وضعیت صنعت فاوای کشور نامساعد، اما قابل اصلاح است

جلسه تخصصی کمیسیون فناوری اطلاعات، ارتباطات و اقتصاد رسانه اتاق ایران برگزار شد؛ در ابتدای این جلسه محمدرضا طلایی رئیس کمیسیون ICT و اقتصاد رسانه اتاق ایران ضمن ارائه گزارشی از فعالیت‌های اخیر این کمیسیون اشاراتی به جلسه روسای کمیسیونهای اتاق و بررسی تحولات صنعت ICT کشور داشت.

وی در ادامه گفت: در راستای مأموریت‌های محوله به کمیسیون ICT و اقتصاد رسانه اتاق ایران، اقدام به سفارش تهیه یک پژوهش علمی در خصوص بررسی وضعیت ICT در کشور کردیم که نتایج حاصله نشان می-داد وضعیت فعلی فاوای کشور در منطقه و جهان چندان مناسب نیست و نیازمند توجه بیشتر دولت به برخی موارد ازجمله مقررات زدایی و ارتباط بیشتر با کشورهای دیگر است. بر اساس این پژوهش ایران در حال حاضر در صنعت فاوا در رتبه 120 در بین 190 کشور جهان قرار دارد و نیازمند توجه بیشتر دولت به این حوزه است.

در این جلسه همچنین نماینده صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک (صحا) نیز به صحبت پرداخت و اعلام کرد که این صندوق آماده ارائه خدمات IT به شرکت‌های فعال در حوزه صنایع الکترونیک است.

در جلسه کمیسیون ICT اتاق ایران همچنین نماینده سامانه تدارکات الکترونیکی دولت نیز به تشریح عملکرد و مزیت‌های این سامانه الکترونیکی پرداخت و اعلام کرد ازاین‌پس تمام مزایدات و مناقصات دولتی از طریق این سامانه صورت می‌گیرد.

گزارشی از جلسه روسای کمیسیون‌ها

در ابتدای جلسه محمدرضا طلایی رئیس کمیسیون ICT گزارشی از جلسه روسای کمیسیون‌ها که روز قبل از جلسه هیات نمایندگان برپا می‌شود ارائه کرد و گفت: ازجمله موضوعاتی که در جلسه روسای کمیسیون‌ها مطرح شد، موضوع برقراری نظام مالیات بر ارزش‌افزوده بوده که در حال حاضر فرآیند تصویب و بررسی را در مجلس شورای اسلامی طی می‌کند.

طلایی در این نشست در خصوص موضوع مالیات بر ارزش‌افزوده نیز خاطرنشان ساخت: در جلساتی که در کمیسیون داشتیم نظرات خود را ارائه دادهایم و در برخی از موارد این نظرات اعمال‌شده و امیدواریم که در مجلس به تصویب برسد. همچنین در سازمان توسعه تجارت برای بحث IT با تغییراتی که جدیداً روی چارت سازمانی سازمان توسعه تجارت داده‌شده میز IT این سازمان شکل‌گرفته و تأسیس‌شده است.

طلایی افزود: مدیریت دفتر توسعه صادرات کالا و خدمات دانش‌بنیان نیز در سازمان توسعه تجارت تأسیس‌شده و زیرمجموعه این مدیریت میزهای تخصصی به وجود آمده که یکی از آن‌ها میز صادرات IT است. قرار است در این میز تمامی امور نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، مسائل و موانع و مشکلاتی که برای صادرات IT وجود دارد بررسی شود. علاوه بر این لیستی شامل 14 مورد از موانع موجود که عمدتاً مربوط به مشکلات معافیت مالیاتی هستند عنوان شد که معاون وزیر و رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران قول داد که تا جلسه بعدی حداقل 50 درصد از موانع و مشکلات حل شود و برای حل آن‌ها با سازمان امور مالیاتی در این زمینه نشست‌هایی برگزار شود.

رئیس کمیسیون ICT ادامه داد: همچنین برای صدور پروانه صادرات IT نیز اقداماتی در دست انجام است و بحث موانع و مشکلات صادرات IT نیز قرار است به شورای عالی صادرات برده شود و به آن‌ها رسیدگی شود. درنهایت قرار بر این شد که با هماهنگی بیشتر تشکل‌ها و درگیر شدن تشکل‌هایی که عضو کمیسیون هستند در جلسات سازمان توسعه تجارت بتوانیم بهره‌برداری بهتری را داشته باشیم. همچنین قرار شد در جلسات بعدی نمایندگان بخشهای دولتی از وزارت ارتباطات، وزارت صنعت و وزارت فرهنگ نیز حضور داشته باشند تا بتوانند کمک کنند که موانع و مشکلات را حل کرده و بتوانیم گام مثبتی را برداریم.

برگزاری همایش ICT در آبان ماه

در ادامه جلسه فرزاد حجازی دبیر فدراسیون ICT وابسته به اتاق ایران گفت: کمیسیون در نظر دارد در آبان یا آذرماه امسال همایشی با موضوع نقش ICT در اقتصاد را برگزار کنند که عمده هدف آن دعوت فعالان کسب‌وکار و ذینفعان این حوزه و ارائه ظرفیت‌های بالقوه در آن است.

در ادامه جلسه فرزاد حجازی دبیر فدراسیون ICT وابسته به اتاق ایران اعلام نمود که یکی از نیازهای شرکت‌های ICT ارتقای سطح دانش فنی این حوزه از طریق روابط بین‌الملل است تا بتوانیم با تشکل‌های بین‌المللی و با اتاق‌های کشورهای دیگر همکاری داشته و بتوانیم دانش فنی را به کشور منتقل کنیم. وی از برگزاری همایشی در این زمینه در آیندهٔ نزدیک خبر داد.

