بخشی‌نگری مهمترین آسیب اقتصاد دیجیتال است | سند نقشه راه صنعت نرم‌افزار در حال تدوین است

اولین نشست اتاق فکر صادرات فناوری اطلاعات و ارتباطات با حضور پیام باقری، قدیر قیافه و حسین پیرموذن نواب رئیس اتاق ایران، فعالان حوزه اقتصاد دیجیتال، سیاست‌گذاران و ذی‌نفعان این حوزه برگزار شد.

در حوزه صادرات و واردات کم‌اظهاری و بیش اظهاری داریم

قدیر قیافه، نایب‌رئیس اتاق ایران در نشست اتاق فکر صادرات فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران، که به همت فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران برگزار شد، گفت: به‌واسطه تحریم‌های داخلی، کم‌اظهاری و بیش اظهاری در حوزه صادرات و واردات ۲۰ میلیارد دلار است.

قیافه، نایب‌رئیس اتاق ایران ادامه داد: در زیرساخت ارتباطی و فنی و اینترنت در کشور مشکلات زیادی داریم. اینترنت ما به‌ظاهر آخرین نسل است، اما رفتار و کندی آن با اینترنت دهه نخست برابری می‌کند. برای حضور در بازارهای بین‌المللی قواعد بازی شبیه به هم است.

نایب‌رئیس اتاق ایران با تاکید بر اینکه عصر نوین، عصر هوش مصنوعی است، گفت: به نظر می‌رسد برای افزایش صادرات حوزه آی‌تی باید حمایت‌هایی از سوی دولت، کارهایی در بنگاه‌ها و اتاق بازرگانی انجام شود.

قیافه با بیان اینکه در حوزه نرم‌افزاری ایران بسیاری از نرم‌افزارها را بومی کرده است، گفت: ما در حوزه نرم‌افزار از منابع انسانی عبور کردیم و به سرمایه انسانی رسیده‌ایم. یکی از اولویت‌های این حوزه، ساده‌سازی فرآیند صادرات خدمات آی‌تی است.

او تصریح کرد: مشکلات صادرات حل می‌شود به شرطی که ارز صادرکننده با نرخ واقعی در بازار عرضه شود. امروز به‌واسطه تحریم‌های داخلی، کم‌اظهاری و بیش اظهاری در حوزه صادرات و واردات ۲۰ میلیارد دلار است.

در این نشست قیافه، نایب‌رئیس اتاق ایران تصریح کرد: باید درباره مسائل ملی فکر کنیم. کار دولت‌ها بسترسازی است و ما براساس قوانین و مقررات تدوین و تصویب‌شده کار می‌کنیم. اگر سند چشم‌انداز محقق نشده دلیل این موارد دولت‌ها و حاکمیت است. ما در کشور با توجه به ظرفیت و واقعیت موجود کارنکرده‌ایم. باید به ایران و منطقه تمدنی ایران فکر کنیم.

بخشی نگری عارضه مهم اقتصاد دیجیتال است

پیام باقری، نایب‌رئیس اتاق ایران در این نشست گفت: اقتصاد دیجیتال بخشی بنیادین در کشور است، اما در حال حاضر ما با وضعیت ایده‌ال دنیا فاصله داریم. برای رسیدن به این وضعیت، زیست‌بوم اقتصاد دیجیتال را باید موردتوجه قرار داد که در آن حاکمیت، مجلس، دولت و بخش خصوصی حضورداشته باشد.

باقری ادامه داد: بخشی‌نگری عارضه اصلی اقتصاد کشور است و در این صورت نمی‌توانیم هم پای دنیا حرکت کنیم. باید مشخص شود به لحاظ ظرفیت موجود اقتصاد دیجیتال در کشور، در کجای معادلات تجارت بین‌المللی این بخش قرار داریم.

نایب‌رئیس اتاق ایران تصریح کرد: باید نقشه راهی ترسیم شود تا در این مسیر از وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب حرکت کنیم و نقش همه ذی‌نفع‌ها در این راه مشخص شود. از طرفی باید ببینیم اقتصاد دیجیتال در ارکان اقتصادی کشور چه سهمی دارد تا به سمت اثربخشی و تحول برویم.

او ادامه داد: نباید به اقتصاد دیجیتال نگاه تزیینی داشت. باید سهم این حوزه را در GDP کشور مشخص و تقویت شود. همچنین باید جایگاه خود را در زنجیره ارزش جهانی پیدا کنیم.

