کمیسیون کشاورزی اتاق ایران با انتشار گزارشی با عنوان «بیمه محصولات کشاورزی ایران، نقش دولت و چالش های ورود بیمه های بخش خصوصی» به بررسی وضعیت این حوزه و ارائه پیشنهاداتی به منظور بهبود وضعیت و ارتقای کارآمدی بیمه کشاورزی در کشور پرداخته است.
بر اساس داده‌های رسمی، صندوق بیمه محصولات کشاورزی در سال ۱۴۰۲ بیش از ۳۵۰ نوع محصول در ۸۰ نوع خطر طبیعی و اقلیمی را بیمه کرده است. با این حال، بدهی انباشته دولت به صندوق از ۶۴ هزار میلیارد ریال فراتر رفته و همچنان ۴۷ درصد از کل حق بیمه‌ها از محل یارانه دولتی تأمین می‌شود؛ در حالی که تنها ۵۳ درصد را کشاورزان می‌پردازند. این وضعیت به گفته کارشناسان، فشار سنگینی بر منابع عمومی وارد کرده و کارایی مالی صندوق را کاهش داده است.
در این گزارش با مرور تجربه کشورهایی مانند هند، ترکیه و مالزی تأکید شده است که موفقیت بیمه کشاورزی در گرو مشارکت همزمان دولت و بخش خصوصی، تنوع ابزارهای بیمه‌ای، استفاده از فناوری‌های دیجیتال و اجرای بیمه شاخصی یا درآمدی است.
با این حال، در ایران تمرکز اصلی بیمه کشاورزی همچنان بر چند ریسک اقلیمی رایج مانند خشکسالی، تگرگ و سرمازدگی باقی مانده و پوشش تهدیدات نوظهور زیستی، آفات و آلودگی‌های خاک و آب هنوز گسترش نیافته است.
کمیسیون کشاورزی اتاق ایران برای اصلاح این وضعیت، سه مدل اجرایی را پیشنهاد کرده است:
1. محاسبه و ارزیابی ریسک توسط شرکت‌های خصوصی و نظارت صندوق بر اجرای بیمه؛
2. تعیین دستورالعمل‌ها توسط دولت و اجرای عملیات بیمه توسط بخش خصوصی؛
3. ایجاد بیمه‌های «بسته‌ای مشترک» با تقسیم ریسک میان صندوق دولتی و شرکت‌های بیمه بازرگانی.
در پایان گزارش تأکید شده است که تداوم وابستگی مالی به دولت و نبود رقابت سالم در بازار بیمه کشاورزی، مانع اصلی پایداری این نظام حمایتی است.
به باور تهیه‌کنندگان گزارش کمیسیون کشاورزی اتاق ایران، تنها با اصلاح ساختار صندوق، شفاف‌سازی منابع و ورود تدریجی بخش خصوصی می‌توان اعتماد کشاورزان را جلب و پوشش بیمه‌ای بخش کشاورزی کشور را پایدار کرد.
متن کامل گزارش «بیمه محصولات کشاورزی ایران، نقش دولت و چالش های ورود بیمه های بخش خصوصی» را اینجا بخوانید.