بخش تولید در مکزیک برای شرکت‌هایی جذاب است که اختلال زنجیره تأمین دوران همه‌گیری را تجربه کرده‌اند یا می‌خواهند در بحبوحه ناامنی‌ها و عدم اطمینان ژئوپلیتیکی وابستگی خود را به تجارت بین آمریکا و چین کاهش دهند. روندی که در اقتصاد امروز جهان به Nearshoring شهرت یافته است،به معنی تأمین نیازهای تولیدی و فراهم کردن تجهیزات تولیدی در فاصله‌ای نزدیک به بازارهای داخلی کشور مقصد.
این روند باعث شده و سازمان‌دهی مجدد زنجیره‌های تأمین جهانی باعث شده تا بخش تولید مکزیک فرصتی برای موفقیت بلندمدت به دست آورد. مکزیک و چین سال‌هاست که برای بازار تولید آمریکا باهم رقابت می‌کنند، اما در میان تغییر روابط آمریکا و چین، به نظر می‌رسد مکزیک در وضعیت برتری قرارگرفته است.
براساس گزارش مورگان استنلی، مکزیک در سال ۲۰۲۳ از چین به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده به آمریکا پیشی گرفت. نیروی محرکه رشد صادرات افزایش تولید بود که ۴۰ درصد از اقتصاد مکزیک را تشکیل می‌دهد. براساس داده‌های تجاری منتشرشده توسط وزارت بازرگانی آمریکا در ۴ آوریل سال جاری، واردات آمریکا از مکزیک در ماه فوریه افزایش‌یافته است. در همین حال، صادرات چین به آمریکا در سال ۲۰۲۳ در مقایسه با سال ۲۰۲۲، ۲۰ درصد کاهش‌یافته است.
در بحبوحه تغییرات ژئوپلیتیکی و رقابت، هم شرکت‌های آمریکایی و هم شرکت‌های چینی، در بخش تولید مکزیک شاهد قدرتی بالقوه هستند: هزینه‌های پایین نیروی کار، نزدیکی جغرافیایی به بازارهای آمریکا و توافقنامه آمریکا، مکزیک و کانادا (USMCA) ، یک توافق تجارت آزاد که در سال ۲۰۲۰ ایجاد شد و تجارت را در آمریکای شمالی مقرون‌به‌صرفه تر و کارآمدتر کرد، ازجمله عواملی هستند که در بالقوه بودن رونق تجارت نقش دارند.
ساخت کجا؟
درحالی‌که سیاست آمریکا در نظر دارد اتکا به چین را کاهش دهد و در تجارت آمریکا تاب‌آوری بیشتری ایجاد کند، جابجایی زنجیره تأمین می‌تواند بسیار پیچیده باشد. درواقع، تلاش آمریکا برای جدا شدن از اقتصاد چین ممکن است چین را قادر به دسترسی به بازارهای جدید و اجتناب از تعرفه‌های آمریکا کند.
خودرو یکی از اقلام اساسی در صادرات مکزیک به شمار می‌رود و ازاین‌رو می‌تواند روند تحولات را به‌خوبی نمایش دهد. مکزیک به مرکزی جهانی برای کارخانه‌های خودرو تبدیل‌شده است که میزبان کارخانه‌های شرکت‌های بزرگ آمریکایی ازجمله جنرال موتورز، فورد، استلانتیس و نزدیک به ده‌ها شرکت دیگر است. تقریباً هر خودروساز آمریکایی برای ساخت خودروها یا کامیون‌های خود به قطعاتی تولیدشده در مکزیک وابسته است، زیرا این قطعات می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی ارزان‌تر از قطعات ساخته‌شده در آمریکا تمام شوند.
قراردادهای تجارت آزاد مانند USMCA به این معنی است که شرکت‌ها در آمریکا، مکزیک و کانادا برای جابجایی، فروش و خرید قطعات در سراسر آمریکای شمالی با موانع کمتری روبرو هستند. انحراف از تجارت آزاد، نوعی سیاست تعرفه‌ای است: در سال ۲۰۱۸، آمریکا تعرفه‌های وارداتی از چین را افزایش داد، که ورود کالاهای چینی به بازارهای آمریکا را گران‌تر کرد و شرکت‌ها را از اتکا به زنجیره‌های تأمین چینی منصرف کرد.
تولید خودرو به ده‌ها هزار قطعه نیاز دارد که می‌توانند در هر مکان ساخته شوند؛ و درحالی‌که بخش تولید مکزیک در حال افزایش صادرات به آمریکا است، شرکت‌های چینی ممکن است از مکزیک به‌عنوان مسیری برای اجتناب از تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای چینی استفاده کنند.
براساس آمار تجارت کانتینری که توسط پایگاه داده‌های Xeneta تجزیه‌وتحلیل شده است، صادرات کانتینر حمل‌ونقل از چین به مکزیک در ماه ژانویه نسبت به سال گذشته نزدیک به ۶۰ درصد افزایش‌یافته است. افزایش صادرات از چین به مکزیک این احتمال را مطرح می‌کند که افزایش تجارت به دلیل تلاش واردکنندگان چینی برای دور زدن تعرفه‌های آمریکا است.
همچنین گزارش آوریل Moody's Analytics نشان داد که درحالی‌که مکزیک تولیدات خود را افزایش داده است، ممکن است این افزایش ناشی از تولیدات کالاها در خارج از این کشور بوده باشد. به گفته تحلیلگران افزایش صادرات مکزیک به آمریکا تقریباً با رشد هم‌زمان واردات مکزیک از چین مطابقت دارد.
این احتمال موردتوجه قانون‌گذاران آمریکایی هم قرارگرفته است. دولت بایدن به‌تازگی اعلام کرده است که با دولت مکزیک برای جلوگیری از فرار چین و سایر کشورها از تعرفه‌های آمریکا بر فولاد و آلومینیوم از طریق واردات آمریکا از مکزیک، همکاری می‌کند.
تحلیلگران مورگان استنلی معتقدند که ارزش صادرات مکزیک به آمریکا از ۴۵۵ میلیارد دلار به حدود ۶۰۹ میلیارد دلار در ۵ سال آینده خواهد رسید. هم‌زمان انتقال تدریجی کارخانه شرکت‌های بزرگی نظیر تسلا در مکزیک آغازشده است و چین هم از این میدان عقب نمانده است.
سازنده خودروهای برقی BYD، رقیب جهانی تسلا، در ماه فوریه اعلام کرد که قصد ساخت کارخانه‌ای بزرگ در مکزیک را دارد. حرکت این شرکت به مکزیک دسترسی بهتری به بازار مکزیک فراهم می‌کند و درعین‌حال شرکت را برای انتقال احتمالی به آمریکا آماده خواهد کرد.