تنش در روابط مسکو – کیف و به‌تبع آن، حمله نظامی روسیه به اوکراین، بزرگ‌ترین بهانه‌ای بود که معضلات و چالش‌های حوزه انرژی سر باز کند. روسیه که نبض انرژی اتحادیه اروپا را در اختیار دارد از همان ابتدای کار در پاسخ به مداخله غرب در قائله اوکراین و اعمال تحریم‌های اقتصادی و سیاسی، از این ابزار استفاده کرد و مشتریان گاز و نفت خود در اروپا را به چالش کشید.
در این میان، اعمال تحریم علیه روسیه، عملاً بخشی از تقاضای انرژی این کشور را به سمت بخش‌های دیگر بازار هدایت کرد و همین مسئله بهانه خوبی بود تا قیمت جهانی نفت بعد از گذشت از 100 دلار برای هر بشکه در روند صعودی قوی قرار بگیرد. البته در ادامه، با فروکش کردن تب حادثه، قیمت جهانی نفت دوباره به مرز 100 دلار برگشت و روسیه نیز با ارائه تخفیف‌های جذاب و شرایط پرداخت منعطف، بازارهای جدیدی به دست آورد و بخشی از نفت خود را به بازار برگرداند.
به‌موازات قائله روسیه و اوکراین، آمریکا به دنبال حل معضل انرژی اروپا بوده و برای این کار روی کشورهای جنوب خلیج‌فارس حساب ویژه‌ای باز کرده است. طبق خبرها و تحرکات سیاسی، ایالات‌متحده به دنبال جلب همراهی عربستان سعودی و کشورها همراه آن برای افزایش تولید نفت بوده و قطر را نیز برای افزایش تولید و صادرات آلان جی به اروپا ترغیب کرده است؛ اما در عمل، تحولات به‌گونه‌ای نبوده که خواست آمریکا بود.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در جریان سفر اخیر به عربستان سعودی، از سران این کشور خواست برای افزایش بیشتر تولید نفت و کمک به آمریکا و اقتصاد جهانی اقدام کنند؛ اما دیروز در نتیجه نشست وزیران اوپک پلاس، نهایتاً افزایش تولید گروهی نفت به میزان ۱۰۰ هزار بشکه (معادل ۰.۱ درصد از تقاضای جهانی) در روز برای سپتامبر به تصویب رسید که در مقابل خواسته آمریکا و کمبود عرضه بازار، تقریباً هیچ است.
وزیران اوپک پلاس روز چهارشنبه در وین برای بحث درباره سطح تولید سپتامبر دیدار کردند و تصمیم گرفتند تولید نفت برای سپتامبر را مجموعاً به میزان ۱۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهند. با توجه به اینکه نرخ پایبندی به توافق نفتی به بیش از ۳۰۰ درصد رسیده، بعید است اوپک پلاس به اهداف تولیدش دست پیدا کند.
طبق آمار اوپک، افزایش ۱۰۰ هزار بشکه در روز تولید، یکی از پایین‌ترین میزان افزایش تولید تصویب شده از زمان معرفی سهمیه‌های اوپک در سال ۱۹۸۲ به شمار می‌رود.
به گزارش رویترز، اوپک پلاس که شامل اوپک و متحدانش نظیر روسیه است، در سال ۲۰۱۷ تشکیل شد و از اواسط سال میلادی گذشته، هر ماه افزایش تولید به میزان ۴۳۰ هزار تا ۶۵۰ هزار بشکه در روز را تصویب کرده تا به محدودیت عرضه‌ای که در اوج بحران پاندمی کرونا به اجرا گذاشت، خاتمه دهد. بااین‌حال عدم سرمایه‌گذاری در تولید جدید و تحریم‌ها علیه بعضی از اعضای گروه باعث شده است این گروه برای رسیدن به اهداف تولید، به‌سختی تقلا کند. اگرچه محدودیت عرضه اوپک پلاس تا سپتامبر باید به پایان برسد اما این گروه تا ژوئن، سه میلیون بشکه در روز کمتر از سهمیه تعیین شده، نفت تولید کرده است.
اوپک پلاس که دیدار بعدی خود را پنجم سپتامبر برگزار می‌کند، در بیانیه‌ای اعلام کرد ظرفیت مازاد تولید محدود، مستلزم آن است که با احتیاط زیاد در واکنش به اختلالات عرضه شدید، استفاده شود. همچنین این گروه اعلام کرد عدم سرمایه‌گذاری در صنعت نفت، پس از سال ۲۰۲۳ همچنان عرضه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ازآنجایی‌که میزان افزایش تولید نفت در نشست اوپک پلاس از انتظارات بازار جهانی نیز کمتر بود، به دنبال اعلام این تصمیم، بهای نفت برنت با حدود دو دلار افزایش برای هر بشکه افزایش به ۱۰۱ دلار رسید.
دومینوی نفت و رکود اقتصادی
شتاب رشد اقتصادی کشورهای صنعتی کاهش پیدا کرده و این مسئله بعد از تبعات اقتصادی کرونا در دو سال گذشته، شرایط نامساعدی برای اقتصاد جهانی رقم زده است؛ در این شرایط، بالا بودن قیمت نفت، وزنه دیگری برای فشار به اقتصاد و مردم این کشورهاست و به‌تدریج شرایط اقتصادی آن‌ها را با تنش بیشتری مواجه می‌کند.
در ادامه ماجرا، رکود اقتصادی کشورهای صنعتی که با رشد قیمت نفت تشدید شده است، به کاهش تقاضای جهانی نفت منجر می‌شود و عملاً زمینه افول قیمت طلای سیاه را فراهم می‌آورد؛ اما این اتفاق دیگر قادر به نجات سریع اقتصاد جهانی نیست و فقط یکی از اثرات جانبی رکود اقتصادی است. مدیر یک شرکت نفتی هند پیش‌بینی می‌کند: اگر آمریکا همچنان تورم بالا و نرخ اندک رشد اقتصادی داشته باشد و چین نتواند راه‌حلی برای مشکلات اقتصادی خود پیدا کند، قیمت نفت خام ممکن است به ۹۰ دلار در هر بشکه سقوط کند.
به گزارش ایسنا، آرون کومار، رئیس هیات مدیره شرکت بهارات پترولیوم به نشریه اکونومیک تایمز گفته است: مشکلات اقتصادی آمریکا و چین می‌تواند روی تقاضا برای سوخت، تأثیر منفی بگذارد. درعین‌حال کومار خاطرنشان کرد ممکن است قیمت بسیار بالای گاز طبیعی که باعث شده است مصرف‌کنندگان صنعتی از مصرف گاز به نفت روی بیاورند، از تقاضا برای نفت پشتیبانی کند.
به اعتقاد رئیس هیات مدیره بهارات پترولیوم، تولید روسیه بعید است به این زودی کاهش پیدا کند بنابراین عرضه جهانی نفت در ماه‌های آینده، آسیب نخواهد دید.