اولین نشست شورای روسای اتاق‌های مشترک بازرگانی ایران با حضور غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران، غلامحسین جمیلی و کیوان کاشفی اعضای هیئت رئیسه و محمدرضا کرباسی، معاون بین‌الملل اتاق ایران به صورت حضوری و آنلاین برگزار شد.
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران در این نشست از مهم‌ترین مشکل ایران در حوزه تجارت خارجی گفت: در کشور ما سیاست بر اقتصاد سایه افکنده است و هزینه سیاست را اقتصاد می‌پردازد. تا وقتی تغییری در این وضعیت رخ ندهد، نمی‌توان انتظار داشت تحولی خاص در تجارت خارجی و اقتصاد رخ دهد و مسیر توسعه شکل بگیرد.
رئیس پارلمان بخش خصوصی گفت: میزان توسعه‌یافتگی و نرخ رشد اقتصادی، قدرت و امنیت هر کشوری را تأمین و تعیین می‌کند. در گذشته آمریکا در هر کشوری پایگاه نظامی یا ناو هواپیمابر تأسیس می‌کرد ولی الان رویه‌ها عوض شده است. مثلاً چین سعی می‌کند در هر کشور شهرک چینی تأسیس کند. ما هنوز به این استراتژی در کشور باور نداریم.
رئیس اتاق ایران به موضوع نشست اشار کرد و گفت: باید در کمیسیون‌های مشترک مذاکرات خارجی، هیات یا نماینده اقتصادی هم حضورداشته باشند؛ حتی اگر در کمیسیون تخصصی هم نباشد باید کمیته فرعی اقتصاد تشکیل شود و هیات یا نماینده تجاری ایران حضور داشته باشد ولی هرگز به مسئله تجارت و این بسترها توجه نمی‌شود.
شافعی به وضعیت اتاق‌های مشترک ایران با کشورهای مرزی اشاره کرد و گفت: باید در این مرزها به وضعیت زیرساخت‌ها توجه شود. در خیلی از این مرزها حمل‌ونقل و گمرک مشکلات جدی دارد. حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود، باز هم در این مرزها مشکلات جدی ادامه خواهد داشت.
او به فعال شدن اتاق‌های مشترک بازرگانی در زمینه شناسایی موانع و مشکلات تجار تأکید کرد.
تدوین اساسنامه اتاق‌های مشترک
در این نشست محمدرضا کرباسی درباره اهمیت نشست شورای روسای اتاق‌های مشترک بازرگانی ایران سخن گفت. بعد از آن غلامحسین جمیلی از تمایل روسای اتاق‌های مشترک بازرگانی برای تشکیل شورای روسای اتاق‌های مشترک گفت: هدف از تشکیل این جلسه، هم‌اندیشی و انعکاس دیدگاه‌ها و نظرات اعضا در حوزه تقویت اتاق‌های مشترک، بخش خصوصی و تجارت خارجی کشور است. در این دوره اما کرونا برگزاری جلسات این‌چنینی را به‌تاخیر انداخت. امیدواریم بعد از این سلسله نشست‌های شورای روسای اتاق‌های مشترک برگزار شود.
عضو هیات رئیسه اتاق ایران گفت: تصور من این است که اصلی‌ترین ویترین اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، فعالیت‌های برون‌مرزی و تجارت خارجی و در رأس آن فعالیت اتاق‌های مشترک است.
جمیلی با تأکید بر استقلال اتاق‌های مشترک بازرگانی، به اساسنامه اتاق‌های مشترک اشاره کرد و گفت: قرار است با هم‌اندیشی اعضای این اتاق‌ها و هیات رئیسه اتاق ایران تدوین و تصویب شود. هر قدر بتوانیم اتاق‌های مشترک را تقویت کنیم تا بتوانند با فرصت‌سازی و نقش‌آفرینی بیشتر در عرصه تجارت خارجی کار کنند، به‌نفع اقتصاد و کل کشور عمل کرده‌ایم. این موضوع به تقویت جایگاه اتاق بازرگانی می‌انجامد.
