گمرک ایران برای نخستین‌بار اقدام به انتشار تجارت خارجی کشور با احتساب آمار صادرات نفت، برق و خدمات فنی و مهندسی در دولت سیزدهم کرد. آمارهایی که با کمک آنها تراز تجاری کشور مثبت شده است. آمار صادرات نفت از سال 97 به این سو در سکوت کامل فرو رفته و اطلاع‌رسانی نمی‌شود. در این باره رییس کل گمرک نیز گفته است که به دلیل «ملاحظات تحریمی» مقاصد صادراتی و تُناژ و مشتریان آن اعلام نمی‌شود.
طبق این گزارش در ۹ ماهه سال 1402 حدود ۲۶ میلیارد و ۴۶۰ میلیون دلار صادرات نفت صورت گرفته است. گمرک برای اولین‌بار گزارش تجارت خارجی ماهانه را با احتساب آمار صادرات نفت، برق و خدمات فنی و مهندسی محاسبه کرده و با این شرایط در ۹ ماهه ۱۴۰۲ میزان صادرات کشور ۱۵ میلیارد دلار بیش از میزان واردات کشور بوده است. براساس داده‌های اعلام‌شده از سوی گمرک صادرات کشور در ۹ ماهه سال جاری با احتساب نفت، برق و خدمات فنی و مهندسی و به استثنای آمار صادرات تجارت چمدانی به ۶۳ میلیارد و ۹۷۰ میلیون دلار برآورد شده است. محمد رضوانی‌فر معاون وزیر اقتصاد و رییس کل گمرک ایران با اعلام روند تجارت در بازه زمانی مورد بررسی اعلام کرد که انتشار میزان صادرات نفت برای نخستین‌بار و به منظور شفافیت در عملکرد تجارت خارجی منتشر شده است. علاوه بر نفت در ۹ ماهه سال جاری میزان صادرات از محل خدمات فنی و مهندسی ۷۸۰ میلیون دلار و برق ۳۰۰ میلیون دلار بوده است. با توجه به داده‌های اعلام‌شده می‌توان گفت وزن کالاهای وارداتی در این مدت ۲۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تن بوده است که ۶ درصد رشد داشت. وی با قدردانی از همکاری وزارتخانه‌های نفت، نیرو و صنعت، معدن و تجارت در ارایه آمار‌های مرتبط اظهار داشت: برای نخستین‌بار است که آمار صادرات نفت، برق و خدمات فنی و مهندسی همراه با صادرات کالاهای غیر نفتی از سوی گمرک منتشر می‌شود که این اقدام دولت در جهت شفافیت در عملکرد تجارت خارجی است. رضوانی‌فر در مورد صادرات نفت اضافه کرده که: صادرات نفت در 9 ماه سال جاری و گاز از نظر ارزش نسبت به مشابه سال قبل 10 درصد رشد کرده است. به گفته وی در ۹ ماهه سال جاری میزان صادرات از محل خدمات فنی و مهندسی ۷۸۰ میلیون دلار و برق ۳۰۰ میلیون دلار بوده است.
رشد 7 درصدی تجارت خارجی
براساس داده‌های اعلام‌شده از سوی رییس کل گمرک حجم تجارت خارجی کشور (مجموع واردات و صادرات) در ۹ ماهه امسال با رشد ۷ درصدی به بیش از ۱۱۲ میلیارد دلار رسید و با احتساب صادرات نفت خام، خدمات فنی و مهندسی و برق، شاهد بالغ بر ۱۵.۵ میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی در این مدت هستیم. معاون وزیر اقتصاد و رییس کل گمرک ایران در خصوص میزان صادرات غیرنفتی بدون احتساب نفت، برق و خدمات فنی و مهندسی در ۹ ماهه سال جاری اظهار داشت: در این مدت ۱۰۱ میلیون و ۹۰۴ هزار تن کالا به ارزش ۳۶ میلیارد و ۴۳۰ میلیون دلار به خارج از کشور صادر شده که به لحاظ وزنی ۲۶.۴۸ درصد افزایش و از حیث ارزش ۶۸ صدم درصد کاهش داشت.
عمده کالای صادراتی در 9 ماه سال
براساس داده‌های اعلام‌شده سه قلم عمده کالاهای صادراتی در ۹ ماهه سال جاری شامل «گاز طبیعی مایع شده» با ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار، «پروپان مایع شده» با ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار و «متانول» با یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بوده است. از سوی دیگر در بین ۱۰ قلم عمده کالاهای صادراتی بیشترین رشد ارزشی به ترتیب به «گاز طبیعی مایع‌شده»، «گازهای نفتی» و «هیدروکربورهای گازی شکل مایع‌شده»، «محصولات نیمه‌تمام از آهن» یا از «فولادهای» غیر «ممزوج» و بیشترین کاهش در بین اقلام عمده کالای صادراتی به «پروپان مایع‌شده»، «میله‌های آهنی» یا «فولادی» و «بوتان مایع»شده اختصاص داشت.
کشورهای طرف معامله
معاون وزیر اقتصاد و رییس کل گمرک ایران در خصوص کشورهای عمده طرف‌های معامله برای مقصد کالاهای صادراتی ایران گفت: در مدت زمان مورد بررسی «چین» با ۱۰ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار، «عراق» با ۶ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار، «امارات متحده عربی» با ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار، «ترکیه» با ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیارد دلار و «هند» با یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار پنج کشور عمده مقصد صادراتی کالای ایرانی بودند. رضوانی‌فر با بیان اینکه در ۹ ماهه سال جاری ۴۸ میلیارد و ۴۲۰ میلیون دلار کالا وارد کشور شده است که با رشد ۱۲.۲۹ درصد همراه بود، افزود: از مجموع واردات، ۶۰ میلیون دلار به برق اختصاص یافت.
عمده کالای وارداتی
با توجه به داده‌های اعلام شده می‌توان گفت در مدت زمان مورد بررسی «ذرت دامی» با ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار، «گوشی‌های تلفن همراه» با ۲ میلیارد دلار و «دانه سویا» با یک و نیم میلیارد دلار سه قلم عمده کالاهای وارداتی در بالاترین رده در این مدت بودند. در بین ۱۰ قلم عمده کالاهای وارداتی هم به لحاظ ارزشی، طلا به اشکال خام، قطعات منفصله اتومبیل‌های سواری و گوشی تلفن همراه هوشمند از بیشترین افزایش و دو محصول برنج و گندم از بیشترین کاهش برخوردار بودند. از سوی دیگر ۵ کشور عمده طرف معامله واردات با ایران، شامل «امارات متحده عربی» با ۱۵ میلیارد دلار، «چین» با ۱۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار، «ترکیه» با ۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار، «آلمان» با یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار و «هند» با یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده است. وی در خصوص متوسط ارزش گمرکی هر تن کالاهای صادراتی غیر نفتی و وارداتی در ۹ ماهه سال جاری اظهار داشت: متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی با ۲۱.۴۸ درصد کاهش به رقم ۳۵۸ دلار و متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی با ۵.۸۹ درصد کاهش به رقم ۱۶۸۳ دلار رسید. رضوانی‌فر در خصوص صادرات کالاهای پتروشیمی در ۹ ماهه سال جاری افزود: در این مدت ۳۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تن کالاهای پتروشیمی به ارزش ۱۵ میلیارد دلار به خارج از کشور صادر شده که به رغم افزایش ۲۶.۵۲ درصدی در وزن، به دلیل کاهش قیمت‌های جهانی این محصول به لحاظ ارزشی ۱۱.۸۴ درصد با کاهش مواجه بود.