«دولت برای بهره‌برداری از دوران پساتحریم و برجام از قبل برنامه‌ریزی نکرده‌است.» این حرف اصلی کسانی است که می‌خواهند به عدم پیشرفت اهداف اقتصادی در شرایط پساتحریم انتقاد کنند. اما محسن جلال‌پور رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نظر دیگری دارد. او در گفت‌وگوی اختصاصی با پایگاه خبری اتاق ایران از عدم برنامه‌ریزی‌های پیشین دولت در این شرایط ابراز خوشنودی می کند و می گوید: «این بنگاه‌های اقتصادی هستند که باید خودشان را آماده کنند تا از شرایط موجود نهایت استفاده را ببرند؛ دولت نیازی نیست در این زمینه برنامه‌ریزی داشته باشد.»
با محسن جلال‌پور درباره فعالیت‌های اتاق ایران در این راستا گفت و گوی کوتاهی داشته ایم.
***
در این مدتی که در قالب هیات‌های اقتصادی با وزیر امور خارجه سفرهایی را تجربه کرده‌اید؛ شکاف‌ها را در چه جایی می‌بینید؟
ما در هیات‌هایی که داشتیم به سه اصل اساسی رسیده‌ایم. نخست اینکه ایران تنها جای فروش نیست بلکه جای «سرمایه‌گذاری» است. دوم اینکه ایران نیاز به تکنولوژی و سرمایه‌گذاری مشترک دارد. این کشور در حقیقت 80 میلیون جمعیت حاضر در خود و 400میلیون نفر در کشورهای اطرافش را در نظر دارد. و سوم اینکه قراردادها، قوانین، توافق‌نامه‌ها و تمامی برنامه‌های جدید باید متناسب با وضعیت جدید برجام و شرایط جدیدِ سرمایه‌گذاری تنظیم شود.
البته ما شکاف‌های بسیار زیادی در این مسیر داریم. اول اینکه بخش خصوصی هنوز آن توانایی و آمادگی کافی را ندارد. دوم اینکه در کشور باید فضایی شفاف ایجاد شود. در روزهای تحریم ما به سمت عدم شفافیت حرکت کردیم و برگرداندن این فضا نیاز به زمان دارد. فساد باید تا اندازه زیادی ریشه‌کن شود چرا که این مسئله خودش از عوامل پیشگیری از سرمایه‌گذاری است. بروکراسی اداری و بزرگ شدن دولت نیز از جمله مشکلات اساسی است که همچنان با آن درگیر هستیم. دولت از یک طرف باید برای کاهش هزینه‌ها و از طرف دیگر برای حل مسائل و مشکلات با دنیا و یافتن راهبردهای مناسب برای ادامه فعالیت‌ها در جهان، اقدام به کوچک‌سازی کند. همه این‌ها جزو مواردی است که ما از آن عقب بوده‌ایم و اکنون باید به آن بپردازیم.
نظر شما در این مورد که دولت برای بهره‌برداری از شرایط جدید از قبل برنامه‌ریزی نداشته، چیست؟
دولت نباید برای این کارها برنامه‌ریزی کند؛ این کار بنگاه‌هاست. بنگاه‌های اقتصادی باید خودشان را آماده کنند تا از این فضا نهایت استفاده را ببرند. اتفاقا خیلی خوب است که دولت برنامه‌ریزی نداشته باشد تا در بخش دولتی سرمایه‌گذاری نشود. اگر دولت در این زمینه برنامه‌ریزی داشت که همه سرمایه‌گذاری را به بخش دولتی می‌برد.
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی چه برنامه‌هایی دارد؟
در حال حاضر ما دوره‌های آموزشی برگزار می‌کنیم، آموزش‌ها و مشاوره‌های حقوقی می‌دهیم. دوره‌هایی در اتاق گذاشته‌ایم. علاوه بر آن ما از اعضای خود می‌خواهیم شفاف‌سازی را در دستور کار خودشان قرار بدهند. آن‌ها باید در زمینه وصل شدن به شبکه‌های جهانی آموزش ببینند تا بتوانند بورشورهای مناسب و اطلاع‌رسانی درست داشته باشند. همچنین ما از همه آن‌ها خواسته‌ایم که مشاوران حقوقی و بین‌المللی را در برنامه خودشان قرار بدهند.
گفته می‌شود که در وضعیت جدید اقتصادی، باید نوعی گفت‌وگوی ملی صورت بگیرد؛ شما در این زمینه چه نظری دارید؟
دولت به تنهایی از عهده این مسئله بر نمی‌آید. باید کل کشور و حاکمیت در این قضیه ورود کند. این را در شورای گفت‌وگو نیز مطرح کردیم. مجموعه سه قوه، مجمع تشخیص مصلحت نظام و همه دست‌اندرکاران باید بیایند و در این قضیه مشارکت کنند. به هر حال این کار بزرگی است، ما جراحی اقتصادی سنگینی در پیش داریم و همه باید برای آن همکاری کنند. از نظر من اتاق باید نقش هماهنگی را داشته باشد. همراه کردن بخش‌های مختلف، جزو وظایف اتاق است.