در تاریخ ۲ آوریل ۲۰۲۵، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که از تاریخ ۵ آوریل، تعرفه‌ای ۱۰ درصدی بر تمامی واردات بر آمریکا اعمال خواهد شد. همچنین، تعرفه‌های ویژه‌ای برای کشورهای خاص از ۹ آوریل اجرایی می‌شود.
این اعلامیه شوک بزرگی به اقتصاد جهانی وارد کرد و بدترین سقوط دو روزه در تاریخ بازار سهام آمریکا را رقم زد. تنها در روزهای پنجشنبه و جمعه بعد از اعلام، ۶.۶ هزار میلیارد دلار از ارزش بازار پیش از تعطیلی آخر هفته از بین رفت.
پس از بهبودی جزئی در روز سه‌شنبه گذشته، بازار سهام دوباره در روز چهارشنبه افت کرد، زیرا تعرفه‌های جدید ترامپ بر واردات از ده‌ها کشور، ازجمله تعرفه سنگین ۱۰۴ درصدی بر کالاهای چینی که اکنون به ۱۲۵درصد اقزایش یافته است، به اجرا درآمد. این اقدام نگرانی‌ها درباره آغاز جنگ تجاری جهانی را به‌شدت افزایش داد.
میزان تعرفه برای هر کشور چقدر خواهد بود؟
کاخ سفید فهرستی از ۵۷ کشور، قلمرو و بلوک تجاری منتشر کرده است که مشمول افزایش تعرفه‌ها خواهند بود. علاوه بر این ۵۷ مورد، ترامپ تعرفه‌ای ثابت معادل ۱۰ درصد را نیز بر واردات از تقریباً تمام شرکای تجاری دیگر آمریکا اعمال کرده است.
تعرفه، مالیاتی است که دولت بر کالاها و خدمات وارداتی وضع می‌کند و شرکت‌هایی که این کالاها را وارد می‌کنند، آن را پرداخت می‌کنند. تعرفه‌ها باهدف حمایت از صنایع داخلی وضع می‌شوند، اما اغلب باعث افزایش قیمت کالاهای خارجی برای مصرف‌کننده می‌شوند.
چه میزان پول از بین رفته است؟
طبق گزارش بلومبرگ، سه روز سقوط بازار، پنجشنبه، جمعه و دوشنبه، حدود ۱۰ هزار میلیارد دلار از ارزش بازارهای سهام جهانی را نابود کرده است. این مبلغ حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی است و بیش از مجموع تولید ناخالص داخلی ۱۵۰ کشور است.
شاخص S&P 500 که عملکرد ۵۰۰ شرکت بزرگ عمومی در آمریکا را دنبال می‌کند، طی این چهار روز بیشترین افت خود را از زمان تأسیس در دهه ۱۹۵۰ تجربه کرده است. سرمایه‌گذاران اغلب از این شاخص برای ارزیابی سلامت بازار سهام و اقتصاد آمریکا استفاده می‌کنند.
این شاخص اکنون به آستانه «بازار خرسی» یا بازار رکودی نزدیک شده است، که به معنای افت ۲۰ درصدی نسبت به اوج اخیر آن است.
در پایان معاملات ۸ آوریل شاخص S&P ۵۰۰ با ۷۹.۴۸ واحد یا ۱.۶ درصد کاهش در سطح ۴۹۸۲.۷۷ بسته شد. داو جونز با ۳۲۰.۰۱ واحد با ۰.۸ درصد کاهش به ۳۷۶۴۵.۵۹ رسید. نزدک هم با ۳۳۵.۳۵ واحد و ۲.۲ درصد افت، در سطح ۱۵۲۶۷.۹۱ بسته شد.
چه بر سر طلا، نفت و بیت‌کوین آمده است؟
علاوه بر بازار سهام، قیمت طلا، نفت خام و بیت‌کوین نیز طی هفته گذشته با کاهش مواجه شده‌اند. طلا، که معمولاً در دوران بی‌ثباتی به‌عنوان دارایی امن شناخته می‌شود، در ماه‌های اخیر با افزایش تقاضا روبه‌رو بوده است.
