حساب و کتاب هدفمندی یارانه‌ها روشن شد

بار دیگر در صحن بهارستان درباره هدفمندی یارانه‌ها می‌گویند، موافق و مخالف؛ حمیدرضا حاجی‌بابایی در نشست علنی روز گذشته م (شنبه، 7 اسفندماه) مجلس شورای اسلامی در مخالفت با تبصره هدفمندی یارانه‌ها گفت: «دولت اعلام کرده 31 هزار میلیارد تومان به مردم می‌دهیم که طبق گزارش دیوان محاسبات این رقم 36 هزار میلیارد تومان است و با رقم اعلامی دولت 5 هزار میلیارد تومان تفاوت دارد. گزارش مرکز پژوهش‌ها در این زمینه نیز 87 هزار میلیارد تومان بود که نماینده دولت آن را رد نکرد و گفت برای شرکت‌های دولتی است.»

حاجی‌بابایی با بیان اینکه در ازای افزایش قیمت گاز، آب و برق پولی دریافت می‌شود، گفت: «حرف این است که پولی که دارید 26 هزار میلیارد تومان آن فقط برای بنزین است پس چگونه می گویید 36 هزار میلیارد تومان درآمد دارید.» علی لاریجانی، در پاسخ گفت: «جداول تفاوتی با هم دارند، خود مجلس اعلام کرد شرکت‌های گاز، آب و برق که منابعی برای دولت می‌فرستند خودشان هزینه‌هایی دارند که مجلس اینگونه تفسیر کرد که هزینه خود را برداشته و مابقی را به‌عنوان درآمد اعلام کنید و مرکز پژوهش‌ها نیز همین نظر را داشته است.»

نوبخت پاسخ می‌دهد

دولت درباره جزئیات منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها شفاف‌سازی کرد؛ محمدباقر نوبخت، روز گذشته در ابتدای جلسه نوبت سوم مجلس شورای اسلامی و در پاسخ به تذکر حمیدرضا حاجی‌بابایی گفت:‌ «زمانی که این بحث مبنی بر اینکه درآمد سازمان هدفمندی یارانه‌ها از اجرای این قانون چقدر است؛ پیش آمد، اعدادی که هم اکنون تکرار شد مبنی بر اینکه 76 یا 80 هزار میلیارد تومان و سال آینده به 100 هزار میلیارد تومان خواهد رسید، مطرح شد.»
او خطاب به رییس مجلس تصریح کرد: «من خدمت شما اعلام کردم که یک مرجع قانونی که ذی اختیار هم باشد، به سخنان ما که ادعا می‌کنیم درآمدهای سازمان هدفمندی یارانه‌ها که حداکثر 35 تا 36 هزار میلیارد تومان است، رسیدگی کند.» او افزود: «امروز آن مرجع، گزارش کتبی خود را مبنی بر اینکه کل درآمدهای سازمان هدفمندی یارانه‌ها طبق قانون در سال 1395 فقط 36 هزار و 400 میلیارد تومان است و محاسبه کرده، به رئیس مجلس نیز ارائه کرده است.» بعد از آن، نوبخت جزئیات منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها را در اختیار مجلس و نمایندگان قرار داد.

زمان پرداخت یارانه‌ها، به «مصیبت عظمای دولت» تعبیر می‌شد و بارها هیات دولت و مجلس شورای اسلامی به مشکلات ناشی از پرداخت یارانه‌های نقدی اشاره کرده‌اند. منابع و درآمدهای سازمان هدفمندسازی یارانه همواره مورد بحث بوده و البته چگونگی مصارفی که برای این قانون نیز تعریف شده، به گونه‌ای بوده که همواره کسری منابع از این محل وجود داشته باشد.

گزارش منابع سازمان هدفمندی یارانه در سال جاری نشان می‌دهد مجموع ارقامی است که به‌عنوان سهم این سازمان از سوی شرکت‌های پالایش و پخش، گاز، توانیر طبق ماده ۲ اساسنامه این سازمان به‌حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها واریز می‌شود، در سال ۱۳۹۵ طبق جمع‌بندی دیوان محاسبات حداکثر مبلغ ۳۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان است.

در متن گزارشی درباره منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها آمده است:

در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها مصوب ۲۳/ ۱۰/ ۱۳۸۸ و اصلاح بعدی آن، از یک‌سو، دولت مکلف به:

• اصلاح قیمت حامل‌های انرژی (بنزین، نفت، نفت گاز، نفت کوره، نفت سفید و گاز مایع و سایر مشتقات با احتساب هزینه‌های مرتب (بند «الف» ماده یک)
• تعیین قیمت فروش داخلی گاز پس از کسر هزینه‌های انتقال، مالیات و عوارض (بند «ب» ماده یک)
• تعیین قیمت فروش داخلی برق بر اساس مجموع هزینه‌های تبدیل انرژی، انتقال و توزیع و هزینه سوخت ... (بند «ج» ماده یک)
• تعیین قیمت آب با در نظر گرفتن هزینه‌های تأمین، انتقال و توزیع (تبصره ۱ ماده ۳) شد.