به ظرفیت‌های صادراتی فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران توجه شود

در بخش اول نشست اتاق فکر صادرات فناوری اطلاعات و ارتباطات، محمدرضا طلایی گفت: ایران در سال‌های گذشته به پیشرفت‌های چشمگیری در حوزه فناوری اطلاعات دست‌یافته است، اما ظرفیت‌های صادراتی این حوزه همواره مورد غفلت و بی‌مهری قرارگرفته است

رئیس هیات مدیره فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران ادامه داد: ایران به لحاظ نیروی انسانی تحصیل‌کرده و خلاق وضعیت فوق‌العاده‌ای در منطقه دارد و باید ترتیباتی اندیشیده شود تا به‌جای صادرات نیروی انسانی به کشورهای دیگر، که نه‌تنها آورده‌ای برای کشور ندارد بلکه زمینه‌ساز خروج سرمایه انسانی کشور می‌شود، زمینه لازم برای توسعه صادرات خدمات فنی-مهندسی و نرم‌افزاری کشور فراهم شود.

طلایی تاکید کرد: فناوری اطلاعات به‌ویژه در حوزه نرم‌افزار و خدمات فنی-مهندسی یک حوزه کم ارزبر است که توانایی ارزآوری زیاد و افزایش دادن چشمگیر به صادرات غیرنفتی کشور دارد.

او ادامه داد: برای تقویت صادرات فناوری اطلاعات و ارتباطات باید دارایی نامشهود شرکت‌های فناوری موردتوجه قرار گیرد؛ بیمه تولیدکنندگان در حوزه فناوری اطلاعاتی تصویب شود. سازمان توسعه تجارت، وزارت امور خارجه و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای گسترش بازارهای هدف باهم همکاری کنند.

طلایی با اشاره به بخش سلامت دیجیتال گفت: در این حوزه استارت‌آپ‌هایی زیادی به دنبال بازار هستند. اتاق فکر صادرات فناوری اطلاعات و ارتباطات باید به سمتی حرکت کند که با اتاق ایران و مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نقشه راهی تدوین کند تا برای صادرات یک میلیارد دلاری هدف‌گذاری کند.

طلایی تصریح کرد: ما در این نشست به قرار گرفتن در زنجیره ارزش تاکید داریم؛ باید بدانیم بازار جهانی معطل ما نمی‌ماند. باید شرکت‌ها را به سمت صادرات محوری و حضور در بازارهای بین‌المللی سوق دهیم. 

سعید رسول‌اف، نایب‌رئیس فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات ایرآن‌هم گفت: در قسمت تولید نرم‌افزار با چالش‌هایی مواجه هستیم.  سعی ما پیدا کردن نقشه راهی برای این است. ما در بخش نرم‌افزار صاحب برند نیستیم و باید در این زمینه فرایندهایی منجر به صادرات را مرور کنیم.

به‌جایگاه اموال غیرمشهود توجه شود

مصطفی طاهری، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس هم گفت: دولت و مجلس باید از اقتصاد دیجیتال حمایت کند. باید روی نحوه برخورد بیمه، گمرک و غیره با این حوزه کار کنیم.

او تصریح کرد: مشکل اقتصاد دیجیتال خلأ قانونی نیست ولی در رفتار دستگاه‌های دولتی این موانع را داریم.  باید به‌جایگاه اموال غیرمشهود توجه شود. مجلس می‌خواهد در این زمینه در کنار شرکت‌های فناوری محور قرار گیرد و به رفع موانع صادرات این حوزه تلاش کند.

مزیت رقابتی کالاهای IT در بازارهای صادراتی، کیفیت و قیمت است

پژمان امیدمقدمی، عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات و معاون حکمرانی الکترونیک و هوشمندسازی دولت گفت: ما وقتی دست به تولید یک نرم‌افزار و برنامه می‌زنیم برنامه‌ریزی برای آینده محصولات آی‌تی نداریم.

او با اشاره به لزوم رایزنی دولت با کشورهای همسایه برای بازاریابی محصولات آی‌تی شرکت‌های ایرانی، گفت: هرچند دولت باید با کشورهای همسایه رایزنی کند، اما این کار در اولویت دوم است.

 عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات ادامه داد: اول ما باید قیمت و کیفیت خوب و قابل‌رقابت در بازارهای صادراتی داشته باشد، آنگاه بدون بازاریابی دولت، محصولات قابلیت رقابت خواهد داشت. اگر جایی هست که ما بتوانیم فرآیند صادرات را ساده کنیم به ما پیشنهاد دهید حتماً به این موضوع ورود می‌کنیم.

سند نقشه راه صنعت نرم‌افزار در حال تدوین است

در ادامه این نشست، عبدالناصر آزادبخت، مدیرکل دفتر تجهیزات برق، الکترونیک، نرم‌افزار و صنایع خلاق وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه این وزارتخانه، وظیفه حمایت از صنعت نرم‌افزار را دارد، گفت: پروانه فعالیت در این حوزه، ایجاد زیرساخت نرم‌افزار، منابع ارزی و ایجاد دیتاسنتر در این دفتر صادر می‌شود.

او گفت: حوزه نرم‌افزار مشکلات و کارهای بسیار زیادی دارد. این در حالی است که ۲۰۰۰ شرکت دانش‌بنیان در این حوزه داریم.

مدیرکل دفتر تجهیزات برق، الکترونیک، نرم‌افزار و صنایع خلاق وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اختلاف‌نظر در مورد اینکه نرم‌افزار یک محصول تولیدی است یا خدماتی، گفت: اگر یک محصول تولیدی است شامل مشوق‌های تولید می‌شود، اما این در حالی است که در نظام صادرات، چیزی به اسم نرم‌افزار وجود ندارد که تعرفه داشته باشد. گرچه قرار بوده گمرک اختصاصی در این حوزه وجود داشته باشد، اما به آن شکل وجود ندارد.

آزادبخت با بیان اینکه کمیته ما در مسیر توسعه صنعتی در حوزه هوش مصنوعی در حال نوشتن یک سند است، گفت: این سند قرار است نشان دهد که اگر یک فناور و استارت‌آپ در حوزه نرم‌افزار از کجا باید شروع کند و کسی که می‌خواهد نرم‌افزار را به‌عنوان یک شرکت شروع کند باید از کجا شروع کند.

دولت باید تسهیل گر توسعه اقتصاد دیجیتال باشد نه تنظیم‌گر

در ادامه این نشست، رضا باقری‌اصل دبیر کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال با اشاره به نقش زیرساخت‌های دیجیتال در رشد اقتصادی گفت: بر اساس گزارش‌های جهانی، هر ۱۰ درصد افزایش در نفوذ پهن‌باند می‌تواند رشد ۱.۳۵ درصدی در تولید ناخالص داخلی کشورهای درحال‌توسعه ایجاد کند. این نشان می‌دهد که توسعه زیرساخت‌های دیجیتال و اتوماسیون صنعتی، نقش مهمی در افزایش بهره‌وری ایفا می‌کند. همچنین با استناد به گزارش مکنزی و سایر نهادهای بین‌المللی، انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۰، با اتوماسیون کامل زنجیره تأمین، هزینه‌های عملیاتی صنایع تا ۲۰ درصد کاهش یابد. این ارقام، اهمیت هوش مصنوعی و تحول دیجیتال را در بهبود عملکرد اقتصادی کشور دوچندان می‌کند.

او افزود: زیست‌بوم دیجیتال باید به‌گونه‌ای طراحی شود که نه‌تنها بازار داخلی را پوشش دهد، بلکه بستری برای نفوذ به بازارهای منطقه‌ای نیز فراهم کند. بر اساس گزارش‌ها، ۳۵ درصد رشد شرکت‌های کوچک و متوسط در دنیا ناشی از تحول دیجیتال بوده است.

باقری اصل در ادامه به لزوم تعریف روشن نقش دولت و بخش خصوصی در این مسیر اشاره کرد و گفت: دولت نباید صرفاً تنظیم‌گر باشد، بلکه باید تسهیل‌گر فعالیت‌های بخش خصوصی باشد. هرگونه سند و پلتفرمی که از سوی دولت تهیه می‌شود، نباید مانعی تازه ایجاد کند.

او با انتقاد از ساختار پیچیده تنظیم‌گری افزود: تنظیم‌گری زمانی مؤثر است که با حکمرانی دیجیتال اشتباه گرفته نشود. امروز ما نیازمند تسهیل شرایط برای ورود بخش خصوصی به بازار هستیم، نه ایجاد موانع جدید از طریق اسناد و مقررات اضافی.

