عربستان سعودی و متحدانش در ائتلاف نفتی موسوم به اوپک پلاس، در نشست اخیر خود تصمیم گرفتند که توافق فریز نفتی را تمدید کنند؛ تصمیمی که بازار نفت را تکان داد و فشارهای تورمی بر اقتصاد جهانی که همچنان در میانه مسیر خروج از بحران کروناست را تشدید کرد.
یک سال پس از جنگ قیمتی تلخی که حتی باعث سقوط قیمت نفت به محدوده منفی شد، سعودی‌ها در نشست اخیر نشان دادند که اولویتشان حفظ شرایط کنونی در بازار نفت است و قصد ندارند با افزایش عرضه نفت بار دیگر بازار را با مازاد عرضه مواجه کنند.
عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، پس از نشست اخیر اعضای ائتلاف نفتی اوپک پلاس به خبرنگاران گفت: «من فکر نمی‌کنم که قیمت‌ها بیش از حد بالا رفته است. سال گذشته ما اعضای اوپک پلاس رنج زیادی متحمل شدیم. علت تصمیم امروز صرفاً این بود که ما باید هوشیار و محتاط باشیم.»
سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش در حالی مشغول بررسی اوضاع برای تصمیم‌گیری در مورد افزایش 1.5 میلیون بشکه‌ای تولید روزانه نفت خود در ماه آوریل و یا حفظ سطح تولید بودند که بسیاری از بازیگران فعال در عرصه اقتصاد جهانی، از تجارتخانه‌های ژنو گرفته تا بانک‌های وال‌استریت، اعتقاد داشتند که تولیدکنندگان نفت باید نفت بیشتری به بازار عرضه کنند تا رشد افسارگسیخته قیمت نفت در بازارهای جهانی مهار شود.
اما پس از آن‌که وزیر انرژی عربستان سعودی در نشست اوپک پلاس خواستار محتاط ماندن تولیدکنندگان نفت شد، اعضای ائتلاف موافقت کردند که تولید نفت خود را در سطح کنونی حفظ کنند و تنها به روسیه و قزاقستان اجازه داده شد که تولیدشان را اندکی افزایش دهند.
تصمیم اخیر بدین معناست که ائتلاف نفتی اوپک پلاس روزانه جلوی ورود 7 میلیون بشکه نفت به بازار را خواهند گرفت که این رقم معادل 7 درصد تقاضای روزانه نفت در جهان است. این تصمیم در حالی اتخاذ شده است که مصرف سوخت در بسیاری از کشورها در حال بازگشت به سطح قبل از همه‌گیری کووید-19 است.
ریسک تورم
از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون قیمت هر بشکه نفت خام برنت دریای شمالی با حدود 30 درصد افزایش به بیش از 68 دلار رسیده است. در ماه‌های اخیر ائتلاف نفتی اوپک پلاس عرضه نفت را پایین‌تر از تقاضا نگاه داشته است تا اضافه موجودی انبارهای نفت که در اوج محدودیت‌های مرتبط با همه‌گیری کرونا به‌شدت افزایش یافته بود به اتمام برسد. بر اساس برآوردهای داخلی اوپک، اگر عرضه نفت افزایش نیابد، شکاف میان عرضه و تقاضا در بازار نفت طی ماه آوریل به میزان قابل‌توجهی افزایش خواهد یافت.
آنه لوئیز هیتل، نایب‌رئیس بخش تحقیقات کلان نفت در گروه تحقیقات و مشاوره انرژی وود مکنزی، در این رابطه می‌گوید: «ما انتظار داریم که قیمت نفت در ماه آوریل به سمت 70 تا 75 دلار در هر بشکه برود. ریسک مهم این است که بالاتر رفتن قیمت نفت باعث کُندی روند بهبود اقتصاد جهانی خواهد شد. اما وزیر انرژی سعودی تأکید دارد که اوپک پلاس باید قبل از اینکه اقدام به افزایش تولید کند، نشانه‌های ملموسی از افزایش تقاضا مشاهده کند.»
در شرایطی که بازارهای اوراق قرضه خود را برای دریافت نشانه‌هایی از تورم جهانی آماده می‌کنند، تصمیم اوپک پلاس برای افزایش ندادن عرضه نفت می‌تواند به دردسری برای فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) و بانک مرکزی اروپا تبدیل شود. البته مشکل تنها قیمت نفت نیست، چرا که قیمت سایر کالاهای خام دیگر از مس و فولاد گرفته تا ذرت و دانه سویا نیز به سرعت در حال افزایش است.
بهبود اقتصاد کشورها، توزیع واکسن کرونا و محرک‌های مالی دولت‌ها جزو مهم‌ترین عوامل افزایش قیمت‌ها در بازارهای جهانی به شمار می‌روند؛ هرچند تداوم ضعف در بازار کار کشورهای مختلف جهان مانعی برای افزایش هرچه بیشتر قیمت‌هاست.
الکساندر نوواک، معاون نخست‌وزیر روسیه که پیش از منصوب شدن به این سمت به مدت بیش از 8 سال وزیر انرژی روسیه بود، پس از نشست اخیر اعضای اوپک پلاس که به تمدید طرح فریز نفتی منجر شد، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی روسیه-24 اعلام کرد: «ما باید اوضاع را به‌دقت زیر نظر داشته باشیم تا اجازه ندهیم که قیمت‌ها بیش از حد بالا برود.»
روابط آمریکا و عربستان
نشست اوپک پلاس برای تصمیم‌گیری درباره میزان عرضه نفت به بازارهای جهانی، در برهه‌ای حساس برای روابط آمریکا-عربستان برگزار شد. جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید آمریکا، در صدد بازبینی روابط دولت خود با دولت عربستان، به‌ویژه با شخص محمد بن سلمان ولیعهد سعودی، است.
اگر دونالد ترامپ هنوز در کاخ سفید حضور داشت، اکنون شاهد واکنش سریع آمریکا به تصمیم جدید ائتلاف نفتی اوپک پلاس در قالب ده‌ها توئیت بودیم؛ چیزی که در آوریل سال 2018 اتفاق افتاد. اما واکنش دولت بایدن مشخص نیست و از طرفی ممکن است که چندان شدید هم نباشد، زیرا دولت بایدن در حال موازنه اولویت‌های اقتصادی در برابر سیاست‌های سبز است.
روسیه و قزاقستان در نشست اخیر اوپک پلاس به دلیل آنچه در وب‌سایت اوپک «الگوهای مصرف فصلی» خوانده شده، از اجرای کامل طرح فریز نفتی مستثنی شدند و اجازه یافتند که در ماه آوریل به ترتیب 130 هزار و 20 هزار بشکه به تولید روزانه نفت خود اضافه کنند. این دو کشور در ماه‌های فوریه و مارس نیز از چنین معافیتی برخوردار شدند.
بر اساس بیانیه اخیر اوپک، نشست بعدی اعضای ائتلاف نفتی اوپک پلاس در روز اول آوریل (12 فروردین) به‌منظور تصمیم‌گیری درباره سطح تولید نفت کشورهای عضو طی ماه مه برگزار خواهد شد.