رئیس سازمان توسعه تجارت به همراه معاونان خود در دیدار با اعضای هیات رئیسه اتاق ایران از ضرورت همکاری و هماهنگی بین این سازمان و اتاق ایران صحبت کردند و به این توافق رسیدند با تشکیل یک کمیته متشکل از سه عضو هیات رئیسه اتاق ایران و سه معاون سازمان درباره همکاری در بخش‌های آموزش، تهیه بسته تسهیل تجارت و رصد کالایی صادرات کشور برنامه‌ریزی کنند.
در ابتدای این نشست، محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان توسعه تجارت از لزوم فراتر رفتن سطح روابط بین اتاق ایران و سازمان توسعه تجارت صحبت کرد و گفت: به اعتقاد مسئولان این سازمان، باید به سمتی برویم که کلیه امکانات و زیرساخت‌های سازمان توسعه تجارت در اختیار اتاق ایران قرار بگیرد، هرچند تا رسیدن به این مرحله فاصله زیادی داریم و هنوز بسترها آماده نیست؛ اما امیدوارم به این سمت حرکت کرده و با همکاری هم به این نقطه برسیم.
او تصریح کرد: یکی از موضوعات مهم این است که سیاست‌گذاری تجاری محصور سیاست‌های ارزی شده است و توجهی به وضعیت تجارت نمی‌شود. ریشه این مسئله هم به قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز برمی‌گردد؛ چه‌طور ممکن است در این قانون درباره تجارت تصمیم‌گیری شود، در صورتی که باید در قانون تجارت به موضوع مبارزه با قاچاق پرداخت.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت مهم‌ترین کاری که باید انجام دهیم را تسهیل تجارت عنوان کرد و گفت: در حالی از تسهیل صحبت می‌کنیم که تجارت به شدت درگیر سهمیه‌ها، رفع تعهدات، بسته شدن کارت‌ها و … است و چرخه باطلی را در امر تجارت ترسیم کردیم که روند تجارت را مختل می‌کند.
تسهیل تجارت، مدیریت بازار ارز را بهبود می‌بخشد
دهقان دهنوی راهکار مواجه با این شرایط را در اصلاح قانون دید و گفت: توان سازمان در مقابل ساختار شکل گرفته، ضعیف است و در این مسیر برای رسیدن به موفقیت به حمایت بخش خصوصی نیاز دارد. اگر ساختارهای بهتر را ترسیم کنیم به مدیریت بهتر بازار ارز هم کمک خواهیم کرد، در واقع تسهیل تجارت به مدیریت بهتر بازار ارز منجر خواهد شد.
او در ادامه با بیان این مطلب که در سازمان توسعه تجارت، فضای کاری بسیاری وجود دارد، تصریح کرد: با وجود اینکه کارهای زیادی می‌توانیم در مسیر بهبود شرایط تجاری کشور انجام دهیم، توان و امکانات لازم در اختیار سازمان نیست تا از ظرفیت‌ها بهره ببریم. یکی از این پتانسیل‌ها، رایزنان بازرگانی هستند که به دلیل شرایط نامساعد امروز، تعداد آنها بسیار محدود است و کارایی لازم را ندارند. اتاق در این بخش می‌تواند به کمک سازمان بیاید.
رئیس سازمان توسعه تجارت، مراکز تجاری را ظرفیت دیگر سازمان توسعه تجارت دانست و گفت: این مراکز هرکدام به صورت مجزا تجربه‌های موفقی دارند که هنوز به ساختار دقیقی نرسیدند. برای استفاده بهتر از ظرفیت آنها باید ساختاری تعریف شود تا در قالب آن حرکت کنند.
