امروزه مسئولیت اجتماعی شرکتی حوزه وسیعی از فعالیتها را دربرمیگیرد و بنگاههای اقتصادی در سراسر جهان بهتدریج فرامیگیرند که درکنار منفعت و سودآوری باید در قبال جامعه وسیعتر از مشتریان خود نیز مسئول باشند. این مفهوم بهتدریج در کشورهای توسعهیافته به ضرورتی انکارناپذیر تبدیلشده و صاحبان کسبوکارها نهتنها صرفاً برای نیت خیرخواهانه بلکه بهمنظور حفظ وجهه و برندسازی و از همه مهمتر توسعه متوازن جامعهای که خود در آن زندگی میکنند، بخشی از منافع اقتصادی بنگاهها را به حوزه مسئولیت اجتماعی تخصیص میدهند. طی دو دهه اخیر این موضوع بهقدری اهمیت پیدا کرد که بخشی از امتیازات مدلهای تعالی بهعنوان مبنای ارزیابی میزان موفقیت بنگاهها و رتبهبندی آنها توسط نهادهای مستقل و حکومتها را به خود اختصاص داده است.
مسئولیت اجتماعی بنگاهها میتواند از تلاش برای حفظ محیط زیست و تولید مسئولانه تا مشارکت در سایر جنبههای متنوع توسعه پایدار همچون کمک به توسعه فرهنگی و اجتماعی و سیاسی را در برگیرد. بدون شک نمیتوان صاحب کسبوکاری سودآور بود و نسبت به جامعه پیرامون و اتفاقات آن بیتفاوت به نظاره نشست. امروزه بدون درک مفهوم یکپارچگی و در همتنیدگی ساختارهای جوامع بشری نمیتوان به رهبری موفق برای کسبوکار تبدیل شد. هر رهبر موفقی میداند که یک تجارت و کسبوکار پایدار در جامعهای موفق و توسعهیافته شکل خواهد گرفت و نمیتوان یک بنگاه را بهعنوان زیرسیستمی از محیط دربرگیرنده آن به صورتی انتزاعی به موفقیت رساند. لذا مسئولیت اجتماعی امروز حتی بهعنوان بخشی از مسیر موفقیت بنگاه یک ضرورت برای مدیران است.
کمیسیون مسئولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی اتاق ایران بخش مهمی از رسالت خود را به ترویج و توسعه این مفهوم در بین فعالان بخش خصوصی کشور و حساس کردن آنها به این مقوله مهم اختصاص داده است.جهتدهی به فعالیتهای مسئولیت اجتماعی بنگاهها بر اساس ضرورتهای روز جامعه و ایجاد همافزایی بین این حرکتهای ارزشمند از دیگر مأموریتهای این کمیسیون است.
امروز شرایط کشور ما به دلیل تحریمهای اقتصادی پیدرپی، سوءمدیریت داخلی در عرصههای مختلف و بحران یکساله ایجادشده ناشی از بیماری کرونا به نحوی است که توجه بیشازپیش فعالان اقتصادی و صاحبان کسبوکارها را به انجام مسئولیتهای اجتماعی طلب میکند. شاید بتوان گفت این مفهوم در شرایط حال حاضر کشور دامنه وسیعتری از فعالیتها را نیز دربرمیگیرد.
به نظر میرسد حفظ اشتغال ، عدم اخراج و تعدیل نیروی کار در این روزها علیرغم همه مشکلات انبوه کسبوکارها خود میتواند مصداق عمل به مسئولیت اجتماعی طبق شعار سال 1400 باشد. چراکه بیکاری عامل اصلی افزایش فقر و درنهایت بینظمیهای گوناگون در جامعه است.
در این روزهای سخت که متأسفانه دولتمردان کمتر به فکر مدیریت نیازهای بدیهی و ابتدائی مردم هستند نقش تجار و صاحبان بنگاهها برای کاهش درد و رنج مردم همانند آنچه در تاریخ ما نیز مشهود است پررنگتر از همیشه خواهد بود.
شاید سال ۱۴۰۰ سالی باشد که حداقل در ششماهه نخست تمرکز بیشتری از اتاقهای بازرگانی و فعالان اقتصادی برای کمک به مردم مظلوم کشور از اقشار متوسط به پایین طلب کند و این امر قطعاً مستلزم کاهش فعالیت بنگاهها در سایر ابعاد انجام مسئولیتهای اجتماعی همچون محیط زیست است.
نباید فراموش کرد که بنگاههای بخش خصوصی ما خود نیز در شرایط حاضر با چالشهای عظیمی در محیط کسبوکار دستوپنجه نرم میکنند و بعضاً برای بقا میجنگند اما همچنان سخاوتمندانه در تلاش برای انجام مسئولیتهای اجتماعی خود در قبال جامعه هستند.
بیهیچ تردیدی سال پیش رو آزمونی سخت برای همه ما در حوزه مسئولیت اجتماعی است و قطعاً اتاق ایران نیز باید بیشازپیش این سرفصل را موردتوجه قرار دهد.