استان سیستان و بلوچستان به‌عنوان یکی از مناطق استراتژیک ایران، پتانسیل‌های فراوانی را در زمینهٔ تجارت با کشور همسایه‌اش، پاکستان، داراست. این استان با مرز طولانی که با پاکستان دارد، می‌تواند به‌عنوان یک پل ارتباطی بین دو کشور به‌ویژه در زمینهٔ تجارت کالاهای اساسی و محصولات صنعتی عمل کند.
این استان به‌دلیل دارا بودن مرز مشترک با پاکستان و دسترسی به کریدورهای تجاری بین‌المللی از پتانسیل‌های بالایی برای توسعهٔ تجارت برخوردار است. استان سیستان و بلوچستان با دارا بودن مرزهای فعال مانند میرجاوه–تفتان و ریمدان–گبد، نقش کلیدی در مبادلات اقتصادی بین ایران و پاکستان ایفا می‌کند. در ادامه به مهم‌ترین پتانسیل‌های این استان در حوزهٔ تجارت با پاکستان اشاره می‌شود:
موقعیت جغرافیایی و کریدورهای ترانزیتی
سیستان و بلوچستان با حدود ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با پاکستان به‌عنوان دروازهٔ شرقی ایران شناخته می‌شود. این استان می‌تواند نقش حیاتی در اتصال ایران به جنوب آسیا از طریق پاکستان و همچنین به چین از طریق کریدور اقتصادی چین–پاکستان داشته باشد.
بندر چابهار در این استان، تنها بندر اقیانوسی ایران است که امکان دسترسی به آب‌های آزاد و مسیرهای تجاری بین‌المللی را فراهم می‌کند. این بندر می‌تواند جایگزین مناسبی برای بندر کراچی پاکستان باشد و ترانزیت کالاها به افغانستان و آسیای میانه را تسهیل کند.
بازارچه‌های مرزی و توسعهٔ زیرساخت‌ها
بازارچه‌های مرزی مانند میرجاوه–تفتان و ریمدان–گبد و کوهک–پنجگور از مهم‌ترین گذرگاه‌های تجاری بین دو کشور هستند. توسعهٔ این بازارچه‌ها می‌تواند حجم مبادلات را افزایش دهد.
برنامه‌ریزی برای افزایش حمل‌ونقل زمینی و ریلی از جمله پروژهٔ اتصال ریلی (نرمال به طول ۱۰۰ کیلومتر) زاهدان به پاکستان از دیگر اقدامات مؤثر در تسهیل تجارت است.
کالاهای صادراتی با پتانسیل بالا
پاکستان به‌دلیل جمعیت ۲۴۰ میلیون نفری، بازار بزرگی برای محصولات ایرانی است. برخی از کالاهای پُرتقاضا در این بازار شامل:
محصولات پتروشیمی و سوخت‌های فسیلی (به‌دلیل نیاز پاکستان به انرژی)
محصولات کشاورزی مانند میوه‌های سردسیری (سیب، انگور) و خشکبار
مصالح ساختمانی (سیمان، سرامیک، آهن‌آلات)
صنایع‌دستی مانند فرش و کف‌پوش
همکاری‌های انرژی و خط لوله گاز
پروژهٔ خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان (IP) که از سیستان و بلوچستان عبور می‌کند، در صورت عملیاتی شدن می‌تواند به تأمین انرژی پاکستان و درآمد ارزی برای ایران کمک کند. پاکستان به‌شدت به گاز طبیعی نیاز دارد و ایران باید تأمین‌کنندهٔ آن باشد؛ این پروژه به توسعهٔ روابط تجاری منجر می‌شود.
در نهایت باید تأکید کرد که استان سیستان و بلوچستان با توجه به موقعیت استراتژیک، مرزهای فعال و دسترسی به بندر اقیانوسی چابهار، می‌تواند به قطب تجاری ایران با پاکستان تبدیل شود. بازار بزرگ و پرجمعیت پاکستان، فرصت‌های مناسبی را برای صادرات کالاهای ایرانی فراهم می‌کند. با توجه به اینکه برای واردات کالاهای اساسی نظیر برنج و دانه‌های روغنی از این کشور نیاز به ارز نیست و راهکارهایی مانند تهاتر کالا و صادرات کالاهایی مانند کاشی، گاز و محصولات صنعتی از ایران به سمت پاکستان طراحی شده است، به کمک آن‌ها ایران می‌تواند با واردات کالاهای اساسی از پاکستان، نیازهای خود را تأمین کند. این تجارت نه‌تنها از نظر اقتصادی به نفع هر دو کشور است، بلکه می‌تواند به تقویت روابط دیپلماتیک و فرهنگی نیز منجر شود.
علاوه بر این، واردات دام زنده و گوشت گرم از پاکستان نیز به‌دلیل کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و مدت‌زمان کمتر نسبت به واردات گوشت یخ‌زده از برزیل، گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه و منطقی خواهد بود و از طرفی می‌تواند برخی رفتارهای رانتی که در واردات گوشت از برزیل شاهد هستیم را از بین ببرد. این امر می‌تواند به تأمین امنیت غذایی در ایران کمک کند و همچنین صنعت دام‌پروری در استان سیستان و بلوچستان را رونق ببخشد.
با برشمردن این ظرفیت‌ها انتظار می‌رود تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل، توسعهٔ بازارچه‌های مرزی و ایجاد تسهیلات گمرکی اتفاق بیفتد و شاهد افزایش بهره‌وری در استفاده از این پتانسیل‌ها باشیم و به رشد اقتصادی پایدار در استان سیستان و بلوچستان کمک کنیم. با توجه به این واقعیت‌ها، سرمایه‌گذاری در حوزهٔ تجارت با پاکستان می‌تواند راهی مؤثر برای توسعهٔ اقتصادی و اجتماعی این استان باشد.