دهقان‌دهنوی موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی و آزاد را نیز ظرفیت دیگر سازمان برشمرد که باید ملاک عمل قرار گیرند. او در این باره توضیح داد: موافقت‌نامه تجارت آزاد اوراسیا تا دو ماه دیگر نهایی و اجرایی می‌شود، آنچه از این به بعد اهمیت دارد، مراقبت از ابعاد و زوایای اجرای این موافقت‌نامه است تا بتوانیم از آن بهترین بهره را ببریم. در چارچوب این موافقت‌نامه فرصت‌های بسیاری پیش روی ایران قرار دارد؛ اما باید متوجه باشیم که در کنار فرصت‌ها، تهدیدهایی هم هست.
معاون وزیر صنعت معدن و تجارت با تأکید بر اینکه حساسیت، رصد، مراقبت و حمایت از یک بازار کوچک در سطح دنیا همواره وجود دارد، ادامه داد: در سازمان توسعه تجارت ایران، بخشی نداریم که درباره وضعیت صادرات کشور به صورت کالایی، تحلیلی ارائه دهد. بنابراین دنبال آن هستیم که مرکز رصد و پایشی را شکل دهیم و در لحظه، متوجه چالش‌های صادرات شویم تا تصمیمات به موقع برای مقابله با بروز چالش‌ها را اتخاذ کنیم.
او یادآور شد: باید برنامه‌های صادراتی کشور را رصد کنیم و متوجه باشیم کدام حوزه‌ها امکان جهش صادراتی دارند و از آنها حمایت مالی کنیم. در این بخش اتاق ایران جایگاه جدی دارد؛ ساختار تأمین مالی کوتاه‌مدت از طرف اتاق ایران شکل بگیرد تا فشارها از روی واحدهای تولیدی و صنعتی برداشته شود. در کنار حمایت مالی شاید لازم باشد برای حمایت از صنایع مختلف، وارد بحث قوانین در مجلس شویم. در هر صورت این حمایت‌های هدفمند و منسجم زمانی اتفاق می‌افتد که وضعیت صادرات هر کالا به طور مجزا مشخص باشد.
رئیس سازمان توسعه تجارت همچنین درباره آیین‌نامه مربوط به دریافت ضمانت‌نامه برای تعیین سقف صادرات که مورد انتقاد بخش خصوصی هم قرار گرفت، گفت: این آیین‌نامه در راستای گشایش در مسیر صادرات، تنظیم شده است و در صورتی که نیاز به اصلاح دارد، اتاق ایران می‌تواند نقطه نظرات خود را اعلام کند تا مورد بررسی و اعمال قرار بگیرد.
تصمیم‌گیری درباره تجارت باید در اختیار یک سازمان باشد
قدیر قیافه، نایب‌رئیس اتاق ایران در ادامه از تعدد مراکز تصمیم‌گیری در حوزه تجارت انتقاد کرد و گفت: سازمان توسعه تجارت اگر به عنوان تنها متولی تجارت کشور تعیین شود در همکاری با اتاق ایران می‌تواند به کمک تجارت بیاید.
او ادامه داد: تجار در بازارسازی بسیار تلاش می‌کنند و در مقابل به راحتی با برنامه‌ریزی‌های داخلی این موقعیت‌ها از دست می‌رود. امروز بسیاری از تولیدکنندگان کوچک که امکان واردات ندارند، مجبور هستند مواد اولیه خود را از بازار داخل تهیه کنند، در این شرایط چگونه می‌توانند با ارز 80 یا 90 هزار تومان، مواد اولیه را تأمین کنند و آنگاه با کالاهای صادراتی رقیب در بازار هدف رقابت کنند. مشخص است که قیمت تمام شده کالای ایرانی در این رقابت کم می‌آورد. ایران توان آن را دارد که ظرف سه سال، صادرات به روسیه را به ۴ تا ۵ میلیارد دلار برساند، در صورتی که سیاست‌های ارزی و تجاری هماهنگ شوند.
نایب‌رئیس اتاق ایران ادامه داد: به جای اینکه به صادرکنندگان واقعی امتیاز دهیم روند صادرات را سخت‌تر می‌کنیم. رقبای ایران در بازارهای هدف با شرایط راحت‌تری حضور دارند. اگر اجازه دهیم صادرات روان و مقررات دست‌وپاگیر متوقف شود، به نفع صادرات خواهد بود.
