در پی توافق تاریخی و تاریخساز برجام که در سایه تدبیر نظام و با تلاش مجاهدان خستگی ناپذیر در نبرد سنگین و طاقت فرسای دیپلماتیک و همت سرداران خستگی ناپذیر سیاست خارجی و راهنمایی‌های داهیانه رهبر معظم انقلاب فراهم آمد، فرصت‌های فراوان و متعددی در عرصه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی به وجودآمده است .
با توجه به نقش ویژه‌ای که این توافق در اقتصاد کشور دارد در این مجال با نگاهی اقتصادی مزایای آن را از دید آمایش سرزمینی و تاثیرات آن بر توسعه منطقه‌ای بررسی می‌کنیم.
استان اردبیل بعنوان دروازه قفقاز و اروپای شمالی پس از روزهای رونق در عصر صفوی از اواخر قاجار با جنگهای ایران و روسیه و سپس انقلاب کمونیستی در شوروی دچار رکود شد تا پس از فروپاشی شوروی مجدداً فعالیت‌های بازرگانی در آن شکل گرفت اما در 25 سال گذشته به دلیل نو پا بودن جمهوری آذربایجان و سپس شروع جریان تحریم‌ها فعالیت‌های بازرگانی خارجی استان با این جمهوری و همچنین سایر جمهوری‌های آسیای میانه شکل جدی و رسمی به خود نگرفت و در دهه هشتاد شمسی به شکل غیر رسمی جریان داشت. پس از روی کار آمدن دولت دکتر روحانی و مشخصاً پس از توافق برجام فضای تعاملات تجارت خارجی استان متحول شد. در سایه دیدارهای بی‌سابقه مقامات دو کشور و مخصوصاً 7 بار دیدار رسمی روسای جمهوری ایران و آذربایجان فصل جدیدی در تجارت استان گشوده شد. به تبع گشایش‌های ملی که در سیاست خارجی به وجود آمد هیأت اقتصادی استان اردبیل در پاییز گذشته به سرپرستی استاندار و به همت اتاق بازرگانی عازم روسیه و آذربایجان شد.
برای اولین بار، استان استاندار اردبیل در یک دیدار رسمی با رییس جمهور آذربایجان آقای الهام علی‌یف دیدار کرد و به گفته اعضای هیأت پس از این دیدار سیل تماس‌های متعدد مسئولان دولت آذربایجان برای ارتباط با هیأت اقتصادی استان اردبیل به راه افتاد.
بر اساس مذاکرات صورت گرفته آخرین جلسه کمیسیون مشترک ایران و آذربایجان در ماه جاری در باکو و نخجوان برگزار شد و توافقات مهمی در آن صورت گرفت در این توافق آمده است که راه آهن جمهوری آذربایجان که به راه آهن جمهوری‌های شوروی سابق متصل است تا خاک ایران در شمال استان اردبیل امتداد یابد و استان اردبیل با ایجاد بندر خشک در منطقه مغان به شریان حمل و نقل ریلی آسیای میانه و شمال اروپا متصل شود.
همچنین روند صدور ویزای آذربایجان از 20 دی ماه تسهیل شده و شهروندان ایرانی به صورت الکترونیکی طی 3 روز ویزای آذربایجان را اخذ خواهند کرد.
با توجه به سایر بازارهای هدف استان اردبیل و مشکلات ناشی از ارسال و دریافت پول در ماه‌های اخیر بازرگانان استان که به کشورهای مختلف از جمله کشور آسیای جنوب شرقی کالا صادر می‌کنند، موفق به مراوادات رسمی بانکی در قبال تجارت مواد غذایی همچون عسل و سایر محصولات شده‌اند که در سالهای قبل از برجام از انجام آن ناتوان بودند.
این روند برای واحدهای تولیدی که با کشورهای خارجی و مخصوصاٌ اروپایی روابط بازرگانی داشتند نیز به وجود آمده و واحدهای تولیدی با تکنولوژی بالا که در حوزه الکترونیک فعالیت می‌کردند و در دوره تحریم با انواع موانع در خرید قطعات مواجه بودند تا مرحله تولید مشترک پیش رفته و ضمن حل مشکل ورود قطعات اقدام به احداث واحدهای تولیدی مشترک با شرکت‌های اروپایی در شهرک صنعتی اردبیل می‌کنند.
هم اکنون با توجه به روان‌سازی روابط بانکی پروژه‌های بزرگ استانی قابل عرضه به سرمایه‌گذاران خارجی است و در سایه برجام انحصار سرمایه‌گذار شکسته شده و در سال جاری با 12 سرمایه‌گذار خارجی برای حضور در استان اردبیل مذاکره به عمل آمده است.
در عصر پسا برجام تماس‌های تجاری با اتاق بازرگانی نیز افزایش یافته است تا جایی که در سال گذشته 176 هیأت خارجی از اتاق ایران دیدار داشته‌اند و به تبع آن با اتاق اردبیل نیز تماس برقرار کرده‌اند.
اتاق اردبیل در این برهه میزبان هیأت‌های اقتصادی از ترکیه، آذربایجان، روسیه و ... بوده است و مذاکرات اولیه برای شروع سرمایه‌گذاری انجام پذیرفته است.