نشست هیات نمایندگان اتاق سنندج و فعالان اقتصادی استان با سرکنسول ایران در سلیمانیه عراق با هدف شناسایی موانع توسعه صادرات و بررسی راهکارهای افزایش سطح همکاری این نهاد دیپلماتیک با تجار ایرانی در بازار اقلیم کردستان عراق برگزار شد.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج در این نشست با تأکید بر ضرورت ایجاد ارتباط و تعامل مستمر بین حوزه‌های اقتصادی و دیپلماتیک کشور گفت: تنها راه برون‌رفت از توطئه‌های دشمنان و عبور از جنگ اقتصادی تکیه‌بر تولیدات صادرات محور است که برای رسیدن به این مرحله علاوه بر مدیریت صحیح تولید در داخل باید دستگاه دیپلماسی هم در خارج از کشور حامی بازرگانان باشد.
سید کمال حسینی افزود: در این شرایط که کشور با معضلات و بحران‌های گوناگون مواجه است بازار عراق و اقلیم کردستان بهترین و کارآمدترین اهرم برای عبور از تحریم و تقویت تاب‌آوری اقتصاد ملی است زیرا هم بازار عراق به علت جنگ‌های مداوم نیاز بالایی به واردات دارد و هم دولت مرکزی عراق از بسیاری مفاد قانون تحریم معاف است و هم دولت اقلیم کردستان به علت نداشتن رسمیت بین‌المللی و ضعف زیرساخت‌های بانکی و اداری ملزم به رعایت تحریم نیست، بنابراین ما می‌توانیم از این فرصت برای صادرات، واردات کالاهای مشمول تحریم، انتقال ارز به داخل و دسترسی به بازار کشورهای هم‌جوار عراق استفاده کنیم.
وی تصریح کرد: در زمان مبارزات علیه رژیم بعث ایران پناهگاه اصلی مخالفان صدام بود، در دوران حملات رژیم بعث به مردم شهرها و روستاهای این کشور ایران تمام خدمات لازم را به آنها داد و در جنگ با داعش ما تاوان زیادی پرداخت کردیم اما بعد از عبور عراق از این مسائل با وصف علاقه عرب‌ها و کردها به داشتن رابطه با ایران ما بازار را به ترکیه باختیم، این در حالی بود که ترکیه در زمان مبارزات ملی همکار بعث و در نبرد با داعش هم رفیق و پشتیبان داعش بود.
حسینی خاطرنشان کرد: امسال با وصف آماده بودن تمام شرایط، صادرات ما به اقلیم کردستان کاهش یافت که این امر ضرورت بازتعریف قوانین، تعامل دستگاه دیپلماسی و فراهم ساختن زیرساخت‌ها بیش‌ازپیش افزایش یافته و این را بیان کنم که باوجوداینکه ما 3 مرز باشماق، سیران بند و سیف سقز را در اختیار داریم اما نتوانستیم به جایگاه واقعی خود در بازار عراق و اقلیم کردستان برسیم و جای تأسف دارد که امروزه مرز باشماق تبدیل به محل ترانزیت کالاهای ترکیه به شمال عراق شده است.
وی در ادامه اظهار کرد: ما توان به دست گرفتن 80 درصد از ظرفیت اقلیم کردستان را داریم اما سهم کنونی ما از این بازار کمتر از 20 درصد است.
این فعال اقتصادی افزود: در حوزه خدمات فنی مهندسی ظرفیت بالایی داریم اما از این مورد هم استفاده‌ای نکرده‌ایم.
وی اذعان کرد: یکی از مشکلات ما این است که افرادی خود را به‌عنوان تاجر و پیمانکار ایرانی به دولت اقلیم معرفی کرده و پروژه‌هایی را هم گرفتند یا کار را انجام ندادند یا ناقص انجام دادند که این موضوع سبب وارد شدن خدشه به اعتبار ایرانیان شده و بایستی دولت و دستگاه دیپلماسی از حضور این افراد در اقلیم جلوگیری کنند که یکی از راه‌های مقابله با این افراد سودجو همکاری همه ارگان‌های ذی‌ربط با نهادهای صنفی و تخصصی ازجمله اتاق است.