قیافه تصریح کرد: مأموریت‌های اتاق ایران بعد از مرزهای کشور شروع می‌شود و در حوزه بین‌المللی وظایف مهمی به عهده داریم. اگر بتوانیم سرای تجاری آستاراخان را واگذار کنیم و دفتری را در مسکو ایجاد کنیم در روند فعالیت‌های تجاری با روسیه بسیار مؤثر خواهد بود. از طرفی مسکو نقطه آغاز خوبی است تا از ظرفیت رایزنان بازرگانی هم استفاده کنیم.
او پیشنهاد داد: برای بهبود شرایط کشور با بانی و تصمیم‌گیری که به تجارت کشور صدمه می‌زند، برخورد شود تا همه تصمیم‌سازان بدانند که باید نسبت به پیامد تصمیماتی که اتخاذ می‌کنند، پاسخگو باشند.
مشارکت اتاق ایران در سه رویداد اوراسیا، ایران اکسپو و اجلاس آفریقا
محمدصادق قنادزاده، معاون سازمان توسعه تجارت به سه رویداد مهم اشاره کرد که لازم است در این حوزه‌ها بین سازمان توسعه تجارت و اتاق ایران، همکاری شکل بگیرد. رویداد اوراسیا که از اهمیت بالایی برخوردار است و از طرفی ضرورت دارد برای استفاده از ظرفیت موافقت‌نامه تجارت آزاد که به زودی اجرایی می‌شود، ساختار مشخصی ترسیم شود. رویداد ایران اکسپو و اجلاس آفریقا هم دیگر موضوعاتی هستند که می‌توانند در چارچوب همکاری بین سازمان و اتاق ایران، اجرا شوند.
اتاق ایران و سازمان توسعه تجارت برای همکاری به نقشه راه نیاز دارند
پیام باقری، نایب‌رئیس اتاق ایران نیز از اهمیت تدوین نقشه راه مشترک بین اتاق ایران و سازمان توسعه تجارت صحبت کرد و گفت: در این نقشه راه باید ساختاری را با ترسیم وضعیت موجود و وضعیت مطلوب، تعریف کنیم. در این نقشه ملزومات و نیازهای هر دو طرف باید دیده شود. به هر حال ارکان اتاق ایران مشخص بوده و شبکه‌ای در اختیار دارد که باید در چارچوب همان نقشه راه، تعیین کنیم چگونه از این ابزار در اختیار، بهره ببریم.
او اصلاحات انجام شده برای گشایش در امر تجارت را امری مهم و قابل تقدیر دانست و گفت: از زمان شروع اصلاحات باید نماینده اتاق ایران حضور داشته باشد. این گونه از همان ابتدا نگاه‌ها با هم یکی می‌شود.
باقری از تدوین پیش‌نویس سند همکاری بین اتاق ایران و سازمان توسعه تجارت بر اساس نشست‌ها و توافق‌هایی که از قبل انجام شده بود، خبر داد و گفت: سعی شده این سند را بسیار جامع ببینیم و ناظر به هر دو محیط داخلی بین اتاق ایران و سازمان توسعه تجارت و خارج از این دو طرف باشد. هدف این است که بر اساس آن همرسانی که منتظرش هستیم، اتفاق بیافتد تا فعال اقتصادی بتواند فرآیند کار خود را به سهولت دنبال کند.
نایب‌رئیس اتاق ایران ادامه داد: در قالب این سند همکاری موضوعات تقنینی هم دیده شده و ضرورت دارد در ادامه، پخته‌تر شود و سایر حوزه‌های مهم را مورد توجه قرار دهد.
بخش خصوصی اطلاعات تجاری را با سازمان توسعه تجارت در میان بگذارد
محمدعلی امامی، سرپرست معاونت خدمات تجاری سازمان توسعه تجارت از اتاق ایران خواست تا جریان اطلاعات از وضعیت تجارت کشور را به موقع با سازمان توسعه تجارت در میان بگذارد چراکه عدم جریان اطلاعات و مسائل پژوهشی دو عارضه سازمان هستند که اتاق ایران می‌تواند برای حل آن کمک کند.
