نشست تخصصی کمیسیون صنایع اتاق ایران با حضور غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران، مسعود خوانساری نایب‌رئیس اتاق ایران، ابوالفضل روغنی گلپایگانی، رئیس کمیسیون صنایع و اعضای این کمیسیون برگزار شد.
در ابتدای این جلسه، اعضای هیات نمایندگان مشکلات حوزه صنعت را مطرح کردند. مشکلاتی از قبیل اجرای نادرست اصل 44، اجرای نادرست و ناقص خصوصی‌سازی در صنایع بالادستی، پایین بودن بهره‌وری در صنعت، قیمت بالای تمام‌شده تولید ایرانی، عدم اطلاع‌رسانی درست اتاق بازگانی از بازارهای جهانی، شفافیت و مبارزه با فساد، بررسی شاخص‌های محیط کسب‌وکار، وضعیت بی‌ثبات ارز، نبود استراتژی منسجم برای حوزه صنعت، وضعیت شورای رقابت و نحوه نظارت آن بر صنایع و موانع و مشکلات بانکی توسط تک‌تک اعضای کمیسیون صنایع اتاق ایران مطرح شد.
در صنعت ایران رقابت وجود ندارد
بعدازآن مسعود خوانساری، رئیس اتاق تهران اولویت‌بندی مشکلات حوزه صنعت در کمیسیون صنایع را کار خیلی مثبتی ارزیابی کرد. او گفت: «اتاق تهران سال گذشته از کمیسیون‌ها خواسته بود که چند اولویت خود را مطرح و به هیات رئیسه تحویل بدهند و بعدازآن در کمیسیون روی موضوع‌های دیگری بحث کنند. به‌عنوان‌مثال اتاق تهران 10 اولویت چون مالیات، سازمان تأمین اجتماعی، تعیین نرخ ارز و غیره را معین کرد که 9 مورد آن به نتیجه خوبی رسید.»
او درباره تعیین نرخ ارز گفت: «در بازه زمانی دولت و بانک مرکزی نتوانستند این مسئله را به سامان برسانند ولی همچنان ما این مطالبه را پیگیری می‌کنیم.»
به گفته خوانساری مشکل بانکی تنها مشکل اتاق‌های بازرگانی نیست، این مشکل کل کشور است.
از 1200 هزار میلیارد تومان حجم نقدینگی حدود 700-800 هزار میلیارد تومان واقعی نیست. این مشکل را اتاق و دولت به‌تنهایی نمی‌تواند حل کنند؛ هرروز میلیاردها تومان شبه پول تولید می‌شود و اگر جلوی این معضل گرفته نشود عمق بحران عمیق‌تر هم می‌شود.
او تأکید کرد: «درباره نرخ ارز، مشکل اساسی وجود دارد. موقع روی کار آمدن دولت یازدهم بیش از 60-70 درصد تورم داشتیم ولی این مسئله روی ارز تأثیر نداشت؛ این به مسئله رکود در جامعه برمی‌گردد. البته گاهی بانک مرکزی هم در نرخ ارز دخالت می‌کند. ارز به‌تنهایی در اختیار دولت نیست. سه قوه به‌طور مجزا درباره آن تصمیم‌گیری می‌کنند و گاهی در آنجایی که دولت باید تصمیم بگیرد، این کار را انجام نمی‌دهد.
خوانساری تأکید کرد: «کمیسیون‌ها باید روی توان خود اولویتی را مطرح و درباره آن تصمیم‌گیری کنند. مثلاً بخش خصوصی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی بخصوص در حجم کوچک می‌تواند کار خود را شروع کند.»
او به بحث بهره‌وری هم اشاره می‌کند. قیمت تمام‌شده کالای تولیدشده و بحث ارز مسئله‌ای است که ارتباطی با بهره‌وری ندارد. صنایع ما آن بهره‌وری لازم را در عمل ندارند و همین باعث ضربه زدن به آن‌ها می‌شود.
به گفته خوانساری، کارخانه‌ها باید بتوانند با ظرفیت کامل خودکار کنند. باید روی سیستم حمل‌ونقل خود برنامه‌ریزی کنند و این سیستم تجهیز شود و رقابت به این حوزه برگردد. در صنایع ما رقابت نیست.
