کارشناس ارشد پژوهشی‌پژوهشکده پولی وبانکی گفت: در آستانه سال جدید بانکها به دنبال جبران کسری منابع خود هستند و به نحوی باید این کسری را جبران کنند. باز شدن نماد بانکها و اجرای استانداردهای IFRS زیان بالایی را در صورت‌های مالی بانکها به ثبت رسانده است و این زیان‌ها باعث شده تا پیشنهادات جذاب‌تری از سوی بانکها به مشتریان برای سپرده‌گذاری ارائه شود و عملاً در حال افزایش نرخ سود هستیم.
امسال یکی از مهم‌ترین اتفاقات نظام بانکی تغییر در نرخ سود بانکها بود و حالا که یک ماه تا پایان سال ۹۵ باقی مانده همچنان این موضوع با حواشی بسیار همراه است زیرا بانک‌های خصوصی برای رقابت با یکدیگر و در تلاش برای نگهداری منابع خود، اقدام به پرداخت سود بالاتر به مشتریان خود می‌کنند.
این در حالی است که احتمال این که شورای پول و اعتبار در ابتدای سال آینده بار دیگر برای کاهش سود به اجماع برسد، دور از انتظار نیست.
برای بررسی میدانی و پرس و جو در خصوص نحوه اجرایی شدن ابلاغیه کاهش نرخ سود بانکی با مراجعه به شعب برخی بانکها به عنوان سپرده‌گذار با کارمندان این شعب به گفت‌وگو پرداخت. پاسخ برخی از این کارکنان شعب در خصوص میزان سود پرداختی به قرار زیر بود:
100 میلیون سپرده‌گذاری کنید 18 درصد سود می‌دهیم
کارمند یکی از شعب بانک سامان در پاسخ به این پرسش که بانک سامان در حال حاضر برای سپرده بیشتر از ۱۰۰ میلیون تومان چند درصد سود پرداخت می‌کند؟، گفت: اگر مبلغ شما بیشتر از ۱۰۰ میلیون تومان باشد و برداشتی هم نداشته باشید، سود روز شمار بانک سامان تا ۱۸ درصد است البته به شرط آن که این مبلغ در حساب شما باقی بماند اما اگر بخواهید این رقم را برداشت کنید نهایتاً می‌توانیم ۱۵ درصد سود بدهیم.
وی افزود: البته صندوق‌هایی هستند که تا ۲۰ درصد هم سود می‌دهند اما این صندوق‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که اگر شما سریعاً به پول خود نیاز داشته باشید ممکن است از زمانی که درخواست را می‌دهید تا زمانی که پول خود را دریافت می‌کنید دو تا سه روز طول بکشد و اگر امروز درخواست بستن حساب خود در صندوق بدهید در بهترین حالت ۴۸ ساعت بعد پول به حسابتان واریز می‌شود. ضمن این که اگر پول شما زیر ۳ ماه در صندوق باقی بماند یک مبلغی هم از آن کم می‌شود.
وی ادامه داد: اما سپرده بانک سرمایه به گونه‌ای طراحی شده که روز شمار بوده و هر زمانی که بخواهید می‌توانید برداشت کنید. ما به سپرده یک ساله بالای ۵۰ میلیون تومان تا ۱۷ درصد سود می‌دهیم، البته بانک مرکزی هر روز به ما فشار می‌آورد که سود بانکی را کم کنیم. الان یکساله را به ما می گویند ۱۵ درصد بدهید اما به مبالغ بالا با مخفی کاری ۱۷ تا ۱۸ درصد سود می‌دهیم و برای سپرده بلندمدت هم ممکن است به صورت توافقی سود بیشتری پرداخت کنیم.
به بیش از 20 میلیون تا 18 درصد سود می‌دهیم
کارمند یکی از شعب بانک پارسیان در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر بانک پارسیان برای سپرده بیشتر از ۱۰۰ میلیون تومان چقدر سود پرداخت می‌کند؟، گفت: برای سپرده روز شمار ۱۰ درصدی دفترچه داریم و یک سپرده یک ساله ۱۵ درصدی هم هست که پس از یک ماه هر زمان مراجعه کنید قابل برداشت است.
