معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران بر ضرورت اجرای سند سازگاری با کم‌آبی در دولت آینده تأکید کرد.
به گزارش وزارت نیرو، قاسم تقی‌زاده خامسی در مورد استفاده بهینه از منابع آب در بخش‌های مختلف گفت: حدود ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی، ۷ درصد در بخش شرب و ۳ درصد در بخش صنعت مصرف می‌شود. در بخش شرب میزان مصرف نسبت به کشاورزی کمتر ولی با هزینه بالایی همراه است و قیمت تمام شده آب زیاد است. ازاین‌رو همواره بر مصرف کمتر آب توصیه می‌شود.
وی گفت: اما در بخش کشاورزی که ۹۰ درصد آب مصرف می‌شود، راه‌حل‌های مختلفی ارائه شده که بهترین راه حل «اصلاح الگوی کشت» است. به‌طور مثال ۳۵ تا ۴۰ درصد آب در کشاورزی خوب مصرف نشده و به هدر می‌رود. مثلاً یک هندوانه سه کیلویی ۱۵۰۰ لیتر آب نیاز دارد. وقتی هندوانه را صادر می‌کنیم در واقع آب را صادر می‌کنیم. این است که قیمت تمام شده آب در کشور به مساله پیچیده‌ای تبدیل شده است.
تقی‌زاده خامسی ادامه داد: موضوع آب یک موضوع بین‌بخشی است و نهادهای مختلف باید برای حل مشکل دست به دست هم دهند.
وی به نقش محوری آب در توسعه پایدار و بخش‌های مختلف از جمله توسعه صنعت و کشاورزی پرداخت و گفت: برای ایجاد هر شغل در بخش صنعت به ۵۰۰ هزار مترمکعب و برای ایجاد هر شغل در بخش کشاورزی به حدود ۱۰ هزار متر مکعب آب نیاز است.
این مقام مسئول همچنین با تاکید بر اینکه در مدیریت منابع آب باید میزان آب موجود کشور و تعیین الگوی کشت کشاورزی مبنا باشد، با انتقاد از کشت برنج در ۱۷ استان کشور، افزود: برنج یکی از محصولات پر آب‌بر کشاورزی است و ما نیز نباید در مناطقی که آب آشامیدنی آن به سختی تأمین می‌شود و با توجه به این که متوسط میزان بارندگی سالانه کشور ۲۳۸ میلی‌متر است، برنج بکاریم.
وی افزود: هیچ راه عملی غیر از سازگاری با کم‌آبی در مدیریت منابع آب کشور وجود ندارد به‌همین منظور طی دو سال گذشته وزارت نیرو با همکاری وزارتخانه‌های صنعت، کشاورزی و سازمان محیط‌زیست، سندی برای مدیریت منابع آب همه استان‌ها و حوضه‌های آبریز تهیه کرده است. این سند دو ماه پیش منتشر شد و در آن میزان تخصیص آب به استان‌ها و حوضه‌های آبریز تعیین شد تا میزان مصرف آب تا سال ۱۴۱۰ کاهش یابد.
تقی‌زاده اضافه کرد: این سند با امضای پنج وزیر و دو معاون رئیس جمهور ابلاغ شده است. تهیه و تنظیم آن نیز توسط متخصصین ذی‌صلاح انجام شده که لازم است ما باید به کارهای گذشته خود پایبند باشیم و اگر دولت‌های بعدی هم بیایند ما راهی جز سازگاری با کم‌آبی نداریم. در واقع کشور ما کشور خشکی است که ۸۵ درصد آن در منطقه خشک و نیمه خشک قرار گرفته است.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا خاطرنشان کرد: به عقیده من برای هر کاری یک سند بالادستی لازم است. اگر کشور در این ۴۰ سال یک سند آمایش سرزمین داشت، لازم نبود سند سازگاری با کم‌آبی نوشته شود. فقدان سند آمایش به این معنی است که هرکسی در هر جایی که زندگی می‌کند می‌خواهد در بخش کشاورزی، صنعت، گردشگری و به‌طور کلی در همه چیز اول شود. اصلاً مهم نیست که ظرفیت این کار را دارد یا ندارد، چرا که به سند مقتضی دسترسی ندارد.
وی ادامه داد: آب کالای خصوصی نیست و استانی که محور توسعه‌اش با صنعت است به چه دلیل کشاورزی می‌کند؟ به‌طور مثال در منطقه‌ای برای ایجاد شغل ۱۰۰ هزار حلقه چاه زدیم. دلیل این کار چیست و چه کسی به ما چنین مجوزی داده است؟ به هر حال امیدوارم دولت بعدی به سند سازگاری با کم‌آبی پایبند باشد. این سند می‌تواند تعادلی در بخش آب کشور ایجاد کند.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا گفت: باز تاکید می‌کنم که نجات آب در اصلاح الگوی کشت است. ما در بخش ترویج کم کاری کرده‌ایم. به هر حال باید نشست و حرف کشاورز را هم گوش کرد و برای آن برنامه داد. با دستور و زور کارها پیش نمی‌رود. نتیجه‌اش همین است که می‌بینیم. اکنون ۳۴۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز داریم. آبیاری مدرن اثر قابل توجهی ندارد چون کشاورز با صرفه جویی در آب زمین مجاورش را کشاورزی می‌کند و عملاً میزان برداشت آب زیرزمینی کاهش نیافته است.
تقی‌زاده خامسی با بیان اینکه این دولت در دوره خود ۵۷ تا سد ساخته، تصریح کرد: تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب متعددی در دولت روحانی ساخته شده است.
وی یادآور شد: به اعتقاد من ماندگارترین اقدام انجام شده در این مدت تهیه و تنظیم «سند سازگاری با کم‌آبی» است. ۷۶ هزار ساعت کار کارشناسی روی آن انجام شده که اخیراً هم چاپ شده است. کار دومی که در حال انجام آن هستیم و امیدوارم به این دولت برسد «قانون آب» است که بزودی به تقدیم مجلس می‌شود. همه مسئولین و مردم باید باور کنند که ما در یک کشور خشک زندگی می‌کنیم.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران افزود: جمعیت ما از اول انقلاب تا کنون ۲.۵ برابر شده و این در حالی است که آب تجدیدپذیر ما ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است. اوایل انقلاب سرانه آب ۲۰۰۰ متر مکعب بوده که در حال حاضر به ۱۰۰۰ متر مکعب رسیده است. همچنین در شرایط فعلی با پدیده تغییر اقلیم روبرو هستیم.
وی ادامه داد: کشور ما در ۵۰ سال اخیر با سال‌های پرآب همراه با سیلاب‌های بزرگ و مخرب را پشت سر گذاشته و سال‌های متمادی خشکسالی نیز داشته است. پس ما باید با کم‌آبی سازگار شویم. حتی کشور پر آبی مثل هلند، آب را پنج بار باز چرخانی می‌کند در حالی که در بخش صنعت کشور ما چنین اعتقادی وجود ندارد.
تقی‌زاده خامسی در پایان عنوان کرد: امیدوارم سند سازگاری با کم‌آبی که یک سند عملیاتی است در دولت آینده به عنوان یک الگو پیگیری و اجرایی شود. در صورت عملیاتی شدن این سند منابع آبی ما در افق ۱۵ ساله وضعیت بهتری خواهند داشت.