جمیلی ادامه داد: با احتمال توافق برجام و رفع تحریم‌ها علیه ایران، فرصت‌های جدیدی برای اقتصاد و تجارت خارجی کشور ایجاد خواهد شد، اتاق ایران می‌خواهد به‌جهت پرهیز از شتاب‌زدگی، پیش‌نویس سندی را در قالب فرآیندی فراهم کند تا بتوان از فرصت‌های پیش‌آمده بهتر استفاده کرد و در این زمینه از تمام روسای اتاق‌های مشترک یاری می‌طلبد.
صدور گواهی مبدا به اتاق‌های مشترک واگذار شود
در ادامه نشست کیوان کاشفی، رئیس اتاق مشترک ایران و سوریه و عضو هیئت رئیسه اتاق ایران از اهمیت تجارت خارجی گفت: تجارت خارجی و اقتصاد بازوی سیاست خارجی است و اتاق ایران در پیشبرد این جایگاه نقش برجسته‌ای دارد. ما باید بتوانیم به تقویت جایگاه تجارت خارجی در نزد تصمیم‌گیران کمک کنیم.
او به برگزاری نمایشگاه‌ها در کشورهای متعدد اشاره کرد و گفت: باید اتاق‌های مشترک در برگزاری این نشست‌ها و چگونگی برگزاری آن حضور فعال داشته باشند؛ شرکت‌های حاضر در این نمایشگاه‌ها را به لحاظ عملکرد شناسایی کنند و صلاحیت آن‌ها را بررسی کنند.
به گفته کاشفی، باید سازمان توسعه تجارت در این زمینه از اتاق‌های مشترک بازرگانی نظرخواهی کند و البته اتاق‌های مشترک عضو مؤثر در این تصمیم‌ها باشند.
کاشفی همچنین به قانون اتاق ایران اشاره کرد که در حال اصلاح است و پیشنهاد داد که روسای اتاق‌های مشترک هم باید طبق قانون عضو هیات نمایندگان اتاق ایران باشند.
او همچنین به تفویض اختیار صدور گواهی مبدأ به اتاق‌های مشترک اشاره کرد: این تصمیم می‌تواند در استقلال عمل اتاق‌ها و البته منبع درآمدی اتاق‌های مشترک بازرگانی گامی مؤثر باشد.
کاشفی در ادامه نشست به عملکرد تصمیم‌گیران اقتصادی در پسابرجام و غافلگیری آن‌ها اشاره کرد و گفت: باید در این دوره با برنامه‌ریزی منسجم‌تری عمل کنیم تا اشتباهات گذشته تکرار نشود.
مشکل اصلی تجارت خارجی نپیوستن به FATF است
بعد از آن حسین سلیمی، رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان از مشکلات موجود در روابط بین‌المللی و تجارت خارجی گفت: کرونا، برجام و FATF بزرگ‌ترین مشکلات حاضر هستند؛ حتی اگر مسئله برجام حل شود ولی همچنان در حوزه تجارت خارجی مشکل اساسی با FATF خواهیم داشت. باید با تصویب این قانون مشکلات تجار در عرصه بین‌المللی حل شود.
او ادامه داد: در حال حاضر هزینه تجارت خارجی ایران به دلیل نبود تعاملات بانکی 15 درصد بیشتر شده است. البته باید تأکید کنم که ما حدود 75 درصد قوانین FATF را رعایت می‌کنیم ولی هنوز نتوانسته‌ایم از ثمرات آن بهره بگیریم.
سلیمی به حقوق گمرک اشاره کرده و گفت: تصمیمات و بخشنامه‌های خلق‌الساعه در حوزه گمرک به تجارت خارجی آسیب می‌زند و باید از این موارد جلوگیری شود.
به تجارت با کشورهای همسایه توجه شود
بعد از آن مهدی میرعمادی، رئیس اتاق مشترک ایران و فرانسه از مشکلات تجارت ایران و فرانسه گفت: اینکه به دلیل وضعیت شیوع کرونا در ایران و جهان، موضوع برجام و مسئله انتخابات در ایران شاید تا شش ماه اول سال نتوان برای تجارت خارجی کار جدی انجام داد. اما وضعیت در کشورهای همسایه متفاوت است، باید به تجارت با کشورهای همسایه بیشتر توجه شود.
او گفت: اگر برجام به نتیجه برسد پیش‌بینی می‌کنیم که تجارت با اروپا هم آغاز شود وگرنه در حال حاضر هیچ تجارتی با کشورهای اروپایی انجام نمی‌شود.
