آب و محیط‌زیست دو چالش اصلی صنایع سلولزی

نشست تخصصی بررسی چالش‌ها و مشکلات صنایع سلولزی توسط کمیسیون صنایع اتاق ایران با حضور معاون وزیر صنعت و نایب‌رئیس اتاق ایران برگزار شد.

در این نشست که با حضور جمعی از فعالان صنعت سلولزی کشور برگزار شد، ضمن طرح مسائل و مشکلات در حضور معاون وزیر صنعت، برافزایش وزن و انسجام این صنعت تأکید و آب و محیط زیست به عنوان دو چالش مهم آینده این صنایع در آینده عنوان شد.

نایب‌رئیس اتاق ایران افزود: صنایع سلولزی برای حل مسائل خود هم باید به تهدیدها و هم‌ روندهای پیش رو بپردازند؛ که این روندها و تهدید‌ها هم داخلی است و هم خارجی.

پدرام سلطانی تصریح کرد: دو چالش اصلی و اساسی در کشور وجود دارد که در تدوین لایحه برنامه ششم توسعه هم شناسایی‌ شده‌اند و آن‌ مربوط به کمبود آب و محیط‌زیست است که صنایع سلولزی هم با این دو بخش ارتباط تنگاتنگی دارند. چراکه صنایع سلولزی صنایعی آب بر هستند. این موضوع برای صنایعی که در مناطق خشک هستند، چالشی اساسی است.

وی به طرح انتقال آب از خلیج‌فارس به مناطق مرکزی کشور اشاره کرد و گفت: در بهترین حالت هزینه انتقال هر مترمکعب آب، چهار هزار تومان است و اگر با هزینه آب صنعتی مقایسه شود 20 برابر قیمت آب فعلی است.

نایب‌رئیس اتاق ایران در رابطه با محیط‌زیست هم گفت: در رابطه با محیط‌ زیست هم همین چالش مطرح است و ممنوعیت برداشت صنعتی از جنگل‌ها با حساسیت بیشتری دنبال می‌شود.

سلطانی با اشاره به دو چالش آب و محیط‌زیست برای صنایع سلولزی گفت: فعالان صنایع سلولزی باید ببیند چالش‌هایی ازاین‌دست و در کنار آن روند عرضه و تقاضای داخلی، چگونه دینامیک یک صنعت را تغییر می‌دهد.

نایب‌رئیس اتاق ایران با طرح این سؤال که نگاه ما به صنایع سلولزی چه بوده است و برای افزایش صادرات چه برنامه‌ای داشته‌ایم؟ گفت: صنایع سلولزی باید ببینند کشوری که نه آب دارد و نه جنگل، چگونه در سال‌های آینده می‌تواند همچنان رقابت‌پذیر باشد.

سلطانی همچنین در مورد روند الحاق به سازمان تجارت جهانی به‌عنوان یکی از روندهای خارجی تأثیرگذار بر صنعت سلولزی گفت: در روند الحاق، دیوار حمایتی کافی برای صنایع را تا حد زیادی از دست می‌دهیم. سومین نرخ متوسط تعرفه را دنیا را داریم و در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌توانیم نصف دیوار تعرفه را حفظ کنیم.

نایب‌رئیس اتاق ایران با تأکید بر استفاده از فرصت‌های منطقه‌ای برای فعالان صنعت سلولزی گفت: با نگاه به همکاری منطقه‌ای فرصت‌هایی داریم که نباید از دست بروند مانند «اتحاد تجارت آزاد اوراسیا» که با شش کشور است و در میان این کشورها روسیه و بلاروس منابع قوی آب و جنگل دارند. افرادی که به این فرصت حساس باشند می‌توانند اتحاد خوبی را با تولیدکنندگان روسیه و بلاروس داشته باشند و واحدهای خود را در مناطقی که از نظر تولیدی به‌صرفه است مستقر کنند. نایب‌رئیس اتاق ایران، استان‌های شمال غربی کشور را به این دلیل که در مسیر این کشورها هستند، برای سرمایه‌گذاری، دارای توجیه بهتر اقتصادی دانست.

نایب‌رئیس اتاق ایران در جمع‌بندی سخنان خود گفت: چالش‌های کنونی صنعت برای همه شناخته‌شده است و پرداختن به آن‌ها می‌تواند مشکلات را در کوتاه‌مدت حل کند اما مشکلات بلندمدت که ناشی از روند‌های داخلی و جهانی بین‌المللی است، با توجه به مسائل آب و زیست‌محیطی حل می‌شود چراکه در 10 تا 20 سال آینده حداقل نیمی از صنایع کشور به دلایل زیست‌محیطی تعطیل یا ورشکسته می‌شوند.

سلطانی تصریح کرد: به این دلیل باید گفت صنایعی که توجیه اقتصادی نداشته باشند یا صنایعی که فناوری ندارند از بین خواهند رفت. صاحبان صنایع سلولزی نیز باید ببینند در کجای این چرخه عمر هستند و برای بقای خود چه کارهایی می‌توانند انجام دهند.

صنایع سلولزی وزن و انسجام کافی را ندارند

رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران گفت: صنایع سلولزی از وزن قابل قبولی برخوردار نبوده و انسجام لازم را ندارند چراکه بخشی از این صنایع به وزارت ارشاد، بخشی به صنعت معدن تجارت و بخشی به محیط‌زیست سپرده‌شده است.

ابوالفضل روغنی گلپایگانی افزود: سهم صنایع سلولزی در صنعت کشور، کمتر از یک درصد است و سهم این صنعت در تولید ناخالص داخلی هم بزرگ نیست. علی‌رغم اینکه در بخش کاغذ جزو صنایع مادر است و در انتشارات صنعت واسطه‌ای است اما به دلیل نداشتن انسجام و متولی خوب، مشکلات خاصی برای این صنعت به وجود آمده است.