او تصریح کرد: «صنعتی که در ایران رقابت می‌کند و می‌تواند رقابت کند فقط در حوزه کاری شیرینی و شکلات است که تعرفه آن پایین بوده و توانسته است رقابت کند. اما تعرفه خودرو 100 درصد است و ما در این صنعت بدترین وضعیت راداریم. ما می‌توانستیم بهترین تولیدکننده خودرو باشیم ولی بدترین شدیم. باید موضوعاتی که طرح می‌کنیم در حد توان اتاق باشد باید صنعت به صنعت مشکلات را بررسی کرده و آن‌ها را مطرح کنیم. باید با واقعیت‌ها موجود و توان اتاق عملکردها را قضاوت کرد.»
بعدازآن روغنی گلپایگانی تأکید کرد که اعضا کمیسیون صنایع موضوع‌ها را اولویت‌بندی کنند تا آن‌ها به‌صورت کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت از طریق کمیسیون، هیات رئیسه اتاق ایران و دولت پیگیری شود.
عدم تعادل عرضه تقاضا به صنعت ضربه می‌زند
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران دومین سخنرانی است در کمیسیون صنایع روی مشکلات این حوزه صحبت می‌کند. او بعدازاینکه اعضای کمیسیون مشکلات حوزه کاری خود را مطرح کرند، چنین گفت: «مهم‌ترین مشکل ما عدم تعادل عرضه و تقاضا در کشور است. این مسئله واقعاً به صنعت و تولید ضربه می‌زند.»
او ریشه این مشکلات را به‌هم‌ریختگی طبقات اجتماعی عنوان کرد و گفت: «طبقه متوسط در ایران کوچک‌شده و توان خرید خود را از دست‌داده است. برای همین مردم، کالای ایرانی باقیمت تمام‌شده بالا را کنار می‌گذارند و قیمت بی‌کیفیت و ارزان چینی را ترجیح می‌دهند.»
او دلیل روی آوردن به قاچاق را هم برهم خوردن ترکیب طبقات اجتماعی و ضعف طبقه متوسط دانست.
رئیس اتاق ایران تصریح کرد: «با توجه به همه مشکلاتی که وجود دارد ما باید بتوانیم کاری کنیم، باید اولویت‌های خود را مشخص کنیم و با توجه به توان خود، روی همین اولویت‌ها برنامه‌ریزی کنیم.» او مهم‌ترین اولویت را پایش محیط کسب‌وکار و بهبود مستمر آن دانست. به گفته شافعی بعد از برجام هیات‌های تجاری زیادی به ایران آمدند ولی امروز آمدوشد این هیات‌ها خیلی کم شده است. او دلیل این روی‌گردانی را وضعیت نامناسب محیط کسب‌وکار دانست.
به گفته شافعی سرمایه‌گذار خارجی نمی‌تواند دو سال آینده کار و سرمایه خود را پیش‌بینی کند. قدرت پیش‌بینی برای سرمایه‌گذار خارجی وجود ندارد. او قدرت اینکه ریسک را بپذیرد را ندارد. برای همین ما در جذب سرمایه هم مشکل‌داریم. باید توجه کنیم که مسیر برای حرکت هموار نیست.
او مسئله دیگر را تعرفه ترجیحی عنوان کرد و گفت: «کشورهای منطقه با همسایه‌های خود تجارت ترجیحی دارند ولی ایران به‌غیراز ترکیه و پاکستان که به‌صورت کج دار و مریز انجام می‌شود؛ ما با هیچ‌کدام از همسایه‌های خود تجارت ترجیحی و صادرات نداریم.
او تأکید کرد: «ما باید این مشکل را برطرف کنیم؛ تجارت ترجیحی با همسایه‌ها و کشورهای منطقه، راه تولید را هموارتر می‌کند.»
شافعی به مسئله خصوصی‌سازی و اجرای اصل 44 قانون اساسی اشاره می‌کند و معتقد است: «در دولت یازدهم خصوصی‌سازی به مسیر واقعی خود بازگشته است.» او امیدوار است در دولت دوازدهم مسیر برای بخش خصوصی، هموارتر شود.
رئیس پارلمان بخش خصوصی مهم‌ترین مسئله روز را به رسمیت شناختن بخش خصوصی، نظرات و مشاوره‌های آن‌ها از طرف دولت می‌داند. دولت باید بخش خصوصی را به رسمیت بشناسد و در مسائل اقتصادی نظرات آن‌ها را هم به کار گیرد.