سفر اخیر هیأت تجاری ایران به ارمنستان که همزمان با سفر رسمی رئیس‌جمهوری برگزار شد، تنها یک سفر دیپلماتیک نبود؛ بلکه نقطه عطفی در گشودن درهای جدید همکاری‌های اقتصادی، سرمایه‌گذاری مشترک و هم‌افزایی منطقه‌ای بود. این سفر با دستاوردهای مهمی همراه بود که می‌تواند افق‌های تازه‌ای پیش روی تجار، سرمایه‌گذاران و فعالان صنعتی کشورمان قرار دهد.
محمدرضا بهرامن، نایب رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در پاسخ به این سوال که چرا ارمنستان یک فرصت استثنایی است، گفت: ارمنستان به‌عنوان همسایه شمالی ایران، در موقعیت ژئوپلیتیک منحصربه‌فردی قرار دارد. این کشور نه‌تنها پلی مطمئن برای ورود ایران به بازار ۱۸۴ میلیون نفری اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) است، بلکه از طریق توافق‌نامه‌های تجاری خود با اتحادیه اروپا نیز می‌تواند بستری برای دسترسی ایران به بازارهای اروپایی باشد.
وی افزود: ویژگی‌های کلیدی ارمنستان از جمله ثبات اقتصادی و امنیت سرمایه‌گذاری، نیروی کار ماهر و ارزان، مشوق‌های مالیاتی و حمایتی گسترده و هزینه‌های رقابتی در تولید و تجارت در کنار روابط دوستانه و تاریخی میان دو ملت، این کشور را به یکی از مقاصد جذاب و استراتژیک برای سرمایه‌گذاری ایرانیان تبدیل کرده است.
بهرامن در خصوص دستاوردهای کلیدی اعزام هیات تجاری اتاق ایران به ارمنستان، از مواردی نظیر امضای ۱۰ سند همکاری در حوزه‌های انرژی، گردشگری، دارو، حمل‌ونقل، استانداردهای فنی و فرهنگ؛ توافق بر سر هدف‌گذاری ۳ میلیارد دلاری تجارت دوجانبه با بهره‌گیری از ظرفیت توافق تجارت آزاد ایران و اوراسیا و راه اندازی کمیته چهارجانبه اتاق‌ها و گمرکات برای حل موانع گمرکی و تسهیل صدور گواهی مبدأ نام برد.
نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران افزود: همچنین پیشرفت در پروژه‌های زیرساختی ایجاد پل دوم مرزی بر رود ارس و تکمیل خط سوم تبادل برق، که ظرفیت مبادلات انرژی و حمل‌ونقل را چند برابر خواهد کرد، از دیگر دستاوردهای مهم این سفر بود.
بهرامن در خصوص حوزه‌های اولویت‌دار برای سرمایه‌گذاری در ارمنستان نیز به بخش معدن و صنایع معدنی؛ کشاورزی و صنایع غذایی: مشوق‌های دولتی برای گلخانه‌ها، باغات فشرده، دامپروری و پرورش ماهی؛ داروسازی و تجهیزات پزشکی: بازاری رو به رشد با ظرفیت ۱۸۵ میلیون دلار تا سال ۲۰۲۹ ؛ انرژی‌های تجدیدپذیر: پروژه‌های خورشیدی و بادی در بستر آزادسازی بازار برق؛ فناوری اطلاعات و مهندسی: مشوق‌های مالیاتی تا ۱۰۰٪ برای فعالیت‌های R&D و پروژه‌های زیرساختی و لجستیک: مشارکت در بزرگراه‌ها، بندر خشک، خطوط ریلی و کریدور شمال–جنوب اشاره کرد.
او افزود: همچنین در این سفر پیشنهاد شد نمایشگاه دائمی محصولات ایرانی (غیرخوراکی و غیردارویی) در بستر پلتفرم Homplex و ایجاد شهرک‌های صنعتی مشترک در مناطق مرزی برای صادرات به اوراسیا راه‌اندازی شود.
بخش معدن؛ گام بعدی در همکاری ایران و ارمنستان
بهرامن در خصوص همکاری‌های معدنی در ارمنستان نیز گفت: اگرچه نشست تخصصی معدنی به‌صورت مجزا در این سفر برگزار نشد، اما این به معنای غفلت از بخش معدن نبود. بلکه با ایجاد بسترهای حقوقی و لجستیکی از طریق کمیته چهارجانبه اتاق‌ها و گمرکات برای رفع موانع صادرات مواد معدنی، پایه‌های همکاری آینده در این حوزه به‌خوبی بنیان گذاشته شد.
او با بیان اینکه توسعه زیرساخت‌های انرژی با تکمیل خط سوم برق، امکان راه‌اندازی واحدهای فرآوری معدنی را فراهم می‌کند، خاطرنشان کرد: معرفی ظرفیت‌های معدنی ارمنستان در نشست با Enterprise Armenia، بستر مناسبی برای ورود شرکت‌های ایرانی به پروژه‌های معدنی فراهم کرد.
بهرامن افزود: بر این اساس، اولویت بعدی اتاق ایران باید سازماندهی یک هیأت تخصصی معدنی در قالب سفری جداگانه به ارمنستان باشد؛ سفری که هدف اصلی آن، انعقاد قراردادهای عملیاتی در حوزه اکتشاف، استخراج و فرآوری مواد معدنی خواهد بود. افزون بر این، برای دستیابی به رشد ۱۳ درصدی در بخش معدن که در برنامه هفتم توسعه هدف‌گذاری شده است، لازم است حضور هیأت‌های تخصصی معدنی در چارچوب سفرهای تجاری اتاق بازرگانی به کشورهای هدف، همواره به‌عنوان یکی از اولویت‌های کلیدی اتاق ایران در نظر گرفته شود.
به گفته بهرامن، دیپلماسی اقتصادی همچون یک ماراتن است، نه یک دو سرعت. ما در این سفر، موانع اولیه را از مسیر برداشتیم تا در سفرهای آتی، همکاری‌های تخصصی—به‌ویژه در حوزه معدن—بر بستری پایدار و بدون مانع استقرار یابد. ارمنستان برای ایران تنها یک مقصد تجاری نیست؛ بلکه آزمایشگاهی برای آزمون مدل‌های جدید همکاری منطقه‌ای است. با مشوق‌های بی‌سابقه دولت ارمنستان و پشتیبانی نهادی اتاق ایران، می‌توانیم این کشور را به پایگاه راهبردی ایران در اوراسیا و اروپا تبدیل کنیم. با هم‌افزایی و عزم جمعی، این فرصت تاریخی را به نقطه‌ای برای شکوفایی تجارت و سرمایه‌گذاری کشور بدل کنیم.