باقری اصل با اشاره به بازار تشنه تحول دیجیتال در ایران افزود: اگر بتوانیم در بازار ۸۰ میلیونی ایران تمرین موفقی برای توسعه دیجیتال داشته باشیم، مسیر ورود به بازارهای منطقه‌ای نیز هموار خواهد شد. در این مسیر اتاق بازرگانی و بخش خصوصی نقش کلیدی دارند، نه صرفاً نهادهای دولتی.

به گفته باقری اصل تدوین اسناد توسعه‌ای باید از سوی بخش خصوصی آغاز و پس از اجماع با دستگاه‌های اجرایی نهایی شود. ما آمادگی داریم در کنار شما، یک الگوی نوآورانه و اثربخش برای اقتصاد دیجیتال کشور طراحی کنیم. ایران ظرفیت آن را دارد که به یک بازیگر اثرگذار در اقتصاد دیجیتال منطقه تبدیل شود.

 ضرورت اصلاح قوانین و تقویت مطالبه‌گری بخش خصوصی

امیر روشن، معاون سازمان توسعه تجارت، در نشست اتاق فکر صادرات فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران، صادرات خدمات به‌ویژه در حوزه فناوری اطلاعات را به دلیل وابستگی به مهارت انسانی، از صادرات کالا مهم‌تر دانست. او خواستار اصلاح قوانین، تقویت مطالبه‌گری بخش خصوصی و تدوین نقشه راه برای توسعه صادرات این حوزه شد.

امیر روشن با اشاره به چالش‌های حکمرانی در حوزه تجارت خارجی گفت: طی سال‌های گذشته، تصمیم‌گیری‌های تجاری بدون حضور افراد متخصص در این حوزه انجام شده است. بدنه قانون‌گذاری و اجرایی دولت درزمینهٔ فناوری اطلاعات نیاز به اصلاح دارد و بخش خصوصی می‌تواند به‌عنوان کنشگر مرزی بین دولت و مجلس، این روند را بهبود بخشد.

او افزود: صادرات خدمات فناوری اطلاعات به دلیل تکیه‌بر سرمایه انسانی، پتانسیل بالایی دارد، اما مشکلات مربوط به استانداردها، لجستیک و شناخت ناکافی بازارهای هدف مانع پیشرفت است.

 روشن از همکاری با اتاق ایران و جامعه مهندسی مشاور برای انجام مطالعات رقابتی بازارهای هدف خبر داد و گفت: بازارهایی مانند آفریقا فرصت‌های بکری برای صادرات خدمات فناوری دارند که باید به‌طورجدی مطالعه شوند.

معاون سازمان توسعه تجارت به مشکلات قانونی نیز اشاره کرد و گفت: بر اساس بند ۱۹ ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم، تمامی عوارض ناشی از صادرات خدمات به معاونت علمی و فناوری پرداخت می‌شود، اما این حوزه کمتر از دو درصد در صادرات خدمات نقش دارد. این مدل قانون‌گذاری و تخصیص بودجه ناکارآمد است.

او افزود: در سال‌های اخیر، بودجه مشوق‌های صادراتی از ۱۱۰۰ میلیارد تومان به ۲۵۰۰ میلیارد تومان افزایش‌یافته، اما همچنان تحقق کامل این مشوق‌ها با چالش مواجه است.

روشن با شاره به استفاده از ابزارهایی مانند شورای عالی صادرات برای توسعه صادرات فناوری اطلاعات، گفت: دولت می‌تواند با ارسال لوایح به مجلس و اخذ مصوبات هیات‌وزیران، موانع قانونی را برطرف کند.

هدف یک میلیارد دلاری صادرات فناوری اطلاعات دست‌نیافتنی است

علی حکیم‌جوادی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، هم در نشست اتاق فکر صادرات فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران، با اشاره به مشکلات زیرساختی و قانونی در این حوزه، هدف صادرات یک میلیارد دلاری فناوری اطلاعات را با شرایط فعلی غیرواقعی دانست. او خواستار تغییر قوانین، حمایت دولت و مجلس، و همگام‌سازی با استانداردهای جهانی تولید شد.