حسینی تأکید کرد: شرکت‌های بزرگ و معتبری در حوزه فنی مهندسی داریم که صلاحیت حضور در بازار عراق و اقلیم را دارند اما ذهنیت منفی ایجاد شده امکان حضور آنها در اجرای پروژه‌ها را غیرممکن ساخته و از سفارت ایران در بغداد و کنسولگری ایران در اربیل و سلیمانیه می‌خواهیم تا این شرکت‌ها را به دولت عراق و اقلیم معرفی کنند.
وی اعلام کرد: اتاق سنندج آماده هر نوع همکاری با کنسولگری‌های ایران در شمال عراق است.
بازار اقلیم در انحصار ترکیه است
نایب‌رئیس اتاق سنندج نیز در این نشست خواستار تسریع در تغییر رویکردهای دستگاه دیپلماسی در شمال عراق شد و گفت: از مدت‌ها قبل اتاق پیگیر ایجاد نمایندگی و احداث نمایشگاه دائمی معرفی کالاهای ایرانی در سلیمانیه و اربیل بوده اما تاکنون موفق نشده است و نیاز است تا کنسولگری ایران در شمال عراق ما را در این راستا یاری دهد تا بیش از این سهم خود از این بازار را به ترکیه ندهیم.
فاروق کیخسروی افزود: بازار اقلیم در انحصار ترکیه قرار گرفته و ما با وصف داشتن تولیدات دارای کیفیت بالاتر و قیمت ارزان‌تر از این کشور، نتوانسته‌ایم این انحصار را بشکنیم که علت این شرایط را باید در داخل جستجو کرده و در یک برنامه عملیاتی سریع آنها را حل‌وفصل کنیم.
کیخسروی افزود: تنها عامل افت صادرات از طریق مرز باشماق به عراق و اقلیم کرونا نیست، یکی از عوامل اصلی تأخیر ادارات کشور در انجام امور و تفاوت در زمان صدور مجوزهای واردات و صادرات بین ایران و عراق است به‌طوری‌که در عراق در مدت بسیار کوتاهی امورات را انجام می‌دهند اما در داخل با مشکلات بزرگی مواجه هستیم.
در ادامه، رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و امور گمرکی و حمل‌ونقل اتاق سنندج اولویت‌سنجی در مبادلات اقتصادی با اقلیم را خواستار شد و گفت: در مبادلات اقتصادی با اقلیم کردستان باید اولویت به ظرفیت‌ها و تولیدات کردستان باشد زیرا در حال حاضر ما صادرکننده کالای سایر استان‌ها هستیم.
دلسوز اخگر افزود: برای گسترش روابط اقتصادی با عراق و اقلیم کردستان به ایجاد دفتر نمایندگی اتاق در اقلیم و فعال‌سازی نمایشگاه دائمی کالاهای ایرانی نیاز داریم که تاکنون موفق به آن نشده‌ایم و نیاز است تا کنسولگری ما را در اجرای این دو مورد کمک کند.
وی خاطرنشان کرد: حمل یکسره کالا از ایران به عراق کمک بزرگی به توسعه صادرات است زیرا در فرایند بازرسی هم کالا آسیب می‌بیند و هم با تأخیر به بازار عراق وارد شده و سایر کشورها گوی سبقت را از ما می‌ربایند.
اخگر اعلام کرد: صادرات و ترانزیت به سوریه از طریق مرزهای کردستان یکی از خواسته‌های ماست که باید در دستور کار دولت قرار گیرد زیرا این مسیر از این روند حذف شده و مهران و چزابه را جایگزین کرده‌اند.
وی خواستار فعالیت در زمینه کاهش نرخ کرایه و عوارض در هر دو سوی مرز شد.
تحریم و کرونا را می‌توان با برنامه‌ریزی‌های جامع کنترل کرد
ناظر گمرکات استان کردستان نیز در این نشست خواستار برنامه‌ریزی برای حضور بیشتر در بازار عراق و اقلیم کردستان شد و گفت: ما از چند مسیر اقتصادی و پردرآمد و اشتغال می‌توانیم با عراق رابطه داشته باشیم که گردشگری در صدر این مسیرها قرار دارد زیرا ما و آنها دارای فرهنگ و تاریخ مشترک و اخوت دینی هستیم و مردم عراق از گردشگری سلامت، زیارتی، طبیعی و ارزان استقبال می‌کنند اما برای رسیدن به اهداف باید برنامه‌ها و بسته‌های جالب و جاذب داشته باشیم و نظام مدیریت این حوزه را یکدست نماییم زیرا کار جزیره‌ای و موازی کاری فرصت‌ها و منابع را از ما می‌گیرد.
