پیام باقری، نایب رئیس اتاق ایران در نوزدهمین نمایشگاه فرش دستباف در استان قم گفت: فرش دستباف ایران، قربانی سال‌ها بی‌ثباتی در قوانین و تصمیمات شتاب‌زده‌ای شده که مسیر تولید و صادراتش را ناهموار کرده است.
به گزارش روابط‌عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، پیام باقری نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران در آیین افتتاح نوزدهمین نمایشگاه فرش دستباف استان قم که با حضور استاندار، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس مرکز ملی فرش ایران، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران، اعضای هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی قم، سفیر مالزی در ایران، رئیس اتاق مشترک ایران و عراق، و جمعی از روسا و نمایندگان انجمن‌ها، تشکل‌ها و اتحادیه‌های فرش کشور و استان و فعالان این حوزه در سالن همایش‌های بین‌المللی اتاق بازرگانی قم برگزار شد ضمن اشاره به اهمیت تاریخی و فرهنگی فرش ایرانی، آن را زبان گویای تمدن و نماد اصالت و خلاقیت ایرانی دانست و گفت: فرش علاوه بر نقش فرهنگی، یک کالای اقتصادی و اشتغال‌زا در هر خانه ایرانی است؛ صنعتی که زنان و خانواده‌های روستایی در آن سهمی جدی دارند و ظرفیت بالایی در ارزآوری و صادرات غیرنفتی کشور دارد.
وی با یادآوری دوران اوج صادرات فرش در دهه هفتاد گفت: در آن دوره صادرات فرش دستی ایران از دو میلیارد دلار فراتر رفت، اما امروز این عدد به کمتر از چهل میلیون دلار رسیده است، یعنی تنها دو درصد از میزان سی سال پیش شده است، این کاهش شدید در حالی رخ داده که کشورهایی چون هند، چین، پاکستان، ترکیه و مصر سهم‌های بزرگی از بازار جهانی را به دست گرفته‌اند.
باقری ضمن تأکید بر اینکه رقابت فرش‌های خارجی با فرش اصیل ایرانی از نظر کیفیت و هنر قابل قیاس نیست، تصریح کرد: آنان روی قیمت تمام‌شده، دسترسی بازارهای جهانی و بازاریابی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، در حالی که ما در داخل کشور با موانع جدی روبه‌رو هستیم.
وی با اشاره به مشکلات سیاست‌های ارزی، از الزام رفع تعهدات ارزی برای صادرکنندگان فرش و صنایع‌دستی انتقاد کرد و گفت: این بخش هیچ استفاده‌ای از یارانه یا منابع دولتی ندارد و چنین تعهداتی غیرمنطقی است.
نایب رئیس اتاق ایران افزایش هزینه‌های تولید در کشور را نیز مانع جدی دانست و افزود: به رغم کاهش ارزش پول ملی، جهش صادراتی رخ نمی‌دهد، چون تورم بالا، افزایش هزینه نهاده‌ها، انرژی و مواد اولیه، و ناپایداری زیرساخت‌ها، تولیدکننده را تحت فشار قرار داده است.
باقری تغییر نگاه در سیاست‌های صادراتی را ضروری دانست و گفت: باید از صادرات مواد خام کم‌ارزش به سمت کالاهای دارای ارزش افزوده حرکت کنیم، چرا که صنایع کوچک، متوسط و خانوارمحور توان بالایی در خلق ارزش دارند.
وی در پایان بر ضرورت تبیین سند جامع راهبرد ملی توسعه فرش دستباف تأکید کرد و افزود: اتاق ایران با همکاری اتاق قم، کمیسیون فرش و مرکز ملی فرش آمادگی دارد نقشه راهی مشترک تدوین کند تا با مشارکت دولت، مجلس و بخش خصوصی، مشکلات این صنعت شناسایی و برطرف شود.
طراحان و بافندگان باید در مسیر نوگرایی حرکت کنند تا بتوانند ذائقه بازارهای تازه را درک کنند
در ادامه محمد ایرانی رئیس اتاق قم، بر ضرورت تربیت نسل جدید طراحان و توجه به سلیقه جهانی در طراحی فرش، همزمان با حفظ اصالت و هویت ایرانی این هنر تأکید کرد.
ایرانی گفت: شرایط اقتصادی کشور و رکودهای جهانی تأثیر مستقیم بر این هنر-صنعت داشته‌اند.
وی ادامه داد: اگرچه نباید انتظار رشد سریع در وضعیت فعلی داشت، برگزاری نمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی می‌تواند راهی برای افزایش تاب‌آوری فعالان این حوزه باشد.
ایرانی با بیان اینکه هنر فرش‌بافی نیز بخشی از این تغییرات فرهنگی است و بی‌توجهی به نسل بعدی می‌تواند آینده این صنعت را با تهدید مواجه کند، افزود: آسیب‌شناسی وضعیت کنونی باید در اولویت قرار گیرد، زیرا تحولات فرهنگی و اجتماعی با سرعتی بسیار بیشتر از تغییرات علمی یا سیاسی رخ می‌دهند.
عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران با ابراز نگرانی از عدم تربیت نسل جدید در حوزه فرش، گفت: بسیاری از بزرگان و اساتید فرش در سال‌های اخیر نتوانسته‌اند جانشینان مناسبی برای خود تربیت کنند؛ سختی کار و نبود درآمد کافی موجب شده جوانان کمتر به این حرفه روی آورند.
وی همچنین به کم‌توجهی نسبت به سلیقه نسل جدید اشاره کرد و افزود: طراحان و بافندگان باید در مسیر نوگرایی حرکت کنند تا بتوانند ذائقه بازارهای تازه را درک کنند.
رئیس اتاق قم، کاهش صادرات فرش دستباف کشور را نیز ناشی ازعوامل مختلف دانست و گفت: یکی از دلایل افت صادرات، فاصله گرفتن طراحی‌ها از خواست و سلیقه مخاطبان جوان و بین‌المللی است.
وی همچنین ضعف در دیپلماسی اقتصادی را از چالش‌های مهم این صنعت عنوان کرد و توضیح داد: فرش کالایی فرهنگی است؛ وقتی فرهنگ و پیام هنری آن همراهش صادر نشود، کالا هویت خود را از دست می‌دهد؛ در این زمینه ما محتواسازی فرهنگی ضعیفی داشته‌ایم و همین امر موجب کاهش تولید و صادرات شده است.
ایرانی در پایان سخنان خود ابراز امیدواری کرد: استمرار نمایشگاه‌های ملی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی در زمینه‌های زیبایی‌شناسی، فرهنگ‌سازی و طراحی مصنوعات هنری بتواند موجب حفظ جایگاه فعلی فرش قم و ایران شود.
وی ادامه داد: هدف امروز حفظ شرایط موجود و برداشتن یک گام به سوی ارتقاست؛ اگر همین گام کوچک اما مستمر برداشته شود، می‌توان به آینده امیدوار بود.