10 روز پس از آنکه خبر ثبت رکورد سامسونگ در کسب درآمد و سود سالانه منتشر شد، این برند کرهای در یکی از بازارهای هدف به چالشی سخت گرفتار آمد. عدم اهدای گوشی سامسونگ به ورزشکاران ایرانی حاضر در المپیک زمستانی کرهجنوبی با واکنش سریع مقامات سیاسی و اقتصادی ایران مواجه شد.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه و محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران خواستار عذرخواهی شرکت سامسونگ شدند و تهدید کردند که گوشیهای سامسونگ خود را کنار خواهند گذاشت.
روز گذشته کمیته بینالمللی المپیک و کمیته برگزاری مسابقات المپیک زمستانی 2018 در نامههای جداگانهای از ایران عذرخواهی کردند تا قائله ختم شده باشد. شرکت سامسونگ هم از همان ابتدا پای خود را کنار کشید و اعلام کرد که نقشی در نحوه توزیع گوشیها نداشته است تا برند خود را از گزند احتمالی مصون نگه دارد.
پایان ماجرا هرچند برای ایران خوشایند بود اما باید توجه داشت که رویدادهای بزرگ ورزشی در دورانی که رویههای اقتصادی و صنعتی در ورزش تعیینکننده است، تحت تاثیر اسپانسرها قرار دارد. عذرخواهی رسمی کمیته بینالمللی المپیک و کمیته برگزاری مسابقات المپیک زمستانی 2018 که اقدامی کمسابقه به حساب میآید شاید بیش از آنکه تحت تاثیر رویکردهای ورزشی و حتی سیاسی باشد، ناشی از نفوذ اسپانسرها در برگزاری تورنمنتهای ورزشی است.
سامسونگ که با فروش 317 میلیون گوشی تلفن همراه در سال 2017 بیشترین سهم از بازار موبایل جهان را در اختیار دارد با اسپانسرینگ المپیک زمستانی 2018 به دنبال ارتقاء جایگاه خود است پس مغضوب شدن این برند در بازار ایران در عکس سیاست های این شرکت برای پرداخت بخشی از هزینههای المپیک زمستانی است.
به نظر میرسد خطر کاهش فروش این برند در ایران موجب فشار سامسونگ به برگزارکنندگان المپیک زمستانی برای عذرخواهی و اصلاح رویه شده باشد. هر چند این شرکت بزرگ، با 50 میلیارد دلار سود خالص سالانه در دنیا رکورددار است و بازار خود را به وسعت نقشه جهان گسترانیده است اما حتما نمیخواهد بازار ایران را نیز از دست بدهد.
موسسه GFK به عنوان بزرگترین مرکز تحقیقات بازار در کشور آلمان برآورد کرده است که شرکت سامسونگ از نظر تعداد، 51 درصد از گوشیهای بازار ایران را تامین میکند. همچنین 45 درصد از ارزش بازار 6 میلیارد دلاری گوشی تلفن همراه در ایران متعلق به این برند کرهای است. این ارقام نشان میدهد که سامسونگ سالانه حدود 2.7 میلیارد دلار در ایران گوشی میفروشد.
همراهی بازار ایران با سامسونگ به چند دهه قبل باز میگردد و تنها معطوف به گوشی موبایل نیست. در زمینه لوازم خانگی نیز بازار بزرگی در اختیار این شرکت قرار دارد. برآوردها نشان میدهد که ارزش بازار لوازم خانگی ایران سالانه 8 میلیارد دلار است که حدود 55 درصد آن در اختیار دو برند کرهای است.
فعالان صنعت لوازم خانگی سهم حدودا 30 درصدی را برای سامسونگ در بازار لوازم خانگی ایران متصور هستند. بنابراین این برند سالانه 2.4 میلیارد دلار لوازم خانگی در ایران میفرشد که با سهمی که از بازار موبایل در اختیار دارد، بیش از 5 میلیارد دلار میشود.
عبور از چنین بازاری برای سامسونگ ساده نیست، پس به عنوان اسپانسر المپیک زمستانی میتواند مسوولان برگزاری بازیها را به عذرخواهی وادارد چه اگر چنین نباشد نفس اسپانسرینگ در ورزش برای برندهای صنعتی زیر سوال میورد. مسوولان کمیته بینالمللی المپیک نیز این واقعیت را درک کردهاند که برندها از سرمایه گذاری در ورزش به دنبال بازی برد-برد و منفعت اقتصادی هستند و حرکت در جهت عکس این سیاست را برنمیتابند.
از سوی دیگر مقامات سیاسی و اقتصادی ایران نیز باید بدانند که مخدوش کردن واقعیتهای اقتصادی با واکنشهای احساسی، نمی تواند به سود اقتصاد ملی باشد. اظهارنظرهای فوری برخی نمایندگان مجلس و مسوولان دولتی با مضمون تحریم واردات سامسونگ همانقدر نابخرانه بود که اقدام برگزارکنندگان المپیک زمستانی در عدم اهدای گوشیها.
مقامات ایرانی با اینگونه واکنشها، در شرایطی که سیاستهای کلان اقتصادی و سیاسی کشور در جذب سرمایهگذاری خارجی و جلب مشارکتهای بینالمللی استوار شده، پیام ناامنی را به طرفهای بینالمللی صادر میکنند. اقتصاد ایران در پسابرجام به دنبال درهمتنیدگی بیشتر با اقتصاد جهانی است بنابراین مدیران نمیتوانند به راحتی شرکتی که فقط در زمینه تولید لوازم خانگی با احداث کارخانه در ایران به طور مستقیم 4 هزار نفر را مشغول به کار کرده است را تهدید به تحریم کند.
اگر قرار است سرمایه خارجی جذب شود، بخش خصوصی خارجی که با تهدیدهای آمریکا برای ورود به اقتصاد ایران مواجه است نباید از طرف مقامات ایرانی نیز با تهدید مواجه شود.