مطابق با آخرین داده‌های گمرکی، سبد صادراتی ایران به اسپانیا عمدتاً شامل اقلامی چون قیر، زعفران، فرش دست‌باف، پسته و میگو بوده که با وجود اهمیت آنها، تنوع کمی از نظر ارزش‌افزوده، تکنولوژی، و بازار هدف مصرفی دارند. این ترکیب کالایی، با وجود قدمت روابط تجاری دو کشور، نیازمند بازنگری در قامتی نوین است.
بر اساس مطالعات تطبیقی صورت‌گرفته توسط اتاق مشترک، ظرفیت‌های استفاده‌نشده قابل توجهی در حوزه‌هایی مانند صنایع خلاق، محصولات فناورانه و دانش‌بنیان، داروهای گیاهی و دمنوش‌های صادرات‌محور، طراحی صنعتی، فناوری انرژی‌های تجدیدپذیر و خدمات فنی‌مهندسی شناسایی شده‌اند. همچنین، صادرات خدمات از جمله مشاوره فنی، معماری و طراحی داخلی، با توجه به گرایش بازار اسپانیا به تنوع فرهنگی و طراحی‌های شرق‌گرا، می‌تواند به‌عنوان یک مزیت رقابتی تلقی شود.
شناسایی این فرصت‌ها مستلزم تدوین راهبردهای عملیاتی، استانداردسازی محصولات، ایجاد نشان‌های تجاری قابل رقابت در بازار اروپا و بهره‌گیری از ظرفیت‌های ارتباطی با نهادهای تخصصی اسپانیایی است.
صادرات به اسپانیا با دو دسته چالش ساختاری مواجه است؛ نخست چالش‌های داخلی که متوجه فرآیند آماده‌سازی کالا، صدور مجوز، لجستیک و تأمین مالی هستند. دوم، چالش‌های خارجی که به نظام مقرراتی، بانکی، استانداردی و تصویری اتحادیه اروپا مربوط می‌شوند.
در سطح داخلی، عدم وجود شبکه حمل‌ونقل منظم و مقرون‌به‌صرفه، نبود بیمه‌های معتبر بین‌المللی، کمبود مشوق‌های صادراتی، و دشواری در انتقال مالی، از جمله موانعی هستند که صادرکنندگان ایرانی با آن مواجه‌اند. همچنین، هم‌راستایی ضعیف میان دستگاه‌های مجوزدهنده و فقدان مرجع واحد خدمات صادرات، باعث سردرگمی فعالان اقتصادی در مسیر ورود به بازارهای اروپایی شده است.
در سطح خارجی، دشواری در گشایش اعتبار اسنادی به دلیل تحریم‌ها، پیچیدگی در اخذ استانداردهای اتحادیه اروپا مانند CE Mark، و محدودیت‌های تعرفه‌ای و فنی برای کالاهای غیراروپایی، فضای رقابتی را برای شرکت‌های ایرانی محدود کرده است. افزون بر این‌ها، ضعف در روایت رسانه‌ای و تصویرسازی حرفه‌ای از برند ایرانی، موجب می‌شود که محصولات ایران در بازارهای رقابتی مانند اسپانیا، کمتر دیده شوند.
واقعیت این است که توسعه صادرات به بازار اسپانیا، مستلزم اصلاح در نگاه سیاست‌گذار به صادرات غیرنفتی به‌ویژه در حوزه‌های با ارزش‌افزوده بالا است. یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها، تسهیل مسیرهای قانونی و بانکی برای تعامل با نهادهای اروپایی از جمله ICEX (سازمان صادرات اسپانیا) است که در حال حاضر به صورت هدفمند از شرکت‌های اسپانیایی برای ورود به حوزه خاورمیانه حمایت می‌کند.