او تأکید کرد: برای انواع محصولات صادراتی و وارداتی و برای حضور در بازارهای مختلف به استراتژی نیاز داریم و تنظیم آن با توان بخش خصوصی ممکن است چون اطلاعات دست اول را تجار می‌توانند در اختیار سازمان قرار دهند.
مرتضی احمدی، معاون سازمان توسعه تجارت از لزوم همکاری با اتاق ایران صحبت کرد و گفت: تعیین تکلیف تعرفه‌ها، مربوط به کمیته ماده یک است که جلسات آن در سازمان توسعه تجارت برگزار می‌شود. بنابراین مشارکت فعالانه نماینده اتاق ایران در این کمیته می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
همراهی سازمان توسعه تجارت و اتاق ایران مدیریت تضاد منافع در آیین‌نامه‌ها را تسهیل می‌کند
کیوان کاشفی، عضو هیات رئیسه اتاق ایران با بیان این نکته که مدیریت تضاد منافع در اتاق ایران امری ضروری و بسیار سخت است، گفت: در آیین‌نامه‌های مختلف باید تضاد منافع را ببینیم تا آنچه به نفع کشور است را نهایی کنیم. دوری اتاق ایران و سازمان توسعه تجارت، سختی مدیریت تضاد منافع را بیشتر می‌کند.
او ادامه داد: نکته دیگری که باید مورد توجه باشد این است که درباره هر آیین‌نامه‌ای که خوشبینانه با آن مواجه شدیم، در نهایت از همکاری با دولت پشیمان شدیم. اتاق ایران نهاد تسهیل‌گر است و باید پاسخگوی اعضا باشد. برای نمونه مرکز مبادله ارزی که در نهایت نتوانست مؤثر عمل کند؛ اما از همان ابتدای راه همراه بانک مرکزی جلو آمدیم تا باری از دوش فعال اقتصادی برداریم.
او همچنین از مواضع وزارت صنعت، معدن و تجارت در جلسات شورای گفت‌وگو انتقاد کرد و گفت: آثار این دوری و ناهماهنگی در جلسات شورای گفت‌وگو نیز دیده می‌شود پس باید آن را درمان کنیم.
کاشفی از برنامه‌ریزی برای حضور در رویداد ایران اکسپو صحبت کرد و افزود: از ظرفیت شورای گفت‌وگو باید بهترین بهره را ببریم. این شورا تنها به بخش خصوصی تعلق ندارد و دولت هم می‌تواند موضوعات خود را برای رسیدگی و حل‌وفصل آن، مطرح کند.
عضو هیات رئیسه اتاق ایران برنامه داشتن در بخش بین‌المللی را مهم خواند و پیشنهاد داد: با همکاری هم به صورت پایلوت ۵ نمایشگاه دارای اولویت را در نظر بگیریم و به موقع اجرایی کنیم. جلسات در سطح روسا را ادامه دهیم و دقیق و منظم رفتار کنیم.
او درباره اطلاعات موردنیاز سازمان نیز گفت: این ساختار در اتاق ایران وجود دارد و می‌تواند در صورت اطلاع از آنچه نیاز دارید به شما داده و اطلاعات ارائه دهد.
سازمان توسعه تجارت آموزش تجاری را در اولویت قرار می‌دهد
در واکنش به آنچه مطرح شد، دهقان دهنوی گفت: به اطلاعات و رصد کالا به کالای صادراتی نیاز داریم. برای این منظور می‌توان، گروه‌های کالایی را به تشکل‌های موردنظر وصل کنیم تا یک رصد دقیق از وضعیت صادرات انواع کالا انجام شود.
او همچنین از هیات رئیسه اتاق ایران خواست تا پیشنهادهای خود را درباره بسته تسهیل تجارت و مقررات‌زدایی که در حال تهیه است، ارائه دهند.