میرعمادی ادامه داد: ما یکسری معضلات هم داریم که به نبود زیرساخت‌های لازم بازمی‌گردد و به‌تنهایی وزارت خارجه یا سازمان توسعه تجارت یا وزارت صنعت، معدن و تجارت نمی‌توانند این مشکلات را حل کنند. باید برای ثبات اقتصادی، ثبات شرایط و تصمیمات همه باهم تلاش کنند.
بعد از آن یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق مشترک ایران و عراق از نحوه انتقال پول ایران به عراق و پیش‌شرط‌هایی که کار را دشوار کرده، سخن گفت.
او گفت: باید اتاق‌های مشترک اولویت‌های خود را مشخص و مشکلات خود را طبقه‌بندی کنند و با ارجاع آن به هیات رئیسه اتاق ایران در حل آن‌ها گام بردارند.
به گفته آل‌اسحاق، باید واقعیت‌های جغرافیایی و واقعیت‌های اقتصاد ایران را بشناسیم و در این حوزه عملیاتی برنامه‌ریزی کنیم.
بعد از آن علا میرمحمد صادقی، عضو پیشکسوت اتاق ایران از تأکید امام خمینی (ره) در زمان آغاز فعالیت اتاق بازرگانی بعد از انقلاب اسلامی گفت: ایشان فرموده بودند که از تجربه صاحبان تجربه استفاده کنید.
میرمحمد صادقی ادامه داد: اگر تصمیم‌گیران اقتصادی از تجربه پیشکسوت‌ها و صاحبان تجربه استفاده کنند شاید درنهایت خیلی از مسائل و مشکلات کشور حل شود.
نبود زیرساخت بزرگترن مشکل تجار است
محمدحسن روشنک، رئیس اتاق مشترک ایران و تاجیکستان هم گفت: در شرق کشور مشکل تجارت خارجی در شرق کشور بیشتر از اینکه به تحریم‌ها برگردد به مسائل داخلی ربط دارد؛ نبود زیرساخت‌های مناسب در حوزه حمل‌ونقل بزرگ‌ترین معضل حوزه صادرات است. از طرفی در کشور متولی مشخصی برای تجارت و تجارت بین‌الملل نداریم و همه این موارد در کنار مشکلات زیرساختی سبب می‌شود که حوزه تجارت خارجی آسیب‌پذیر باشد. ضمن اینکه معاهده‌ها و توافق‌های بین‌المللی هم بر تجارت خارجی اثرگذار است.
به آموزش تجار توجه شود
بعد از آن احمد پورفلاح، رئیس اتاق مشترک ایران و ایتالیا به مذاکرات برای احیای مجدد برجام اشاره کرد و گفت: ما باید این بار موضوع آموزش تجار را بسیار جدی پیگیری کنیم تا این بار مثل گذشته فرصت‌های لازم از بین نرود.
پورفلاح در ادامه نشست درباره تشکیل اتاق متناظر (همولوگ) در کشورهای متقابل و نقش تعیین کننده آن در شرایط بعد از تحریم ها گفت.
او به لزوم استفاده از همفکری اتاق ایران و معاونت بین‌الملل در تدوین آیین‌نامه‌ها و اساسنامه‌ها (قبل از طرح آن در هیات نمایندگان) تاکید کرد.
پورفلاح تاکید کرد: اتاق ایران بویژه معاونت بین‌الملل قبل از تنظیم هر آیین‌نامه و اساسنامه‌ای باید نظر هیات رئیسه اتاق‌های مشترک را استعلام سپس متن تنظیمی را در هیات نمایندگان مطرح نماید.
ابراهیم جمیلی، رئیس اتاق مشترک ایران و هند با اشاره به اینکه ما حدود 30 سال است که با ادبیات مشترک از مشکل ثابتی حرف می‌زنیم، گفت: باید در این دوره اولویت‌های اقتصادی شناسایی شوند. اولویت امروز ما پیوستن به FATF است. همه می‌دانند حتی اگر برجام هم تصویب شود بدون پیوستن به FATF نمی‌توان در حوزه بانکی و نقل و انتقال پول کاری انجام داد.