خلیل حیدری افزود: تحریم و کرونا را می‌توان با برنامه‌ریزی‌های جامع کنترل کرد و باید برنامه پساکرونا و پسا تحریم را داشته باشیم تا بتوانیم این توطئه را تبدیل به فرصت کنیم که نباید نقش بی‌بدیل اتاق بازرگانی در جنگ اقتصادی، پساکرونا و پسا تحریم نادیده گرفت.
وی اظهار کرد: یکی از مشکلات حوزه تجارت ما موازی کاری ادارات مرتبط و نبود هماهنگی کامل بین آنهاست به‌طوری‌که کالایی که به‌راحتی از سایر کشورها وارد مرزهای ما می‌شود اما در اینجا چندین نهاد با میل و اراده خود با آن برخورد می‌کنند که هم‌زمان ترخیص را افزایش می‌دهد و هم آسیب به کیفیت بسیاری از کالاها ازجمله مواد خوراکی و شکستنی وارد می‌کند و این موضوع اگر خاتمه نیابد بدون شک موجب گریزان شدن تجار خارجی می‌شود.
حذف باشماق از مسیر ترانزیت از عراق را اشتباه است
نایب‌رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سنندج تأمین بودجه را نیازمند حمایت از تولید و تجارت دانست و گفت: دولت میزان سهم مالیات از منابع را به‌شدت افزایش داده که برای رسیدن به هدف هیچ راهکاری به‌جز حمایت از تولید و تجارت ندارد چون بیشترین سهم مالیات به این دو حوزه وابسته است.
محمد هلاکو افزود: تعدد و تنوع بازرسی یکی از مشکلات صادرات ماست زیرا یک کالا چندین بار بازرسی می‌شود که این موضوع تبعات منفی فراوانی به بار می‌آورد و باید زمینه حمل یکسره از مرز به مقصد فراهم شود.
وی اعلام کرد: بالا بودن هزینه حمل‌ونقل و عوارض صادرات کالا از ایران به سوریه و عراق بسیار بالاست که از وزارت امور خارجه درخواست می‌شود تا در این راستا اقدامات لازم را انجام دهد.
وی حذف باشماق از مسیر ترانزیت از عراق را اشتباه دانست و خواستار پیگیری حل این مشکل شد.
دستگاه دیپلماسی پیگیر رفع مسائل و موانع فعالان اقتصادی است
در ادامه نشست، سرکنسول ایران در سلیمانیه عراق با بیان این مطلب که این نهاد پیگیر تمام مشکلات و مطالبات فعالان اقتصادی است گفت: حل برخی از مشکلات جزو مطالبات ما در دستگاه دیپلماسی است و با تمام توان پیگیر هستیم ازجمله این موارد قانون پیمان‌سپاری ارزی و بازگشت ارز است که به‌راستی ما هم دغدغه آن را داریم و در تلاشیم تا از طریق نهادهای مرتبط آن را حل کنیم.
مهدی شوشتری افزود: رویکرد اصلی ما پیگیری مسائل و موانع است، مشکلات صادرات فنی و مهندسی را پیگیری کرده‌ایم اما مهم‌ترین عامل آن موضوع عدم اعتماد طرف‌های عراقی به شرکت‌های ایرانی است زیرا به‌کرات تخلفات متعدد ازجمله گران‌فروشی، تقلب و فرار از انجام تعهد را داشته‌اند و تنها راه‌حل این مشکل بازگرداندن اعتماد ازدست‌رفته توسط بخش خصوصی کشور است.
وی تصریح کرد: بسیارند مواردی که کالای تحویل داده شده از سوی فعال اقتصادی ایرانی با آنچه طرف عراقی سفارش داده کاملاً متفاوت بوده، در کنار این موضوع برندهایی داریم که دارای اعتبار خاصی در بازار عراق هستند و ما علاوه بر حفظ آنها باید برندهای جدید را هم خلق کنیم.