رئیس سازمان توسعه تجارت خاطرنشان کرد: در کمیته‌های تصمیم‌گیری با دست پر وارد شویم و اطلاعات دقیق ارائه دهیم. البته این موضوعات در کوتاه‌مدت اثرگذار است. آنچه در بلندمدت نیاز داریم، آموزش است. بنابراین ایجاد کانون آموزش حرفه‌ای تجارت را در دستورکار قرار دادیم. حمایت و همکاری اتاق ایران را در اجرای این طرح نیاز داریم. آموزش یک امر مهم است و نباید مغفول بماند. به همکاری‌های پژوهشی نیز نیاز داریم.
کمیته مشترک اتاق ایران و سازمان توسعه تجارت تشکیل می‌شود
عبدالله مهاجر دارابی، عضو هیات رئیسه اتاق ایران از لزوم انتقال واقعیت‌های اقتصادی و تجاری سخن گفت و پیشنهاد داد: کمیته‌ای مشترک، مشخص شود که کارآمد و دقیق موضوعات را پیگیری کند. این خلل به کمک یک کمیته تخصصی برطرف خواهد شد.
رصد دو گروه کالایی به عنوان طرح پایلوت
سید حامد عسگری، معاون بین‌الملل اتاق ایران، از آشفتگی و سردرگمی حوزه صادرات و خدمات بازرگانی صحبت کرد و گفت: در این آشفتگی‌ها بخشی از وظایف سازمان توسعه تجارت به وزارت امور خارجه منتقل شده و این پراکندگی به کشور کمک نخواهد کرد و در نهایت پاسخگویی وجود ندارد. پس هماهنگی بین اتاق ایران و سازمان توسعه تجارت می‌تواند بسیار کارساز باشد. اجازه ندهیم این پراکندگی بیشتر و عمیق‌تر شود.
او از تشکیل ستاد برنامه در اتاق ایران درباره هر کالا سخن گفت و افزود: وقتی در هر گروه کالایی برنامه دو سالهای داشته باشیم روند توسعه را تجربه می‌کنیم. این‌گونه حمایت‌ها و قوانین موردنیاز را می‌شناسیم و متناسب با نیاز آموزش می‌دهیم و جلو می‌رویم.
عسگری پیشنهاد داد: گروه‌های ذی‌نفع را وارد عرصه کنیم و برای دو گروه کالایی دارای اولویت، برنامه بنویسیم؛ در صورت توفیق این حرکت را گسترش دهیم.
همکاری اتاق ایران و سازمان توسعه تجارت مهم و مؤثر است
در جمع‌بندی این نشست، صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق ایران تبدیل شدن تهدیدهای احتمالی در حوزه موافقت‌نامه تجارت آزاد به فرصت را موضوعی اساسی ارزیابی کرد و گفت: باید بتوانیم از این موقعیت بهترین بهره را ببریم.
او از حمایت نکردن دولت از روند صادرات در طول سالهای گذشته انتقاد و از آن به عنوان و این ضعف جدی یاد کرد.
حسن‌زاده همچنین همکاری اتاق ایران و سازمان را بسیار لازم و مؤثر ارزیابی کرد و گفت: این همکاری شاید همه مشکلات را حل نکند؛ اما می‌تواند بسیار مفید و اثرگذار باشد. پس سه نفر از اعضای هیات رئیسه را معرفی خواهیم کرد تا اعضای کمیته مشترک باشند و برای توسعه همکاری‌ها برنامه‌ریزی کنند.
او آموزش را ضروری خواند و گفت: زیرساخت‌های آموزشی در اتاق ایران وجود دارد و زمینه همکاری مهیاست.
رئیس اتاق ایران تسهیل و توسعه در همه حوزه‌های اقتصادی و تجاری را از برنامه‌های اتاق ایران دانست و تأکید کرد: در مقابل تمام فعالیت‌هایی که انجام می‌دهیم به حمایت‌های سازمان نیاز داریم. این همکاری بدون شک مؤثر است.