حکیم‌جوادی گفت: صنعت فناوری اطلاعات با چالش‌های جدی در تولید داخل و صادرات مواجه است. استانداردهای جهانی تولید به‌سرعت در حال تغییر هستند، اما ما در این زمینه عقب‌مانده‌ایم و جایگاه مناسبی برای ارائه محصولات در بازارهای جهانی نداریم. شرکت‌های فعال در پلتفرم‌های جدید، ازجمله حوزه سلامت دیجیتال، با موانع متعددی روبه‌رو هستند.

رئیس نظام صنفی رایانه‌ای با تأکید بر لزوم حمایت دولت و مجلس، گفت: بدون پشتیبانی این دو قوه، توسعه صادرات فناوری اطلاعات ممکن نیست. کشورهای منطقه در حال انتقال پلتفرم‌های خود به بازارهای جهانی هستند و ما باید از آن‌ها الگو بگیریم. بخش خصوصی با همکاری دولت، نقشه راه بهینه‌ای برای رسیدن به وضعیت مطلوب تدوین کند.

در ادامه حکیم‌جوادی از برگزاری دو رویداد مهم در هفته آینده خبر داد: روز ۲۶ خرداد، برای اولین بار اجلاس بین‌المللی فناوری اطلاعات با حضور بازدیدکنندگان خارجی و ارائه مقالات از دانشگاه‌های کشورهای عضو برگزار می‌شود. روز ۲۷ خرداد نیز رویدادی با همکاری وزارت امور خارجه و وزارت ارتباطات خواهیم داشت که فرصت مناسبی برای تعامل با شرکت‌های خارجی است.

او با اشاره به مشکلات نیروی انسانی و زیرساختی در حوزه فناوری اطلاعات، خواستار توجه جدی به این مسائل شد و ابراز امیدواری کرد که با حمایت‌های لازم، بخش خصوصی بتواند مسیر توسعه صادرات را هموار کند. حکیم‌جوادی تأکید کرد که سازمان نظام صنفی رایانه‌ای از شرکت‌های صادرکننده حمایت خواهد کرد و جلسات کاربردی برای این منظور برگزار می‌شود.

مسئله امروز اقتصاد دیجیتال کدنویسی نیست

سادینا آبایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایرآن‌هم در نشست تخصصی صادرات فناوری اطلاعات با انتقاد از نگاه سنتی به موضوع صادرات نرم‌افزار، گفت: دنیا تغییر کرده است، اما ما هنوز با ذهنیت قدیمی به دنبال صادرات هستیم. امروز، صادرات نرم‌افزار دیگر به معنای صرفِ کدنویسی نیست؛ بلکه در بستر اقتصاد داده، الگوریتم‌ها و پلتفرم‌ها معنا پیدا می‌کند.

رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران با اشاره به بودجه‌های دولتی اختصاص‌یافته به تحول دیجیتال، گفت: تا زمانی که ذهن‌ها برای تحول آماده نباشند، هیچ تخصیص بودجه‌ای کارساز نخواهد بود. ابتدایی‌ترین پایه تحول دیجیتال، تغییر ذهنیت است؛ نه صرفاً زیرساخت یا فناوری.

آبایی با بیان اینکه کدنویسی امروز با مدل‌های قدیمی تفاوت جدی دارد، افزود: مسئله امروز، دیگر زبان برنامه‌نویسی نیست، بلکه طراحی الگوریتم و ساختارهای پلتفرمی است که داده و مشتری را به هم متصل کند.

او با اشاره به اهمیت حاکمیت داده و حضور در اتحادیه‌های بین‌المللی گفت: آیا ما جایگاهی در تجارت بین‌الملل داده داریم؟ اگر می‌خواهیم در صادرات نرم‌افزار موفق باشیم، باید در سطح جهانی تعاریف مشترک داشته باشیم و عضو فعال در اتحادیه‌های دوجانبه و چندجانبه باشیم.

رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایرآن‌همچنین با اشاره به استفاده بی‌رویه و بدون مجوز از نرم‌افزارهای خارجی در کشور، خاطرنشان کرد: وقتی هنوز نمی‌توانیم حقوق مالکیت فکری را رعایت کنیم، چگونه می‌خواهیم وارد بازار رقابتی جهانی شویم؟ بازار جهانی نه بازار خویشاوندی است و نه مماشات؛ اینجا داده، مشتری و رقابت واقعی حاکم است.

او با تأکید بر لزوم بازنگری در رویکردها گفت: اگر اتاق فکر صادرات نرم‌افزار را همچنان با نگاه سنتی اداره کنیم، نه‌تنها پیشرفتی حاصل نمی‌شود، بلکه ممکن است از وضعیت فعلی نیز عقب‌تر برویم. باید جهانی فکر کنیم و با مدل‌های جدید حرکت کنیم.

