عدم دستیابی به سیاستها و برنامهها برای حضور در بازار کشورهای همسایه به دلیل نبود سیستم حملونقل مناسب یکی از دغدغههای جدی بازرگانی کشور است. درگیری بین ترکیه و روسیه و امکان بهرهبرداری اقتصادی ایران از این فرصت برای کنار زدن رقیب دیرینه و افزایش سهم کالاهای صادراتی خود در بازار روسیه محقق نشد و عمده دلیل آن هم نبود ناوگان حملونقل یخچال دار برای ارسال انواع مواد غذایی، میوه و سبزیجات به این کشور بود.
ایران از جمله کشورهایی است که در تولید بخشی از محصولات کشاورزی دارای مزیت است اما به دلیل زیرساختهای نامناسب صادراتی نتوانست از این مزیت بهره ببرد و نیازهای اولیه روسیه به مواد غذایی، میوه و سبزیجات را به دلیل ضعف در ناوگان ترانزیتی، تأمین کند و در نتیجه با گذشت زمان این فرصت را از دست داد. البته مشکلات بخش صادرات و واردات تنها محدود به حوزه لجستیک نمیشود.
بر اساس اظهارات جمشید نفر، رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران موافقتنامههای ترجیحی یکی از لازمههای رشد روابط اقتصادی و تجاری کشورها با یکدیگر است که متأسفانه در این حوزه ضعف جدی داریم. ضعف دیگری که به باور رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران مانع از رشد روابط تجاری ایران با همسایگان میشود به نبود سیستم حملونقل مناسب در کشور برمیگردد.
او از 10 برابر شدن هزینههای حملونقل زمینی در روند صادرات خبر داده و بیتوجهی نسبت به مطالعات کارشناسی درباره کشورهای هدف را ضعف دیگر ایران در برقراری ارتباط با همسایگان خود میداند.
در این میان حمید زادبوم، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در جلسه کارگروه توسعه صادرات به زیرساختهای موردنیاز صادرات بخش کشاورزی به ویژه امکانات لجستیکی و نگهداری و حمل محصولات فسادپذیر کشاورزی اشاره میکند و تأکید دارد ضعف ناوگان یخچالدار برای حمل محمولههای صادراتی محصولات کشاورزی از مهمترین چالشهای سر راه صادرات است.
دبیر شورای عالی توسعه صادرات غیرنفتی، همچنین آموزش تجار و صادرکنندگان در بخش کشاورزی را از مهمترین الزامات توسعه کمی و کیفی صادرات محصولات کشاورزی عنوان و خاطرنشان کرد: باید اتاقهای بازرگانی، تعاون و اصناف ایران و تشکلهای مرتبط برنامهریزی هدفمندتری را انجام دهند.
او افزود: با توجه به سوابق اقدامات و تصمیماتی که در جلسات قبل شورای عالی صادرات و کارگروه توسعه صادرات در خصوص توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی وجود دارد، کماکان دبیرخانه شورای عالی صادرات به عنوان رکن هماهنگی فرابخشی در حوزه صادرات غیرنفتی کشور آماده طرح و بررسی پیشنهادات دستگاههای اجرایی و بخش خصوصی در جلسات کارشناسی و نشستهای اصلی شورای عالی صادرات است.
در ۹ ماهه سال جاری، ۱۱۰ میلیون تن کالا به ارزش ۵۲ میلیارد دلار بین ایران و کشورهای مختلف مبادله شد که سهم صادرات ۵۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تن به ارزش ۲۵ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار بود.
مقایسه صادرات غیرنفتی ایران با مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزن ۱۷ درصد و ارزش ۲۰ درصد کاهش را نشان میدهد، همچنین واردات کالا از نظر وزن یک درصد و از لحاظ ارزش ۱۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است.