طلایی نیز در این خصوص خاطرنشان ساخت که اتاق به تشکل‌ها اعلام کرده که 5 کشور هدف خود را معرفی کنند تا اتاق ایران برای توسعه روابط آن‌ها کمک کند و با وزارت خارجه و شخص وزیر خارجه نیز در این صورت هماهنگی‌هایی صورت گرفته است.

 حجازی در ادامه این بحث گفت: هدف دیگری که در این برنامه‌ها دنبال می‌کنیم آن است که از شرکت‌های کوچک و متوسط و صنایع نوپا حمایت کنیم و قصد داریم با تسهیل امور این شرکت‌ها را به نمایشگاه‌ها و همایش‌های خارجی ببریم و در همایش‌های داخلی نیز آن‌ها را بیشتر درگیر کنیم تا رشد پیدا کنند.

وی ادامه داد: همچنین بسته‌ای حمایتی و مشورتی نیز برای حضور بهتر آن‌ها در بازار در نظر گرفته‌ایم. علاوه بر این سعی کردیم با انتخاب روابط عمومی منسجم در کنار روابط عمومی اتاق به‌گونه‌ای منسجم‌تر به رسانه‌های این حوزه اطلاع‌رسانی کرده و تعامل بهتری با اصحاب رسانه داشته باشیم.

وضعیت نامناسب ICT کشور به روایت پژوهش کمیسیون

در ادامه این جلسه امیرحسین خالقی پژوهشگر و تحلیلگر اقتصادی به ارائه نتایج تحقیقاتی که به سفارش کمیسیون ICT و اقتصاد رسانه اتاق ایران انجام‌شده پرداخت که بر اساس این تحقیق وضعیت فعلی صنعت ICT کشور چندان مناسب نیست و رقبای منطقه‌ای در این سال‌ها از ما به‌مراتب بهتر عمل کرده‌اند.

بر مبنای نتایج این تحقیق همچنین با توجه وجود بحران‌های مختلف همچون گردوخاک در خوزستان و بیکاری و بسیاری مشکلات دیگر پرداختن در سطح کلان به ICT یک اولویت اساسی برای کشور به شمار می‌رود و باید به آن توجه شود.

علاوه بر این زیاد بودن تعداد قوانین، مشکلات زیرساخت و پهنای باند، نبود محیط تحقیق و توسعه و حمایت کم دولت از توسعه صنعت فاوا ازجمله موانع صنعت ICT کشور هستند.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که درزمینهٔ تحقیق و توسعه ترکیه و عربستان بالاتر از ما قرار دارند و ایران در بین 66 کشوری که در این خصوص سنجیده شده‌اند رتبه آخر را از آن خودکرده است.

بر اساس یافته‌های این پژوهش همین‌طور درزمینهٔ آمادگی شبکه‌ای ایران از بین 132 کشور رتبه 92 را دارد و حتی امارات متحده عربی به لحاظ این شاخص از ما خیلی جلوتر است. همچنین قطر و بحرین نیز توانسته‌اند به‌خوبی به سمت اقتصاد دیجیتالی حرکت کنند.

ازلحاظ محیط سیاسی و قانونی نیز وضع امارات متحده عربی به‌مراتب بهتر از ایران است و تنها چیزی که ما می‌توانیم کمی روی آن مانور بدهیم بحث ارزانی و در دسترس بودن فاوا است.

بر اساس چکیده یافته‌های این پژوهش، درزمینهٔ شاخص توسعه فاوا که یک شاخص فنی است نیز امارات در رتبه 38 قرار داشته و کشور ما در رتبه 89 قرار دارد؛ جالب آنکه درزمینهٔ دسترسی ایران رتبه 79 را در اختیار دارد ولی در استفاده رتبه کشور 110 است و این یعنی علیرغم فراهم بودن زیرساخت نتوانسته‌ایم استفاده از فاوا را به‌خوبی ترویج دهیم.

از سوی دیگر کشور ما به لحاظ شاخص Broad band هم در وضعیت مناسبی در قیاس با کشورهای دیگر قرار ندارد. در خصوص شاخص تجارت الکترونیکی اما ما قابلیت رشد خوبی را داریم و برای پیشرفت در این زمینه کافی است که خرید باکارت اعتباری را در کشور متداول و رایج کنیم.

درزمینهٔ دولت الکترونیکی با توجه به این‌که در کشور ما دولت بخش بزرگی را در برمی‌گیرد توجه به این بخش اهمیت مضاعفی پیداکرده که البته رتبه ما در این بخش نیز چندان رضایت‌بخش نیست.

جان کلام آنکه اگر بخواهیم مجموع آمار به‌دست‌آمده در این پژوهش را در نظر بگیریم ایران در رتبه 120 بین 190 کشور جهان قرار دارد.

این در حالی است که بر اساس نتایج این پژوهش در صورت رفع مشکلات و موانع ما می‌توانیم رشد خوبی در تمام زمینه‌های فاوا داشته باشیم و می‌توان به آینده فاوای کشور امیدوار بود.

برمبنای تحقیق کمیسیون ICT اتاق ایران، اگر سیاست‌گذاران کشور در آینده به سه موضوع مقررات زدایی، بهبود زیرساخت فنی و ارتباط با کشورهای دیگر بیشتر و جدی‌تر توجه کنند می‌توان وضعیت فعلی را به‌مراتب بهبود بخشید. همچنین بر اساس آمار بانک جهانی سرمایه‌گذاری روی پهن باند نیز می‌تواند در رشد اقتصادی کشورهای دارای رشد متوسط مثل ما اثربخش باشد و می‌بایست به آن نیز توجه کرد.