پیام باقری، در همایش «بلوغ دیجیتال صنایع» که در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات برگزار شد، در تشریح مفهوم «بلوغ دیجیتال» گفت: میزان پیشرفت یا توانایی صنایع در دسترسی، بهره‌گیری و به‌کارگیری فناوری‌های دیجیتال در راستای بهبود فرایندها است که در افزایش کیفیت محصولات و خدمات صنایع و نیز در خلق ارزش‌افزوده آن‌ها می‌تواند کارکرد داشته باشد؛ مانند استفاده از اینترنت، هوش مصنوعی و داده‌کاوی و…
وی افزود: در این زمینه بنگاه‌های اقتصادی فقط مصرف‌کننده فناوری نیستند، بلکه خودشان در خلق نوآوری و استقرار راهکارهای دیجیتال در توسعه زیست‌بوم و… پیشرو هستند. بنابراین امروز بیش از هر زمان دیگری درک صحیح از بلوغ دیجیتال، یک شاخص حیاتی در توسعه کسب‌وکار محسوب می‌شود. ما در برخی حوزه‌ها توفیقات خوبی داشته‌ایم؛ مانند خدمات آنلاین، تجارت اینترنتی و… اما در دیگر زمینه‌ها همچنان نیاز به کار جدی داریم، به‌ویژه در بنگاه‌های کوچک و متوسط.
باقری در بخش بعدی سخنانش گفت: مراحل تکوینی یک بنگاه اقتصادی در تحقق بلوغ دیجیتال پنج گام اساسی دارد. مرحله اول، آگاهی و شروع است که بنگاه باید به درک اهمیت انجام این کار رسیده باشد تا گام‌های ابتدایی را بردارد.
گام دوم، موضوع یکپارچگی فناوری است که هدف آن ادغام فناوری‌های دیجیتال در فرایندهای بنگاه است.
گام سوم، بهینه‌سازی است؛ یعنی به‌کارگیری فناوری‌ها و استفاده از آن‌ها در فرایندها که منجر به بهبود مستمر فعالیت‌ها و کاهش هزینه‌ها می‌شود.
گام چهارم، موضوع نوآوری و تحول است که تغییر در مدل‌های کسب‌وکار بر اساس فناوری و ارائه محصولات و خدمات باید صورت گیرد.
و گام پنجم که آخرین مرحله هم هست، راهبری یا رهبری دیجیتال است که شرکت‌هایی که به این مرحله می‌رسند، در استفاده از فناوری‌ها پیشرو هستند و بازار آینده را شکل می‌دهند.
نایب‌رئیس اتاق ایران با اشاره به اهمیت بلوغ دیجیتال و نتایج به‌کارگیری آن در کسب‌وکارها گفت: بلوغ دیجیتال منجر به افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه، بهبود کیفیت محصولات و خدمات، افزایش قدرت رقابت‌پذیری، انعطاف‌پذیری در واکنش به تغییرات بازار و خلق فرصت‌های نوآورانه می‌شود که در نهایت رضایت مشتری و ماندگاری در بازار نتایج آن خواهد بود.
او افزود: این روند هم خلق ثروت و ارزش‌افزوده می‌کند و هم به رفاه و معیشت مردم کمک می‌کند که این نتیجه، همان رشد اقتصادی پایدار است که محقق می‌شود.
باقری در ادامه با بیان اینکه در مسیر گذار اقتصاد داده‌محور، سه ضرورت را نمی‌توان نادیده گرفت، تصریح کرد: نخستین ضرورت، ایجاد استانداردهای ملی ارزیابی بلوغ دیجیتال است که در واقع می‌تواند زبان مشترک سیاست‌گذار و بنگاه باشد. ما به یک استاندارد ملی بر پایه مدل‌های بین‌المللی اما مبتنی بر واقعیت‌های کشور نیاز داریم تا بتوانیم هم تجمیع داده‌ها را انجام دهیم و مقایسه کنیم، و هم روند پیشرفت دیجیتال شدن را رصد و پایش کنیم و سیاست‌گذاری‌ها را بر این اساس در سطح ملی انجام دهیم.
