کاهش بیکاران شهری و افزایش بیکاران روستایی

نتایج پژوهش‌های صورت گرفته حاکی از روند نزولی افزایش جمعیت فعال در 3 سال اخیر ناشی از کاهش ورود زنان به بازار کار است. به طوری که جمعیت فعال زنان از ۶۸۳ هزار نفر در بهار ۱۳۹۵ نسبت به بهار ۱۳۹۴ به حدود ۱۹۰ هزار نفر در بهار ۱۳۹۷ نسبت به بهار ۱۳۹۶ رسیده است، این در حالی است که طبق آمار مرکز آمار ایران جمعیت زنان در سن کار افزایش داشته است.

مطالعه مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص نرخ مشارکت نیز نشان می‌دهد که باوجود افزایش نرخ مشارکت نیروی کار، اما نرخ مشارکت زنان پایین‌تر از میانگین‌های جهانی است. بر اساس این گزارش، نرخ مشارکت در بهار ۱۳۹۷، ۴۱.۱ درصد بوده است که نسبت به بهار ۱۳۹۶ (6/40) 5/0 درصد افزایش داشته است و نرخ مشارکت مردان و زنان به ترتیب طی این دوره 8/0 و 4/0 درصد افزایش داشته و به ترتیب به ۶۵.۳ و ۱۶.۸درصد رسیده است.

کاهش 340 هزار نفر جمعیت غیرفعال

بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص جمعیت غیرفعال نشان می‌دهد، طی سه سال منتهی به بهار ۱۳۹۷، جمعیت غیرفعال به‌طور متوسط ۳۴۰ هزار نفر کاهش داشته است که از این رقم سهم مردان ۱۲۰ هزار نفر و سهم زنان ۲۵۰ هزار نفر بوده است.

اما جمعیت غیرفعال در بهار ۱۳۹۷ نسبت به بهار ۱۳۹۶، ۱۶۰ هزار نفر اضافه‌شده است. ۲۹۹ هزار نفر به جمعیت غیرفعال زنان اضافه‌شده است و جمعیت غیرفعال مردان نزدیک به ۱۳۰ هزار نفر کاهش داشته است. به‌عبارت‌دیگر، بیشتر زنان در سن کار به جمعیت غیرفعال اضافه‌شده‌اند و به‌تدریج تحولات خاص بازار کار در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ که افزایش نرخ مشارکت، کاهش جمعیت غیرفعال و افزایش جمعیت شاغل ویژگی‌های خاص این دوره بودند، در حال توقف است، به‌طوری‌که مشاهده می‌شود در فصل اول سال ۱۳۹۷ این تحولات در حال کمرنگ شدن هستند و از میزان آن‌ها کاسته شده است.

تغییر در جمعیت شاغلان

مطالعه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در خصوص روند اشتغال نیز نشان می‌دهد به‌رغم ثبات نسبی افزایش اشتغال در 3 سال اخیر، بااین‌حال روند افزایش تعداد شاغلان زن و مرد معکوس بوده است. بر همین اساس طی سه گذشته (از بهار ۱۳۹۳ تا بهار ۱۳۹۶، به‌طور متوسط سالیانه ۷۳۰ هزار نفر به جمعیت شاغل اضافه‌شده است که ۳۷۰ هزار نفر آن مرد و ۳۶۰ هزار نفر آن زن بوده‌اند. اما در بهار ۱۳۹۷ نسبت به بهار ۱۳۹۶، بیش از ۷۵۰ هزار نفر به جمعیت شاغلان اضافه‌شده است که در این میان ۵۱۰ هزار نفر آن مردان و ۲۴۰ هزار نفر آن زنان بوده‌اند.

نمودار زیر نشان می‌دهد اشتغال زنان در 3 سال منتهی به بهار 1397 نسبت به فصل مشابه سال قبل روندی کاهشی و اشتغال مردان نیز روندی افزایشی داشته است.

اشتغالزایی 60 درصدی بخش خدمات

بر اساس آمار اعلام‌شده از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از 750 هزار نفر اشتغال‌زایی اتفاق افتاده در بهار ۱۳۹۷ نسبت به بهار ۱۳۹۶، حدود ۱۳۰ هزار نفر در بخش کشاورزی، ۱۷۰ هزار نفر در بخش صنعت و ۴۵۰ هزار نفر در بخش خدمات مشغول بکار شده‌اند.

تغییر در جمعیت بیکاران

آمار و اطلاعات نشان می‌دهد که طی سه گذشته (از بهار ۱۳۹۳ تا بهار ۱۳۹۶) به‌طور متوسط سالیانه ۲۷۰ هزار نفر به جمعیت بیکار اضافه‌شده است که در این میان ۲۶۰ هزار نفر آن مرد و ۱۰۰ هزار نفر آن زنان بوده‌اند. اما در بهار ۱۳۹۷ نسبت به بهار ۱۳۹۶، جمعیت بیکار ۴۰ هزار نفر کاهش داشته است که علت عمده آن مربوط به کاهش جمعیت بیکار زنان به حدود ۴۸ هزار نفر بوده است اما جمعیت بیکار مردان حدود سه هزار نفر افزایش را نشان می‌دهد.

کاهش 60 هزارنفری بیکاران شهری

در خصوص بیکاران شهری و روستایی نیز گزارش منتشرشده نشان می‌دهد جمعیت بیکار شهری نزدیک به ۶۰ هزار نفر کاهش و جمعیت بیکار روستایی ۱۸ هزار نفر افزایش داشته است.

گزارش مذکور نیز همچنین نشان می‌دهد که جمعیت بیکار در سنین 15 تا 24 سال و همچنین فارغ‌التحصیلان با کاهش قابل‌توجهی همراه بوده است که با توجه به کوچک بودن ابعاد آن چندان در جامعه قابل‌لمس نیست.

 گیلان،خراسان و اردبیل، دارای بیشترین نرخ مشارکت در میان استان‌ها

بررسی نرخ بیکاری در استان‌های مختلف کشور نشان می‌دهد که در بهار ۱۳۹۷ نسبت به بهار ۱۳۹۶، استان‌های سیستان و بلوچستان، لرستان، آذربایجان غربی، چهارمحال بختیاری، هرمزگان، یزد و تهران در نرخ بیکاری افزایش محسوسی داشته‌اند و استان‌های اردبیل، گلستان، خراسان جنوبی، البرز و اصفهان بیش‌ترین کاهش را در نرخ بیکاری داشته‌اند. همچنین استان‌های گیلان (۴۶.۸درصد)، خراسان شمالی (۴۶درصد) و اردبیل (۴۵.۷درصد) بیشترین نرخ مشارکت را در بین استان‌های کشور دارند.