وی گفت: در سپرده کوتاه مدت برای مبلغ بیش از ۲۰ میلیون تومان، تا ۱۷ درصد سود پرداخت می‌شود و هر زمان مراجعه کنید قابل برداشت است. برای مبلغ بیش از ۲۰ میلیون تومان سود ۱۷.۵ تا ۱۸ درصد است و سود پول هم به کارت شما واریز می‌شود و هر زمانی که نیاز داشتید می‌توانید خرید کنید.
این کارمند شعبه در ارائه سایر پیشنهادات گفت: یک گزینه دیگر، اوراق صندوق سرمایه‌گذاری لوتوس است که نرخ آن شناور است و ثابت نیست اما تا کنون سود آن زیر ۱۹ درصد نبوده و بین ۱۹.۵ تا ۲۰ درصد بوده است. تا کنون زیر ۱۹ درصد سود پرداخت نکرده‌ایم.
وی ادامه داد: اما هر زمانی که پول خود را بخواهید باید خودتان به شعبه مراجعه کنید که در روزهای کاری قبل از ساعت ۱۴ و در روزهای پنج شنبه قبل از ساعت ۱۱ صبح باید درخواست ابطال سند را بدهید. اما ممکن است برخی از مشتریان همان لحظه به پول نیاز داشته باشند که باید گفت متاسفانه قابل برداشت نیست و باید حداقل یک روز زودتر به شعبه مراجعه کنند البته بعضی از بانک‌های نوپا ممکن است سود بیشتری هم پرداخت کنند.
وی درباره سود پرداختی توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانکها گفت: بانکها پارسال می‌گفتند سود صندوق‌ها را تا ۲۰ درصد تضمین می‌کنند اما با توجه به ابلاغیه بانک مرکزی در خصوص کاهش نرخ سود بانکی، از سال گذشته نرخ سود صندوق‌ها نیز کم شدند. ما در بانک پارسیان در مورد سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها به مشتریان پیشنهاد می‌دهیم و گوشزد می‌کنیم که تا کنون سود آن زیر ۱۹ درصد نبوده است.
تا 25 درصد سود پرداخت می‌کردیم
کارمند یکی از شعب موسسه اعتباری کاسپین در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر موسسه کاسپین برای سپرده بیش از 100 میلیون تومان چقدر سود پرداخت می‌کند؟، گفت: ما در حال حاضر برای مشتریان حساب باز نمی‌کنیم. اگر هم حساب باز کنیم نمی‌توانیم پول سپرده‌گذار را پس بدهیم.
وی دلیل این اقدام را ادغام مؤسسه مالی فرشتگان با موسسه کاسپین عنوان کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که قبل از این که درگیر ادغام شوید چقدر سود به سپرده‌گذاران می‌پرداختید؟، گفت: قبل از این که درگیر ادغام با موسسه فرشتگان شویم برای سپرده یکساله ۲۵ درصد سود پرداخت می‌کردیم و نرخ سود روز شمار هم توافقی بود.
این کارمند شعبه موسسه کاسپین، سپرده‌گذاری در بانک آینده را پیشنهاد داد و افزود: در بانک آینده نرخ سود ۱۹ تا ۲۰ درصد است. همچنین این بانک یک طرح پلکانی هم دارد که با توجه به مبلغی که سپرده‌گذاری می‌کنید، سود آن هم متغیر است.
