آمارهای رسمی گمرک از حدود ۷۹ میلیون تن به ارزش ۴۴.۹ میلیارد دلار مبادله تجاری ایران در نیمه نخست ۱۴۰۰ حکایت دارد که حدود ۲۱.۸ میلیارد دلار (۶۰ میلیون تن) از آن مربوط به صادرات و حدود ۲۳ میلیارد دلار (حدود ۱۹ میلیون تن) آن مربوط به واردات ایران از سایر کشورهاست.
بر این اساس ارزش و میزان تجارت کالایی ایران نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به ترتیب حدود ۴۷.۷ درصد و ۲۵.۷ درصد افزایش داشته و عمده رقم ارزش تجارت طی نیمه نخست ۱۴۰۰ مربوط به واردات ایران با سهم ۵۱.۴ درصدی است.
همچنین طی این مدت تراز تجاری ایران منفی ۱.۳ میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل بهبود حدود ۲ میلیارد دلاری را تجربه کرده است. طی نیمه نخست ۱۴۰۰، ارزش و میزان واردات ایران به ترتیب افزایش حدود ۳۷ درصدی و ۱۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل را تجربه کرده و ارزش و میزان صادرات کالایی نیز نسبت به مدت مذکور به ترتیب بیش از ۶۱ درصد و ۲۹.۶ درصد افزایش یافته است.
ارزش صادرات غیرنفتی نیز طی نیمه نخست ۱۴۰۰، حدود ۱۶ میلیارد دلار (تقریباً ۷۳ درصد کل صادرات بدون نفت خام) بوده که نسبت به نیمه نخست ۱۳۹۹ افزایش حدود ۶۳ درصدی داشته است.
همچنین طبق آمار، میانگین قیمت صادرات کالای بدون نفت خام طی نیمه نخست ۱۴۰۰ حدود ۳۶۴ دلار در هر تن است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از افزایش ۲۴ درصدی خبر می‌دهد. میانگین قیمت واردات نیز در نیمه نخست ۱۴۰۰ حدود ۱۲۰۸ دلار در هر تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، حدود ۱۹ درصد افزایش داشته است. میانگین قیمت واردات کالایی کشور نیز طی نیمه ابتدایی سال ۱۴۰۰، حدود ۳.۳ برابر میانگین قیمت صادرات بدون نفت خام است.
ارتباط تجاری ایران با ۴ کشور اروپایی در نیمه نخست ۱۴۰۰
با بررسی مقاصد عمده واردات کشور می‌توان اسامی برخی کشورهای اروپایی مانند انگلستان، هلند، آلمان و سوئیس را شاهد بود که در نیمه نخست ۱۴۰۰ حدود ۳ میلیارد دلار مراوده تجاری با ایران داشته‌اند.
بر اساس آمار رسمی گمرک، مهم‌ترین مقاصد وارداتی کشور طی نیمه نخست سال ۱۴۰۰ کشورهایی مانند هند، عراق و روسیه هستند البته با بررسی مقاصد عمده واردات کشور می‌توان اسامی برخی از کشورهای اروپایی مانند انگلستان، هلند، آلمان و سوئیس را شاهد بود که مطابق با بررسی‌ها، طی این مدت حدود ۳ میلیارد دلار مراوده تجاری با ایران داشته‌اند.
مهم‌ترین مقاصد صادرات ایران طی نیمه نخست ۱۴۰۰ نیز کشورهای چین، عراق و ترکیه به ترتیب با سهم ۳۳ درصد، ۱۷ درصد و ۹ درصد از ارزش کل صادرات غیرنفتی هستند که ارزش صادرات کشورهای مذکور نیز طی نیمه نخست ۱۴۰۰ به ترتیب حدود ۵.۳ میلیارد دلار، ۲.۷ میلیارد دلار و ۱.۴ میلیارد دلار است. شایان ذکر است سهم چین در افزایش ۶۳ درصدی ارزش صادرات طی نیمه نخست ۱۴۰۰ قابل توجه و حدود ۲۴ واحد درصد بوده است.
طبق اطلاعات موجود، صادرات ایران به ده مقصد عمده صادراتی که ۶ کشور را کشورهای همسایه تشکیل می‌دهند به استثنای کشور افغانستان، با افزایش حداقل ۱۶ تا ۱۶۲ درصدی همراه بوده است.
از طرف دیگر مطابق آمارهای موجود، واردات از دو کشور امارات متحده عربی و چین بیش از نیمی از کل ارزش واردات کشور طی نیمه نخست ۱۴۰۰ را تشکیل می‌دهند. ارزش واردات ایران از دو کشور مذکور در نیمه نخست ۱۴۰۰ به ترتیب ۷.۳ میلیارد دلار و حدود ۵ میلیارد دلار بوده است.
در این بازه زمانی شاهد افزایش ۸۳ درصدی واردات از امارات متحده عربی در مقایسه با مدت مشابه سال 1399 هستیم. در این مدت پس از امارات متحده عربی و چین، ترکیه با سهم حدود ۱۱ درصدی (۲.۴ میلیارد دلار) از کل ارزش واردات قرار دارد. عامل مسلط بر افزایش حدود ۳۷ درصدی ارزش واردات ایران در نیمه نخست ۱۴۰۰ نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل، سهم حدود ۲۰ واحد درصدی افزایش واردات از امارات متحده عربی است.