شوشتری متنوع سازی سبد صادراتی را خواستار شد و اظهار کرد: در مواردی مثل کشاورزی، مواد غذایی و مصالح ساختمانی موفق عمل کرده‌ایم اما ما نیاز داریم تا هم تعداد را افزایش دهیم و هم کیفیت را به اوج برسانیم و این را بدانید که در زمینه دارو و تجهیزات پزشکی واقعاً پتانسیل بالایی داریم، در حال حاضر 40 قلم دارو و تجهیزات پزشکی ایرانی در عراق مصرف می‌شود که توان ما بیش از این تعداد است.
این مقام دیپلماتیک تصریح کرد: در زمینه لوازم‌خانگی ما قدرت بالایی برای صادرات به بازار عراق و اقلیم کردستان داریم و محصولات ما از اعتباری خاص برخوردارند اما تجار ما تاکنون در این راستا اقدامات لازم را انجام نداده‌اند.
وی اذعان کرد: سرمایه‌های بزرگی در عراق و اقلیم وجود دارد که ما می‌توانیم آنها را جذب کنیم و علاوه بر این ما هم امکان سرمایه‌گذاری در بسیاری از زمینه‌ها در عراق داریم و سودهای کلانی به کشور وارد کنیم که در این حوزه اقدامات مهمی انجام شده که ادامه خواهد یافت.
شوشتری خاطرنشان گرد: قانون سرمایه‌گذاری در اقلیم کردستان عراق امتیازات خاصی برای تولیدکننده و کارآفرین در نظر گرفته و ما نباید خود را از این امتیازات محروم کنیم.
وی با انتقاد از رویکرد برخورد با سرمایه‌گذاران خارجی گفت: ما در جذب سرمایه‌گذار خارجی موفق عمل نکرده‌ایم برای نمونه اشاره می‌شود به این نمونه که 2 نفر از اقلیم کردستان با سرمایه بالا وارد سنندج شده‌اند که نوع برخورد ما با آنها مناسب نبوده و به‌شدت ناراضی هستند ما باید تمام موانع آنها را حل کنیم در غیر این صورت اینها تجارب خود را به سایر سرمایه‌داران منتقل و آنها را از ایران فراری می‌دهند.
وی افزود: در حوزه گردشگری آماده حمایت از همه فعالان هستیم تا ظرفیت‌های استان در زمینه سلامت، تفریح و مذهبی را به آنان معرفی کنیم که در این زمینه تا حدودی موفق عمل شده و توانسته‌اند بخشی از ظرفیت را جذب کنند اما تا رسیدن به مقصد فاصله زیادی داریم. بیماران اقلیم اولویت در درمان را به ایران می‌دهند و باید بسترهای این حضور را برایشان فراهم کنیم تا به سایر کشورها نروند و این را بدانید که هند، ترکیه و اردن در این راستا به‌شدت فعالیت می‌کنند.
شوشتری تصریح کرد: در زمینه برگزاری نمایشگاه من از بخش خصوصی ایران به‌شدت انتقاد دارم زیرا در 2 سال گذشته ضعیف‌ترین حضور را داشته‌ایم به‌طوری‌که در نمایشگاه اخیر سلیمانیه از میان 120 شرکت حاضر تنها 2 شرکت به ایران و کردستان تعلق داشت، در اقلیم محدودیتی برای نمایشگاه نیست و در هر زمان و مکان که بخواهیم به ما اجازه می‌دهند.
وی اعلام کرد: مرکز تجاری و نمایشگاهی ایران در سلیمانیه در دست اقدام است و تاکنون کار تشکیل یک شرکت مشترک ایرانی و عراقی انجام شده و تمام مجوزهای لازم را اخذ کرده‌ایم.
سرکنسول ایران در سلیمانیه عراق در خصوص علت کاهش مبادلات تجاری از طریق مرزهای کردستان گفت: مرزهای جنوبی عراق تسهیلات و آسان‌سازی‌های زیادی برای تجار در نظر گرفته‌اند اما در اقلیم هنوز این قانون جاری نشده، به‌این‌علت بسیاری از بازرگانان اولویت را به مرزهای جنوبی می‌دهند و ما در تلاشیم تا این موضوع حل شود. علاوه بر این در مرز باشماق عواملی مانند ضعف زیرساخت، ترافیک، بازرسی‌های اضافی و سخت‌گیری اداری سبب گریزان شدن از این استان می‌شود.