در حال حرکت به سوی افزایش نرخ سود بانکی هستیم
در این راستا محمد ارباب افضلی، کارشناس ارشد پژوهشی پژوهشکده پولی وبانکی، در پاسخ به اینکه چرا با وجود ابلاغیه بانک مرکزی برای کاهش نرخ سود بانکی همچنان چسبندگی نرخ سود بانکی به نرخ‌های گذشته وجود دارد و ما شاهد قانون شکنی بانکها و نرخ سود ۲۳ درصدی در بانک ملت، نرخ سود ۲۴.۵ درصدی در بانک سرمایه، نرخ سود ۲۶ درصدی در مؤسسه کاسپین و نرخ سود ۲۴ درصدی در بانک آینده و ... هستیم و بانکها این قانون را رعایت نمی‌کنند؟ اظهار داشت: ریشه این قصه مربوط به ادامه شرایط رکودی‌در اقتصاد می‌شود و هسته اولیه آن به شرایط اقتصادی برمی‌گردد زیرا در این شرایط منابع بانکها قفل شده و بخش عظیمی از منابع در سرمایه‌گذاری‌های غیرمولد مانند سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات بلوکه شده است.
وی افزود: با توجه به اینکه درجه نقد شوندگی منابع بانکها کم شده است بانکها دچار کمبود منابع شده‌اند لذا شرایط ایجاب می‌کند از کانال‌های دیگری سپرده‌ها را جذب کنند.
ارباب افضلی تصریح کرد: عمده برداشت‌ها از منابع بانک مرکزی و قرض‌گرفتن از بازار بین بانکی است که در صورتی که این اضافه برداشت‌ها از یک سقفی بیشتر شود و از حد مجاز فراتر رود حساب این بانکها قرمز خواهد شد و باید جریمه پرداخت کنند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر در بازار بین بانکی زمانی نرخ‌ها به حدی بالا رفته بود که باعث مداخله از سوی بانک مرکزی شد و پس از این مداخله نرخ سود بازار بین بانکی نیز کاهش یافت.
ارباب افضلی گفت: در آن شرایط قرض گرفتن بانکها از بازار بین بانکی توجیه داشت و نرخ‌ها به حدود ۱۷ و ۱۸ درصد رسیده بود و لازم نبود که بانکها با نرخ‌های ۲۰ تا ۲۵ درصدی از مردم جذب سپرده کنند.
وی تصریح کرد: بنا بر این با توافقی که صورت گرفت در چند مرحله نرخ‌ها کاهش یافت و بانکها نیز از آن تمکین کردند. البته همان زمان نیز بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که این توافق پایدار نخواهد ماند و بانکها همچنان با انسداد منابع مالی مواجه هستند و نمی‌توانند مشکل مربوط به معوقات خود را حل کنند.
ارباب افضلی خاطر نشان کرد: ضمن آن که منابع موجود در بازار بین بانکی با توجه نرخ سود به ۱۷ تا ۱۸ درصد کافی نبود. بسیاری از بانکها خواستار بر هم زدن بازی بودند و معتقد بودند که بانک مرکزی نمی‌تواند نرخ‌ها را در این حد نگهدارد.
وی افزود: برای سپرده‌های درشت با چانه زنی نرخ‌ها شکسته می‌شد و با رساندن نرخ سود به حدود ۱۷ تا ۲۰ درصد، سپرده‌گذاران را از خروج پول‌شان، منصرف می‌کردند.
این کارشناس بانکی در پژوهشکده پولی و بانکی افزود: با توجه به این که قرض گرفتن مجدد هم برای این بانکها کار سختی است در نتیجه این موضوع روندی افزایشی یافته و سود بازار بین بانکی نیز رشد کرده است. بنا بر این نرخ سود سپرده‌ها بالاتر رفته است.
وی گفت: در آستانه سال جدید بانکها به دنبال جبران کسری منابع خود هستند و به نحوی باید این کسری را جبران کنند. باز شدن نماد بانکها و اجرای استانداردهای IFRS زیان بالایی را در صورت‌های مالی بانکها به ثبت رسانده است و این زیان‌ها باعث شده تا پیشنهادات جذاب‌تری از سوی بانکها به مشتریان برای سپرده‌گذاری ارائه شود و عملاً در حال افزایش نرخ سود هستیم.