از سوی دیگر،

• دولت مجاز به پرداخت حداکثر تا پنجاه‌درصد (۵۰%) خالص وجوه حاصل از اجرای قانون برای یارانه نقدی و غیرنقدی به خانوارها و... (ماده ۷) شد.
• و نیز دولت مکلف به پرداخت سی درصد (۳۰%) خالص وجوه حاصل از اجرای قانون برای یارانه تولید و... (ماده ۸) شد.
• همچنین دولت مجاز به استفاده بیست درصد (۲۰%) خالص وجوه حاصل از اجرای این قانون برای اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای شده است. (ماده ۱۱)

همچنین دولت مجاز گردید، برای اجرای این قانون، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها را تأسیس نماید و وجوه حاصل از اجرای این قانون را که به خزانه واریز می‌شود، عیناً پس از وصول و کسر سهم دولت (ماده ۱۱) به‌عنوان کمک به اجرای اهداف قانون (ماده ۷ پرداخت یارانه نقدی خانوارها...) و (ماده ۸۸ پرداخت یارانه تولید...) در اختیار سازمان هدفمندسازی قرار دهد.

• برای فعالیت سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اساسنامه‌ای در هیأت وزیران به تصویب رسید که در ماده ۲ آن منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به شرح زیر مشخص شد:
• ماده ۲: منابع سازمان حاصل از مواد (۷) و (۸) و (۱۱) قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و دیگر قوانین و مقررات خواهد بود.

لازم به توضیح است که در مواد ۷، ۸ و ۱۱ نیز با صراحت به خالص وجوه حاصل از اجرای قانون هدفمندی تأکید شده است.

• برای فراهم شدن این منابع یعنی خالص وجوه، چهار شرکت به شرح زیر فعالیت می‌نمایند:

1: شرکت ملی پالایش و پخش

این شرکت از محل فروش انواع بنزین، نفت‌ و گاز .... در سال ۱۳۹۵، ۳۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان درآمد کسب می‌کند که همه این درآمدها به‌حساب شماره ۱۲۷۱ نزد خزانه واریز می‌شود. سپس هزینه‌های قانونی خود را همان‌طور که دربند «الف» گزارش دیوان محاسبات آمده است به مبلغ ۱۲ هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال کسر می‌کند و بقیه آن را که مبلغ ۲۳ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان است طبق قانون به‌حساب سازمان هدفمندسازی یارانه واریز می‌کند.

2: شرکت ملی گاز

این شرکت نیز در سال ۱۳۹۵ از محل فروش گاز طبیعی جمعاً ۱۵ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان درآمد کسب می‌کند

و به‌حساب شماره ۱۷۰ نزد خزانه واریز می‌کند. سپس هزینه‌های قانونی انجام‌شده را به روشی که دربند «ب» گزارش دیوان محاسبات مشخص‌شده است به مبلغ ۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان کسر و بقیه را که ۱۰ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان است به‌حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها واریز می‌کند.

3: شرکت توانیر

این شرکت برق را هر کیلووات ساعت 6.67 تومان به مشترکین می‌فروشد و کلیه وجوه را به‌حساب شماره ۲۲۸ نزد خزانه واریز می‌کند ولی چون قیمت تمام‌شده برق هر کیلووات ساعت 3.83 تومان است. قانوناً موظف به پرداخت هیچ مبلغی به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها نیست ولی بر اساس توافق و آیین‌نامه اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۳۹۵، مبلغ ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان به‌حساب سازمان هدفمندسازی واریز می‌کند.

4: شرکت‌های آبفا

این شرکت‌ها نیز، زیر قیمت تمام‌شده، آب را به مشترکین عرضه می‌کنند و منابع حاصل از فروش آب به ازای هر مترمکعب ۴۷۰ تومان را وصول و به‌حساب شماره ۱۳۸۲ نزد خزانه واریز می‌کند ولی چون قیمت تمام‌شده هر مترمکعب آب، ۱۱۰۰ تومان است لذا وجهی به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها پرداخت نمی‌کنند.

جمع‌بندی:

• کلیه وجوه حاصل از فروش حامل‌های انرژی (انواع بنزین، نفت سفید ...) که درآمد شرکت ملی پالایش و پخش است، ابتدا به‌حساب شماره ۱۲۷۱ نزد خزانه واریز می‌شود و بعد از کسورات قانونی سهم سازمان هدفمندی‌سازی یارانه‌ها به‌حساب آن سازمان در پایان هرماه واریز می‌شود.
• کلیه وجوه حاصل از فروش گاز طبیعی که درآمد شرکت ملی گاز است، ابتدا به‌حساب شماره ۱۷۰ نزد خزانه واریز و پس از کسورات قانونی سهم سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها به‌حساب آن سازمان در پایان هرماه واریز می‌شود.
• کلیه وجوه حاصل از فروش برق که درآمد شرکت توانیر است، ابتدا به‌حساب شماره ۲۲۸ نزد خزانه واریز می‌شود و به‌رغم اینکه کل وجوه دریافتی کمتر از قیمت تمام‌شده است، در سال ۱۳۹۵ مبلغ ۲۲۰۰ میلیارد تومان به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها کمک می‌نماید.
• کلیه وجوه حاصل از فروش آب که درآمد شرکت‌های آبفا است، ابتدا به‌حساب شماره ۱۳۸۲ نزد خزانه واریز می‌شود و چون کمتر از قیمت تمام‌شده آب است، هیچ مبلغی به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها واریز نمی‌کند.
• به‌این‌ترتیب درآمدها و منابع سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، مجموع ارقامی است که به‌عنوان سهم این سازمان از سوی شرکت‌های پالایش و پخش، گاز، توانیر طبق ماده ۲ اساسنامه این سازمان به‌حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها واریز می‌شود که در سال ۱۳۹۵ طبق جمع‌بندی دیوان محاسبات حداکثر مبلغ ۳۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان است.