او ادامه داد: ضرورت دوم، تسهیل دسترسی کسب‌وکارها به داده‌های باز و زیرساخت‌های ارتباطی پایدار است که پیش‌شرط تحقق اقتصاد داده‌محور محسوب می‌شود. داده‌های باز همان داده‌هایی است که نهادهای عمومی مانند شهرداری‌ها و سایر نهادها و سازمان‌ها باید به‌صورت شفاف و رایگان در اختیار مردم قرار دهند؛ مانند داده‌های بورس، بانک، انرژی، حمل‌ونقل، لجستیک، سلامت و تجارت.
به گفته وی، چالش جدی در این بخش، نگاه جزیره‌ای و بخشی‌نگری دستگاه‌های دولتی و رغبت نداشتن آن‌ها به اشتراک‌گذاری این داده‌هاست. البته ناپایداری زیرساخت‌های ارتباطی به‌ویژه در مناطق صنعتی را هم باید در نظر گرفت. لذا ما به یک پلتفرم ملی تبادل داده بین دولت و بخش خصوصی نیاز داریم.
باقری سومین ضرورت را توانمندسازی سرمایه‌های انسانی و تقویت آن دانست و گفت: در واقع موتور حرکت به‌سوی اقتصاد داده‌محور، همین نیروی انسانی است. بدون توانمندسازی نیروی انسانی، تحول دیجیتال یک مفهوم روی کاغذ بیشتر نخواهد بود. از سوی دیگر، مبنای اقتصاد داده‌محور هم بر تحلیل و تفسیر است؛ تحلیل و تفسیری که بتوان بر مبنای آن‌ها به تصمیم رسید. این هم مستلزم در اختیار داشتن نیروهای کارآمد و ماهر به‌ویژه در سطوح مختلف کارشناسی و مدیریتی است.
وی در ادامه درباره نقش اتاق ایران در مسیر گذار به اقتصاد داده‌محور گفت: نقش اتاق در این مسیر، در گام نخست باید به‌عنوان مشاور قوا و نماد بخش خصوصی در تصمیم‌سازی‌ها و سیاست‌گذاری‌های زیست‌بوم دیجیتال باشد.
او افزود: اتاق ساختارهایی مانند فاوا و دانش‌بنیان را نیز دارد که در مجامع مختلف حضور دارند و از طریق آن‌ها، اتاق نقش تنظیم‌گری خود را ایفا می‌کند.
باقری با تأکید بر ظرفیت‌های شبکه‌ای اتاق گفت: اتاق شبکه گسترده‌ای دارد که می‌تواند از طریق این شبکه هم‌رسانی کند، محتوا خلق کند، راهکار ارائه دهد و تجارب، نقطه‌نظرات و ایده‌ها را به اشتراک بگذارد یا حتی آموزش‌های لازم در این زمینه را ارائه دهد.
او در پایان تصریح کرد: ما در این زمینه به یک برنامه ملی توانمندسازی دیجیتال شرکت‌های کوچک و متوسط نیاز داریم؛ به‌ویژه اینکه این شرکت‌ها بیشترین اشتغال را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین باید یک نقشه راه برای توسعه مهارت‌های دیجیتال تدوین شود، با توجه به نیروی انسانی مستعدی که در کشور وجود دارد.
به گفته نایب‌رئیس اتاق ایران، همه این موارد می‌تواند از طریق اتاق بازرگانی و با همراهی وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات و از طریق تفاهم‌نامه‌هایی بین مراکز پژوهش‌های دو طرف در زمینه‌های آموزش، مشاوره، تدوین استانداردهای مهارتی، شبکه‌سازی و فرهنگ‌سازی شکل بگیرد.