به گفته جمیلی، باید در دوره جدید به واردات مواد اولیه در تجارت خارجی تأکید شود. از طرفی نباید اشتباه‌های گذشته تکرار شود. ما در دوره امضای برجام تمام توجه خود را در تجارت خارجی معطوف به اروپا کردیم و خیلی از شرکای ما از این وضعیت ناراضی بودند. در این دوره باید از ظرفیت همه کشورها در حوزه تجارت بهره بگیریم.
سند استراتژی توسعه ملی نوشته شود
بعد از آن مجیدرضا حریری، رئیس اتاق مشترک ایران و چین به مسئله FATF اشاره کرد و گفت: فعالان اقتصادی از منظر اقتصادی از این مسئله دفاع می‌کنند و فعالان سیاسی از منظر سیاسی نقد می‌کنند. پیشنهاد می‌کنم گفت‌وگویی جدی بین این دو گروه شکل بگیرد حرف‌های همدیگر را بشنوند تا بتوانند با دیدی روشن دراین‌باره تصمیم بگیرند.
او در ادامه به نبود استراتژی توسعه ملی اشاره کرد و گفت: بهترین جا اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران است تا بتواند استراتژی توسعه ملی را تدوین کند.
او همچنین به رئیس اتاق ایران پیشنهاد داد که درباره مسائل و مشکلات بخش خصوصی با مقام معظم رهبری دیدار و گفت‌وگو کند و صرفاً به گفت‌وگو با دولت اکتفا نشود.
در ادامه حریری گفت: دولت در تمام امور اقتصادی از روغن، مرغ، تخم‌مرغ، حلیم، زولبیا و بامیه، جوجه تا همه‌چیز دخالت می‌کند ولی در تهیه واکسن کرونا به حضور بخش خصوصی تأکید دارد و می‌خواهد این وظیفه را به بخش خصوصی واگذار کند. در همه جای دنیا مسئله واکسیناسیون وظیفه حاکمیت است و نباید درنهایت بار این اتهام‌ها به دوش بخش خصوصی بیفتد.
بعد از آن لیلا رستمی، رئیس اتاق مشترک ایران و بلژیک تأکید کرد: باید اتاق‌های مشترک بازرگانی نمایشگاه‌های معتبر هر صنعتی را در دنیا شناسایی کنند و اصرار کنند که در آن نمایشگاه‌ها حضور داشته باشند نه در همه نمایشگاه‌ها.
حسین تنهایی، رئیس اتاق مشترک ایران و کره جنوبی هم از آمادگی برخی شرکت‌های کره‌ای برای سرمایه‌گذاری در ایران گفت.
هاملت یاریجانیان، رئیس اتاق مشترک ایران و ارمنستان نیز بر پذیرش FATF تأکید کرد.
در ادامه عبدالحکیم ریگی میرجاوه، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و پاکستان به اهمیت تهاتر کالا بین ایران و پاکستان اشاره کرد.
فرشید فرزانگان، رئیس اتاق مشترک ایران و امارات هم تأکید کرد: موضوع تجارت به‌ویژه با نگاه به کشورهای همسایه باید در صدر برنامه‌های سیاسی قرار بگیرد. لازم است در این حین قوانین تجاری کشور تسهیل شود.
بعد از آن مهرداد سعادت، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه به دیپلماسی پسابرجام 2 اشاره کرد و گفت: باید تمام زمینه‌ها و بسترها شناسایی شود تا بتوانیم با برنامه‌ریزی دقیق‌تر کار کنیم.
بعد از آن بار دیگر کرباسی معاون بین‌الملل اتاق ایران از بانک اطلاعاتی تجارت خارجی گفت: معاونت بین‌الملل اتاق ایران آن را تهیه‌کرده است و هر کسی که بخواهد می‌تواند از آن استفاده کند. البته با کمک اتاق‌های مشترک بازرگانی می‌توان آن را تکمیل کرد و توسعه داد.
همچنین کرباسی تأکید کرد: رایزن‌های بازرگانی که به کشورهای مختلف اعزام خواهند شد قبل از مأموریت با بخش خصوصی و روسای اتاق‌های مشترک دیدار و هماهنگی خواهند داشت.
او به تشکیل کمیته تهاتر در سازمان توسعه تجارت اشاره کرد: در این کمیته معاون بین‌الملل اتاق ایران به‌عنوان نماینده اتاق ایران شرکت می‌کند و در هر نشستی با توجه موضوع مورد بحث رئیس اتاق مشترک بازرگانی حضور خواهد داشت.