انتظار می‌رود نهادهای دولتی با تشکیل میز تخصصی تجارت با اروپا، بازنگری در مشوق‌های صادراتی برای بازارهای سخت‌دسترس، ایجاد پنجره واحد برای اخذ مجوزهای صادراتی و حمایت از توسعه پلتفرم‌های برندینگ دیجیتال در سطح بین‌المللی، نقش فعالی در مسیرگشایی صادراتی ایفا کنند.
در کنار این موارد، تشکیل صندوق‌های ضمانت ویژه تجارت با اروپا، ارتقاء زیرساخت‌های لجستیکی مشترک و ایجاد هماهنگی میان وزارت‌خانه‌ها، سازمان توسعه تجارت، اتاق ایران و اتاق‌های مشترک به بهبود کیفیت حکمرانی تجاری کمک شایانی خواهد کرد.
در این راستا، اتاق مشترک بازرگانی ایران و اسپانیا همواره می‌کوشد مسیر توسعه روابط تجاری را از قالب‌های سنتی خارج کرده و با طراحی ابزارها و برنامه‌هایی نوین نقش فعال‌تری در تسهیل تجارت میان دو کشور ایفا کند. از جمله اقدامات صورت‌گرفته می‌توان به اعزام هیأت‌های تخصصی به اسپانیا با هدف دیدار با انجمن‌ها، اتاق‌های استانی، شرکت‌های خریدار و نهادهای دولتی ذی‌ربط اشاره کرد.
اتاق همچنین با تدوین چارچوب آیین‌نامه‌ای برای تشکیل کارگروه‌های تخصصی، تلاش دارد ظرفیت فکری و اجرایی اعضای خود را به سمت ارائه راهکارهای عملیاتی در حوزه‌های بین‌المللی‌سازی هدایت کند. ارائه گزارش‌های تحلیلی بازار، رایزنی با ICEX و Foment del Treball، طراحی پلتفرم‌های معرفی شرکت‌های ایرانی به زبان اسپانیایی، و توسعه ارتباط با رسانه‌های اقتصادی اسپانیا از دیگر برنامه‌هایی است که در دستور کار قرار دارد.
از سوی دیگر، اتاق مشترک بازرگانی ایران و اسپانیا با برخورداری از نماینده رسمی در خاک اسپانیا، توانسته به‌صورت مستمر و میدانی در توسعه روابط اقتصادی دو کشور نقش‌آفرینی کند. این نماینده نه‌تنها در هماهنگی برنامه‌های هیئت‌های تجاری و ارتباط با نهادهای محلی فعال است، بلکه به‌طور مستقیم در رویدادهای مهم اقتصادی همچون نمایشگاه بین‌المللی IMEX یکی از معتبرترین رویدادهای تجاری اسپانیا در حوزه بین‌الملل شرکت می‌کند. در این رویدادها، با برگزاری جلسات مذاکره با نمایندگان شرکت‌ها و نهادهای اسپانیایی، ضمن معرفی فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری در ایران، ایشان را به حضور در کشورمان و ارتباط مستقیم با جامعه اقتصادی ایران دعوت می‌کند.
در این تعاملات، تلاش بر آن است که شرکت‌های اسپانیایی نه‌تنها ایران را به‌عنوان یک بازار مستقل، بلکه به‌عنوان شریک تجاری راهبردی برای حضور در منطقه خاورمیانه بشناسند. این رویکرد چندلایه، موجب تسهیل شکل‌گیری همکاری‌های سه‌جانبه میان ایران، اسپانیا و کشورهای منطقه شده و مسیر ارتباط شرکت‌های ایرانی با طرف‌های اسپانیایی را ـ چه از طریق حضور در اسپانیا و چه در کشورهای ثالث ـ هموارتر می‌سازد.
هم‌افزایی میان این فعالیت‌های میدانی، حضور فعال در نمایشگاه‌ها، و پیوند با ساختارهای دولتی چون ICEX، ظرفیت ممتازی را برای اتاق فراهم آورده که به‌طور مستمر در حال بهره‌برداری هدفمند از آن است.