیت نقش کشورهای همسایه در توسعه صادرات، گفت: بر اساس آمارها، ۶۵ درصد از صادرات کشور در هشت ماهه نخست سال جاری به کشورهای همسایه اختصاص داشته است. برای تقویت این سطح از مناسبات لازم است اتاق ایران برنامه‌ای مشخص و دقیق برای همکاری با هر یک از این کشورها تدوین و آن را در دستور کار قرار دهد.
اسحاق جهانگیری، با تأکید بر اینکه سیاست جمهوری اسلامی ایران توسعه همکاری‌ها با کشورهای همسایه است، افزود: کشورهای همسایه هدف اصلی صادرات برای ایران هستند که باید ضمن تعیین اولویت‌ها، بسترهای لازم را برای گسترش همکاری با این کشورها فراهم کنیم.
او با تأکید بر ضرورت ایجاد و تکمیل زیرساخت‌های همکاری با کشورهای همسایه، تصریح کرد: در این دوره تلاش شد علی‌رغم همه محدودیت‌ها، راه‌آهن سراسری کشور به راه‌آهن کشورهای همسایه متصل شود و در این زمینه گام‌های مؤثری برداشته شد.
این مقام مسئول به ضعف‌هایی که در حمل‌ونقل جاده‌ای و ساماندهی مرزها وجود دارد، اشاره و تصریح کرد: لازم است تقویت ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای به شکل ویژه در دستور کار قرار گیرد و در مرزها نیز شرایطی فراهم شود تا شاهد معطلی طولانی مدت کامیون‌ها برای عبور از مرز نباشیم.
.jpg)
جهانگیری با اشاره به نقش پراهمیت اتاق‌های مشترک ایران و کشورهای همسایه در توسعه مبادلات تجاری، خاطرنشان کرد: باید برای اتاق‌های مشترک اهمیت و جایگاه ویژه‌ای قائل شویم. حل مسائل و مشکلات پیش روی بازرگانان و تجار نیازمند پیگیری و سازمان‌دهی دقیق و منسجم است که اتاق‌های مشترک می‌توانند نقش تعیین‌کننده‌ای در این زمینه ایفا کنند.
او از روسای اتاق‌های مشترک ایران و کشورهای همسایه خواست نواقص و گره‌های اصلی پیش روی توسعه مراودات تجاری را شناسایی و ضمن در نظر گرفتن محدودیت‌های دولت، برای رفع این گره‌ها راهکارهای عملیاتی و قابل اجرا پیشنهاد دهند.
معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه روابط اقتصادی و مبادلات تجاری نباید تحت تأثیر برخی مسائل سیاسی قرار گیرد، اظهار داشت: همکاری بخش خصوصی ایران با بخش خصوصی کشورهای همسایه باید همواره رو به رشد باشد چرا که توسعه همکاری‌های اقتصادی و گسترش مراودات تجاری می‌تواند در حل مسائل سیاسی نیز مؤثر باشد.
او روابط ایران با کشورهای همسایه را راهبردی و استراتژیک توصیف کرد و افزود: رویکرد دیپلماسی اقتصادی ایران این است که هیچ محدودیتی برای همکاری‌های تجاری و اقتصادی با کشورها دیگر به ویژه کشورهای همسایه وجود ندارد و نباید اجازه دهیم مبادلات اقتصادی به دلیل برخی مسائل سیاسی حاشیه‌ای کاهش پیدا کند.
او با اشاره به احتمال بهبود شرایط در ایام پیش رو، گفت: باید برای استمرار تحریم‌ها و یا لغو تحریم‌ها آمادگی و برنامه دقیق داشته باشیم اما با فرض بهبود شرایط و ایجاد فرصت برای همکاری با کشورهای اروپایی، باید توجه داشته باشیم که کشورهای همسایه اولویت اول در توسعه روابط هستند ضمن آنکه نباید کشورهایی که در شرایط سخت با ما همکاری کردند را نادیده بگیریم.
معاون اول رئیس‌جمهور موقعیت جغرافیایی ایران را استثنایی توصیف کرد و افزود: ایران علاوه بر منابع طبیعی، از موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای برخوردار بوده و محل عبور کریدورهای شمال – جنوب و شرق – غرب است و همسایگی با ۱۵ کشور امکان مهمی برای توسعه در اختیار ما قرار داده است.
جهانگیری با تأکید بر اینکه باید بخش خصوصی بیش از پیش فعال شود و بسترهای لازم برای حمایت فعالان اقتصادی فراهم شود، اظهار داشت: تجربه نشان داده موانع تحریم معمولاً گریبان گیر فعالیت اقتصادی دولت است اما بخش خصوصی با روابط نزدیک و مراوداتی که با بخش خصوصی کشورهای هدف دارد، با محدودیت کمتری برای همکاری اقتصادی مواجه است.
این مقام مسئول با قدردانی از روسای اتاق‌های مشترک ایران و کشورهای همسایه برای تلاش‌ها و زحمات فراوان در شرایط سخت تحریم، خاطرنشان کرد: اگرچه گاهی سخنانی مطرح می‌شود که ممکن است باعث رنجش و دلسردی بخش خصوصی شود، اما فعالان اقتصادی و روسای اتاق‌های مشترک همواره با روحیه فداکاری به کشور خدمت کرده‌اند.
در این جلسه معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه و رئیس سازمان توسعه تجارت نیز حضور داشتند و روسای اتاق‌های مشترک ایران و افغانستان، امارات، ترکیه، عراق، ارمنستان، عمان، سوریه و پاکستان نیز در سخنانی به بیان مهم‌ترین مسائل و مشکلات پیش رو پرداختند و خواستار رفع موانع و محدودیت‌های داخلی و مدیریت یکپارچه در تجارت خارجی شدند.