کاهش تولید کاغذهای تحریر روزنامه در سال جاری

اسفندیاری، معاون مدیرکل دفتر صنایع سلولزی و شیمیایی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این نشست گزارشی در مورد وضعیت صنایع سلولزی ارائه کرد.

اسفندیاری گفت: صنایع سلولزی از صنایع قدیمی است و از ویژگی‌های خاصی به دلیل تنوع در زنجیره تولید برخوردار است. بعضی از محصولات این صنعت شاخصی برای فرهنگ و بهداشت جامعه هستند. در حال حاضر 6121 واحد صنعتی سلولزی در کشور فعال هستند که 7 درصد صنایع کشور را تشکیل می‌دهند.

معاون مدیرکل دفتر صنایع سلولزی و شیمیایی وزارت صنعت افزود: 4.8 درصد اشتغال و 5 درصد ارزش‌افزوده کل صنایع را، صنایع سلولزی به خود اختصاص داده‌اند.

اسفندیاری بابیان اینکه در نه ماه سال جاری وضعیت تولید صنایع سلولزی مطلوب بوده و به میزان 110 هزار تن رسیده، گفت: در این‌ بین کاغذ تیشو و لاینر، 9 درصد افزایش تولید داشته‌اند.

وی به کاهش تولید کاغذهای تحریر روزنامه اشاره کرد و گفت: اما تولید کاغذهای تحریر و روزنامه 32 درصد کاهش داشته که این کاهش به دلیل بالاتر رفتن قیمت تمام‌شده تولید کاغذ است. از طرف دیگر به دلیل محدود کردن برداشت چوب، برداشت چوب از جنگل‌ها هم کاهش‌یافته است.

معاون صنایع سلولزی اداره شیمی و سلولزی وزارت صنعت، معدن و تجارت به اقدامات این وزارتخانه در راستای حمایت از صنایع سلولزی اشاره کرد و گفت: برنامه راهبردی صنایع سلولزی که با همکاری تشکل‌های صنعتی تهیه‌شده در مرحله تصویب است و حقوق ورودی انواع کاغذهای فروتین و لاینر به 10 درصد افزایش‌یافته‌ است، همچنین به کاغذهای لاینر از سال گذشته ارز مبادله‌ای تخصیص نیافته است اما تلاش می‌کنیم تا قیمت تمام‌شده تولیدات سلولزی را کاهش دهیم.

طرح مشکلات صاحبان صنایع سلولزی

در بخش دیگری از نشست کمیسیون صنایع اتاق ایران، فعالان صنعت سلولزی مشکلات خود را در حضور معاون طرح و برنامه وزیر صنعت، معدن، تجارت بیان کردند.

عدم هماهنگی دستگاه‌های دولتی و اخذ تصمیمات جزیره‌ای این دستگاه‌ها در رفتار با بخش خصوصی، کمبود سرمایه در گردش واحدهای تولیدی، افزایش هزینه آب برای کارخانه‌ها از مهم‌ترین مشکلات مطرح‌شده بود.

همچنین لزوم تدوین نقشه راه برای صنایع سلولزی مورد تأکید قرار گرفت و طرح استراحت جنگل به دلیل نداشتن سابقه علمی و کارشناسی مورد انتقاد فعالان صنعت سلولزی قرار گرفت.

طرح استراحت جنگل

معاون طرح و برنامه وزیر صنعت، معدن، تجارت پس از شنیدن صحبت‌های فعالان صنعت سلولزی در اتاق ایران گفت: دولت باید با توانایی و بضاعت خود و صنایع ملی تصمیم بگیرد، تضاد منافع و آرا همیشه بوده است و دولت در نهایت بر اساس مصلحت عمومی ملت تصمیم می‌گیرد.

حسین ابویی مهریزی در مورد طرح استراحت جنگل گفت: به‌طور جدی مخالف اجرای این طرح هستیم چراکه صیانت از جنگل به این معنی نیست که دور جنگل حصار بکشیم بلکه بهره‌برداری بر اساس معیارهای علمی با رعایت همه ضوابط و بر اساس احیای مجدد جنگل‌ها باید در دستور کار قرار بگیرد.

ابویی مهریزی در مورد واردات چوب هم گفت: ما کشوری خشک و نیمه‌خشک هستیم و منابع سلولزی غنی نداریم. به همین دلیل باید منابع سلولزی خود را ذخیره کنیم و با توجه به این موضوع باید در مواردی واردات چوب داشته باشیم. همه کشورها برای مسائل حفظ نباتات و حفظ منابع ملی برنامه محافظت دارند، اما راه‌حل این مسئله، ممنوعیت برداشت از منابع نیست.

معاون طرح و برنامه وزیر صنعت، معدن، تجارت با اشاره به صحبت‌های یکی از حاضران در مورد نگاه درآمدی دولت به تعرفه گفت: نگاه دولت هیچ زمان به تعرفه‌ها نگاه درآمدی نبوده، بلکه نگاه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، افزایش رقابت و کیفیت از اهداف دولت برای تقویت بخش خصوصی است.

ابویی مهریزی با تأکید بر اهمیت نقش سرمایه‌گذاری خارجی در بهبود وضعیت اقتصادی گفت: سهم ایران در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بین کشورهای مختلف دنیا، کم‌تر از یک درصد است. درحالی‌که با جذب سرمایه‌گذاری، مدیریت و تکنولوژی به ایران می‌آید و این بسیار مطلوب است.

معاون وزیر صنعت در مورد تدوین نقشه راه برای صنایع سلولزی هم گفت: صنعت سلولزی جزو 11 صنعتی است که نقشه راه آن‌ها در حال تدوین است.