با توجه به گزارش‌های بین‌المللی در مورد توسعه‌یافتگی کشور و بررسی دقیق شاخص‌هایی که موجب شده ایران در سال ۱۳۹۹ از نظر توسعه‌یافتگی از میان ۱۹۳ کشور جهان در رتبه 58 قرار گیرد، نشان می‌دهد به همان میزانی که جمهوری اسلامی ایران در تحقق آرمان‌های مرتبط با نهادهای خدماتی- هزینه‌ای نظیر فراگیری نظام آموزش، فراگیری شبکه بهداشت و درمان، فراگیری راه و فراگیری توزیع انرژی وضعیتی بسیار بهتر از میانگین‌های جهانی دارد، گواهی بر کیفیت پایین حکمرانی در ساختار نظام حاکمیت است.
با نگاهی موشکافانه، استیلای دیوانسالاری دولتی مانع دستیابی کشور به آرمان‌هایی شده که نیروی محرکه اصلی آنها مشارکت شهروندان در دستیابی به توسعه است که ذیل عنوان «توسعه مشارکت محور» قابل‌تعریف است. به‌جز توسعه مشارکت محور، هرگونه تجویز دیگری، صرفاً و تنها نشانه‌درمانی است و درنهایت موجب بازتولید مشکلات با چهره‌های دیگر خواهد شد. در یک‌کلام راه نجات اقتصادی کشور، از مسیر اصلاح و معماری مجدد نظام حکمرانی می‌گذرد؛ هرچند که بیان و عمل به آن سخت و دردناک باشد. این اصلاحات در چند محور قابل‌بیان است:
1- توسعه شفافیت و مدیریت تعارض منافع در حوزه حکمرانی و اقتصاد
- اجرای قانون «دسترسی آزاد به اطلاعات» با هدف تضمین دسترسی عموم شهروندان به اطلاعات و حمایت از آزادی‌های ذاتی و بنیادین
- پیگیری تسریع در تصویب و اجرای لایحه «شفافیت» با هدف افزایش اثربخشی، پاسخگویی و شفافیت در تمام سطوح
- پیگیری تسریع در تصویب و اجرای لایحه «مدیریت تعارض منافع» با تأکید بر کاهش قابل‌ملاحظه فساد و رشوه‌خواری در تمام اشکال آن
2- تسهیل محیط کسب‌وکار
- حذف مجوزها و قوانین و مقررات مزاحم کسب‌وکار
- تغییر سیاست‌ها و اقدامات تبعیض‌آمیز و ارتقای حاکمیت قانون با هدف تضمین دسترسی به فرصت‌های عادلانه و برابر و کاهش نابرابری‌ها در برخورداری از مواهب ملی
- اجرای کامل قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد به‌خصوص تدوین مقررات فنی یکپارچه در حوزه تولید کالا و خدمات با هدف حذف مجوزها و تسهیل کسب‌وکار و برطرف شدن موارد تعارض قوانین و آیین‌نامه‌های موجود
3- تمرکز بر افزایش رقابت‌پذیری و بهره‌وری بنگاه‌های کشور بر محور توسعه صادرات کالا و خدمات با بهبود کیفیت کالاها و خدمات
4- توسعه ارتباطات بین‌المللی اقتصادی
- فراگیر نمودن دسترسی بنگاه‌ها به خدمات مالی بین‌المللی
- ترویج ارتباطات بین‌المللی کشور با هدف توسعه اقتصاد دانش‌بنیان کشور و صدور خدمات فنی و مهندسی
- توسعه فعالیت‌های مشترک اقتصادی با بنگاه‌های دارای دانش و فناوری تراز اول دنیا با هدف انتقال دانش و فناوری
5- توسعه نظام تأمین مالی برای بنگاه‌های کوچک و متوسط
- ایجاد بسترهای متنوع در تأمین مالی اقتصاد کوچک و متوسط نظیر اعتبارات اسنادی ریالی، انتشار اوراق بهادار، پذیره‌نویسی بورس، با رویکرد جذب حداکثری مشارکت شهروندان در اقتصاد کشور
- اعطای وام‌های کم‌بهره به بنگاه‌های موفق و توانمند کشور با اخذ تعهد برای ایجاد اشتغال در مناطق روستایی و کم برخوردار
6- توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی
- توسعه ناوگان حمل‌ونقل هوایی
- توسعه زیرساخت‌های ریلی و جاده‌ای
- ارتباط کریدورهای داخلی و خارجی حمل‌ونقل در همه ابعاد طی کمترین زمان ممکن
7- مدیریت منابع آب کشور
- مدیریت حوزه‌های آبریز با هدف توسعه پایدار
- مدیریت منابع زیرزمینی با هدف صیانت از آب‌وخاک و اقلیم
- مدیریت مصرف آب در حوزه‌های کشاورزی، صنعت و خانگی با هدف ایجاد اقتصاد چرخشی
- تغییر الگوی استحصال و مصرف آب در حوزه‌های مختلف.