بازار طلا پس از اعلام تعرفه‌ها به اوج ۳۱۶۷ دلار در هر اونس رسید، اما در ۷ آوریل ۲ درصد کاهش یافت و به ۲۹۷۷ دلار رسید. سپس در روز سه‌شنبه کمی افزایش یافت و به ۲۹۸۴ دلار رسید.
قیمت نفت پس از اعلام تعرفه‌ها ۷ درصد سقوط کرد و سپس در ۵ آوریل ۲ درصد دیگر کاهش یافت. در روز سه‌شنبه، قیمت نفت در حدود ۶۰ دلار تثبیت شد اما پس‌ازآن به زیر ۵۷ دلار رسید؛ پایین‌ترین سطح از سال ۲۰۲۱. در زمان رکود، تقاضا برای نفت کاهش می‌یابد و ترس از رکود ناشی از جنگ تجاری میان آمریکا و چین دو اقتصاد بزرگ جهان درافت قیمت نفت نقش داشته است.
بیت‌کوین، که انتظار می‌رفت در دولت جدید رشد کند نیز در هفته گذشته افت کرده است. از زمان آغاز به کار ترامپ در ۲۰ ژانویه، ارزش این رمز ارز ۳۰ درصد کاهش‌یافته و از ۱۰۹ هزار دلار به ۷۷ هزار دلار رسیده است.
وضعیت ارزهای جهانی چگونه است؟
کشورهایی که شرکای تجاری عمده آمریکا هستند، به همراه ارزهای بازارهای نوظهور، واکنش‌های متفاوتی نشان داده‌اند. براساس گزارش رویترز، دلار آمریکا در برابر ارزهای عمده‌ای چون ین و یورو تضعیف‌شده، درحالی‌که یوان چین به پایین‌ترین سطح خود طی ۱۹ ماه گذشته رسیده است.
یورو: ۰.۱ درصد افزایش یافت و به ۱.۰۹ دلار رسید، پس‌ازآنکه در دو روز گذشته کاهش‌یافته بود. پوند انگلیس طی هفته گذشته حدود ۱ درصد کاهش یافت و از ۱.۳۰ دلار در ۲ آوریل به ۱.۲۸ دلار در ۸ آوریل رسید.
روبل روسیه هم از ۸۴.۲ به ۸۶.۱ در برابر دلار رسید. یوان چین به نرخ مرجع ۷.۲۰۳۸ در برابر دلار رسید که پایین‌ترین سطح در ۱۹ ماه گذشته است. روپیه هند با ۰.۷ درصد کاهش، به ۸۶.۴۴ در برابر دلار رسید که بزرگ‌ترین افت در سه ماه گذشته به شمار می‌رود. ین ژاپن تقویت شد و از ۱۵۰.۳۶ در ۲ آوریل به ۱۴۶.۴۱ در برابر دلار رسید. رئال برزیل از ۵.۶۷ به ۶.۰۰ در برابر دلار کاهش یافت. پزوی مکزیک از ۲۰.۳۴ در ۲ آوریل به ۲۰.۸۹ در ۸ آوریل و راند آفریقای جنوبی طی هفته گذشته ۴.۴ درصد کاهش یافت و به 19.75 رسید که پایین‌ترین سطح در دو سال گذشته به شمار می‌رود.
آیا این وضعیت به رکود جهانی منجر می‌شود؟
رکود اقتصادی به دوره‌ای از کاهش قابل‌توجه رشد اقتصادی اطلاق می‌شود که معمولاً به‌عنوان دو فصل متوالی رشد منفی در تولید ناخالص داخلی یک کشور تعریف می‌شود.
از سال ۱۹۵۰ تاکنون، آمریکا ۱۱ رکود اقتصادی را تجربه کرده است. برخی از مهم‌ترین آن‌ها شامل بحران نفت از ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۵، رکود دوگانه از۱۹۸۰ تا ۱۹۸۲، ترکیدن حباب دات‌کام در ۲۰۰۱، بحران مالی جهانی از ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ و کووید-۱۹ در۲۰۲۰ می‌باشند.
تحلیل‌گران جی پی مورگان احتمال رکود را ۶۰ درصد برآورد کرده‌اند، درحالی‌که گلدمن ساکس و مورنینگ‌استار این احتمال را بین ۴۰ تا ۵۰ درصد می‌دانند.