 در ادامه این نشست حمیدرضا احمدیان، رئیس امور هوش مصنوعی و توسعه دولت هوشمند از استراتژی دسترسی به بازارهای اقتصاد دیجیتال گفت. باید برای صادرات فناوری اطلاعات و ارتباطات به بازارهایی چون بازار منطقه منا توجه کنیم.

او تصریح کرد: تمرکز بر تطابق محصول و کیفیت محصول بسیار اهمیت دارد. تطابق بین‌المللی در استاندارد جهانی را از دست ندهیم. توسعه کانال‌های همکاری مانند فضای فریلنسری در کشور رهاشده که باید موردتوجه قرار گیرد.

احمدیان ادامه داد: در مدل‌های اجرایی و حمایتی پراکندگی جدی در برنامه‌ها داریم که به خاطر تعدد نهادها است. فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران و اتاق ایران به ایجاد وحدت رویه کمک کند.

در ادامه  فریدون رستمی مدیرکل دفتر توسعهٔ اقتصاد دیجیتال هم گفت: باید ابتدا مشخص شود که آیا به حوزه آی تی مثل بقیه حوزه‌ها نگاه می‌کنیم؟ باید این حوزه را اکوسیستمی ببینیم. هدف اصلی در حوزه نرم‌افزار دیدن اکوسیستمی و جایگاه نهادهای مختلف است. در بخش حکمرانی در دولت و بخش خصوصی چه جایگاهی دارند؟

از ظرفیت شبکه‌ای ایرانی‌های خارج از کشور استفاده شود 

در ادامه این نشست، افشین کلاهی هم گفت: بیشترین مشکلات حوزه فناوری از شیوه حکمرانی برمی‌آید. البته در شرایط تحریم و مشکلات ناشی از آن‌هم، صادرات فناوری اطلاعات انجام می‌شود و اقتصاد این حوزه به کارگروه حمایتی نیاز ندارد بلکه می‌خواهد از کسب‌وکارها حمایت شود.

کلاهی تصریح کرد: ما باید در زنجیره ارزش قرار بگیریم و از ظرفیت شبکه ایرانی‌های خارج از کشور استفاده کنیم.

در بخش پایانی این نشست، عیسی منصوری، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران ‌هم گفت: چیزی به نام صادرات نرم‌افزار نداریم؛ زنجیره ارزش داریم که ما می‌توانیم به آن متصل شویم. اقتصاد دیجیتال، اقتصاد سنتی نیست و در این صنعت صادرات موضوعیت ندارد. گفته می‌شود که در این صنعت حدود 300 هزار نفر کار می‌کنند و 300 میلیون دلار صادرات داریم. این عدد خیلی پایین است و به این معنی است که ما در این بخش توانمند نیستیم.

رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق ایران ادامه داد: این اعداد به این معنی است که یا بخش خصوصی توانمند نیست یا این‌قدر مانع ایجادشده که امکان استفاده از ظرفیت‌ها وجود ندارد.

منصوری تصریح کرد: ما در نقشه راه به تقسیم‌کار میان دولت و بخش خصوصی تاکید داریم درحالی‌که هنوز دولت درباره مجوز دادن، ایجاد شتاب‌دهنده‌ها و تأسیس کارخانه نوآوری صحبت می‌کند. این‌ها وظیفه دولت نیست و باید بخش خصوصی وارد این حوزه شود. در سازه اقتصاد دیجیتال دولت نباید حضورداشته باشد.

او پیشنهاد کرد: تشکل‌های توانمند حوزه اقتصاد دیجیتال در کنار مرکز پژوهش‌های اتاق ایران و بخش خصوصی توانمند مشکلات موجود را احصا کنند و براساس آن کار مشترک شبکه‌ای انجام دهند نه کار پژوهشی صرف که درنهایت منجر به مداخلات  شبکه‌ای باشد.

به گفته منصوری باید ایرانی‌های خارج از کشور کلونی و شبکه ایجاد کنند. برون‌سپاری خدمات در دنیا شکل‌گرفته است و می‌شود شبکه‌هایی را درست کرد تا تولید برنامه حرفه‌ای در آن انجام شود نه با کدنویسی‌های سنتی.