در دو نشست سه جانبه اجلاس ۲+۶ ترانزیتی ایران و کشورهای آسیای میانه، ساخت و بهره‌برداری از بخش ریلی رشت- آستارا به منظور توسعه حمل و نقل و توسعه زیربنای ریلی و ترافیک باری در شاخه غربی کریدور بین المللی شمال– جنوب مورد بحث قرار گرفت و ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان برای فعال‌سازی شاخه غربی کریدور شمال_جنوب به توافق رسیدند.
در اجلاس دو روزه ترانزیتی ۲+۶ ایران و کشورهای آسیای میانه، نمایندگانی از ایران، ترکمنستان، قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان به همراه نمایندگانی از جمهوری آذربایجان و روسیه حضور داشتند و در خصوص توسعه همکاری‌های ترانزیتی، به گفت‌وگو پرداختند.
متن بیانیه نخستین اجلاس همکاری ترانزیتی ایران با کشورهای آسیای مرکزی با هدف توسعه ترانزیت به امضای اعضای این اجلاس رسید.
چرا توسعه کریدور شمال-جنوب مهم است؟
مدت‌ها است که جمهوری‌های آسیای مرکزی فاقد راه‌های تجاری و حمل‌ونقل مطمئن به جنوب بوده‌اند و اهمیت کریدور شمال-جنوب از این جنبه است. در واقع مسائل سیاسی و امنیتی موجود در افغانستان و همچنین میان پاکستان و هند، جمهوری‌های آسیای مرکزی را که به مسیرهای صادراتی جدید نیاز دارند به سمت ایران هدایت کرده است.
افزون بر این کریدور شمال – جنوب می‌تواند همگرایی در قالب «اوراسیای بزرگ» را تقویت کند. در واقع ایران با بهره‌گیری از موقعیت استراتژیک خود در آسیا می‌تواند بازیگری مهم در پیشبرد طرح‌های اقتصادی و توسعه محور کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اوراسیا باشد.
از طرفی به دنبال حمله روسیه به اوکراین و اعمال تحریم‌های گسترده کشورهای اروپایی و آمریکا علیه روس‌ها؛ علاوه بر توقف حمل و نقل دریایی به بنادر مهم روسیه راه آهن سراسری شرقی – غربی این کشور هم کارایی خود را از دست داده است. بنابر این در حال حاضر روسیه بیش از هر زمان دیگری برای مبادله کالا و تجارت هشت میلیارد دلاری با هندوستان و کشورهای جنوب و شرق آسیا به مسیر کریدور شمال – جنوب نیاز پیدا کرده است.
در همین راستا در شهریور ماه امسال و در جریان سفر رئیس سازمان توسعه تجارت ایران به روسیه، رئیس مرکز توسعه تجارت فدراسیون روسیه از پیگیری‌های ایران برای اختصاص زمینی جهت احداث راه‌آهن تشکر کرده بود. پیمان‌پاک هم در این سفر بر تشکیل کارگروهی مشترک برای توسعه زیرساخت های فیزیکی بنادر و گمرک های مشترک بین ایران-روسیه و همچنین گمرک مشترک بین ایران-روسیه-آذربایجان تاکید کرده بود.
هرچه هست حالا ظاهرا این تلاش‌ها برای بهره‌برداری ایران از این موقیعت استراتژیک وارد فاز عملیاتی‌تری شده است.