بهمنظور آشنایی هرچه بیشتر فعالین اقتصادی با مفاهیم اقتصادی و بهکارگیری صحیح این موارد در تحلیلهای اقتصادی محیط کسبوکار، ایده تهیه و ارائه بروشورهایی با عنوان "اقتصاد به زبان ساده" در معاونت اقتصادی اتاق ایران طرح گردید و توسط مرکز تحقیقات و بررسیهای اقتصادی به اجرا درآمد. شماره هفدهم این بروشور به بحث " اشتغال و ابعاد اهمیت آن" اختصاصیافته است.
در حال حاضر مسئله اشتغال و دستیابی افراد به شغل موردنظر یکی از مهمترین و اساسیترین نیازهای جوامع و از اهداف توسعه پایدار در اغلب کشورها محسوب میشود. اشتغال متغیری است که از طریق تعادل در بازار کار حاصل میشود، لذا با توجه به اینکه بازار کار از یکسو تحت تأثیر سایر بازارها و بخشهای اقتصادی قرار دارد و از سوی دیگر نیز میزان بیکاری و اشتغال در بازار کار بر میزان نابرابری، فقر و محرومیت، سلامتی و بهداشت، آسیبهای روانی، جرم و ناآرامی سیاسی در هر جامعه مؤثر است، بنابراین قدم اول برای رفع مسئله بیکاری و ایجاد اشتغال در هر کشور، شناخت درست از بازار کار است. از همینرو در این نسخه از بروشور به تعریف بازار کار و اصلاحات و مفاهیم مرتبط با آن پرداختهشده است.
نقطه مقابل موضوع اشتغال، پدیده بیکاری است؛ بهنحویکه یکی از دغدغههای اصلی سیاستگذاران و برنامهریزان اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری بهعنوان یک پدیده مخرب اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و فراهم کردن زمینههای مناسب در راستای توسعه اشتغال است. بررسیهای متعدد نشان میدهند که بخش اعظم ناهنجاریهای اجتماعی شناختهشده در سطح دنیا بهگونهای به مسئله بیکاری مرتبط میباشند. پدیده بیکاری انواع مختلفی دارد که در یک تقسیمبندی کلی به چهار نوع قابلتقسیم است، لذا قسمتی از بروشور به تعریف آنها اختصاصیافته است.
نکته حائز اهمیت این است که اغلب در تحلیلهای بررسی وضعیت بازار کار، صرفاً نرخ بیکاری موردتوجه قرار میگیرد؛ این در حالی است که نرخ بیکاری به دلیل دارا بودن محدودیتهایی از قبیل عدم ارائه اطلاعات در خصوص نوع بیکاری و مدتزمان آن، مغفول ماندن بیکاری زنان و جوانان و مسائلی ازایندست، بهتنهایی قادر به ارائه تصویری واقعی از بازار کار و شرایط آن نیست. بنابراین در تحلیل وضعیت بازار کار، تکیه صرف بر نرخ بیکاری منجر به دور شدن از تصویر حقیقی بازار کار و غافل شدن سیاستگذاران از تبعات و اثرات نامطلوب بیکاری در جامعه میشود. لذا برای جلوگیری از این امر، لازم است که در تحلیل بازار کار، سایر شاخصهای موجود نیز موردتوجه قرار گیرند. در همین راستا در بخشی از این بروشور، به تعریف شاخصهای کلیدی بازار کار و بررسی وضعیت این شاخصها در بازار کار ایران پرداختهشده است.
آمارها و شاخصهای موجود گویای این حقیقت هستند که وضعیت بازار کار در کشور چندان مساعد نیست و عدم برقراری تعادل در این بازار موجب گردیده که بیکاری بهعنوان یکی از مهمترین چالشهای اقتصادی- اجتماعی کشور تلقی شود. با توجه به اینکه سال پیشرو از سوی مقام معظم رهبری تحت عنوان "اقتصاد مقاومتی: تولید و اشتغال" نامگذاری شده است، لذا اقدام اساسی برای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی پایدار، تمرکز ویژه بر مسئله اشتغال مولد و پایدار است. نکته قابلتوجه این است که افزایش یا کاهش نرخ اشتغال بهشدت متأثر از سایر عوامل اقتصادی بهویژه تولید است. لذا گام نخست برای دستیابی به اقتصادی مقاوم و افزایش اشتغال، اتخاذ رویکرد تولید محور در کشور است و لازمه تولید محور بودن یک اقتصاد، وجود چارچوب نهادی کارآمد و پشتیبان تولید است.
متن کامل شماره هفده بروشور "اقتصاد به زبان ساده" در این لینک قابلدسترسی است.