«گیاهخواری کنید و به توسعه پایدار برسید!» این راهحلِ ظاهراً سادهای است که بسیاری از افراد بر آن تأکید میکنند. اما جیمی اسمیت پژوهشگر این حوزه در یادداشتی در گاردین تأکید کرده که چنین چیزی به همین سادگی امکانپذیر نیست. اینکه چند قدم در زمینه رژیم غذایی خود بردارید و از طریق ورود به دنیای وگانها یا گیاهخواران به توسعه پایدار دست پیدا کنید قدری رویایی به نظر میرسد. افرادی که ادعا میکنند با حذف گوشت، شیر و تخممرغ از رژیم غذایی میتوان به توسعه پایدار دست پیدا کرد در حقیقت بر این باورند که ردپای انسان بر محیطزیست از این طریق کاسته میشود و در نتیجه توسعه پایدار در جهان محقق میشود. این افراد اصرار دارند که جمعیت رو به افزایش جهان باید اثرات خود را بر محیطزیست به حداقل برساند و گیاهخواری بهترین راهحل برای انجام این کار است. اما چندی پیش تحقیقی در ایالات متحده امریکا روی ده الگوی مختلف غذایی صورت گرفت و در نهایت نتایج جالب توجهی را نشان داد. بر اساس این پژوهش افرادی که غذاهایی با منابع حیوانی مصرف میکنند زمین کمتری را نسبت به وگانها مورد استفاده قرار میدهند. کاملاً واضح است که چه اتفاقی میافتد: افرادی که از رژیمهای متنوعی استفاده میکنند باعث میَشوند زمین بیشتری برای رساندن خوراکی به دست بشر وجود داشته باشد.
استفاده از رژیم غذایی غیر گیاهی نه تنها باعث میشود زمین بیشتری باقی بماند بلکه بخشی از گیاهان را برای استفاده احشام دستنخورده باقی میگذارد. بسیاری از زمینها در آفریقا نیز تنها مورد استفادهای که دارند برای پرورش حیوانات است و به هیچوجه قابل کشت و کشاورزی برای گیاهخواران نیست. مطالعات نشان میدهد پرسه حیوانات در مراتع باعث میشود این مراتع زنده و سرسبز باقی بمانند اما وقتی حیوانات نباشند، مراتع هم نابود میشود. اما آنچه در مورد رژیم غذایی میتواند به توسعه پایدار کمک کند از سوی مردم کشورهایی با درآمد بالاست. این افراد باید مصارف غذایی خود را تعدیل کنند و حجم دورریز غذایی خود را به حداقل برسانند. 50درصد از آنچه در جهان تولید میشود، به دورریز تبدیل میَشود. این مسئله باعث نشر 7درصد از کربن جو زمین نیز میشود. کاملاً واضح است که تا این افراد رفتار اصلاحی را در پیش نگیرند، توسعه پایدار محقق نخواهد شد. در کنار آن مردم کشورهای فقیر نیز به کمک احشام و حیواناتی که پرورش میدهند زندگی خود را میگذرانند و حدود 40 تا 60درصد از تولید ناخالص داخلی کشاورزی آنها از این مسیر حاصل میشود. به همین خاطر است که حذف رژیمهایی غذایی حیوانی میتواند برای آنها آسیب نیز به شمار بیاید.
چرا حذف فرآوردههای دامی کار عاقلانهای نیست؟
خانوادهای در آفریقا تنها با پرورش مرغ و جوجه روزگار خود را سپری میکند؛ خانوادهای دیگر در آسیا درآمد خود را از طریق پرورش گاو و گوسفند و بز تأمین میکند. برای این خانوادهها چرخش به وگانیسم یا رژیم غذایی بدون فرآوردههای حیوانی نه تنها نمیتواند به توسعه پایدار اقتصادی بینجامد بلکه باعث نابودی اقتصادیشان نیز میشود. البته تولید و پرورش احشام نیز مانند هر حوزه دیگری با چالشهایی روبهرو است. این حیوانات اغلب مصرفکننده اصلی آب و منابع طبیعی هستند. آنها همچنین با تولید گازهای گلخانهای باعث تغییرات آبوهوایی نیز میشوند. مصرف بیش از اندازه فرآوردههای آنها نیز میتواند به چاقی مفرط و بیماری بینجامد. بسیاری از بیماریهای عفونی انسانها نیز از مصرف گوشت یا فرآوردههای حیوانی ناشی میشود. اما هیچیک از اینها دلیل کافی برای حذف محصولات دامی از رژیم غذایی نیست. به همان اندازه که این محصولات مضرات و آسیبهایی دارند، فرآوردههای گیاهی نیز مشکلات و چالشهایی برای انسان ایجاد میکنند. به همین خاطر است که حذف آنها کار عاقلانهای به نظر نمیآید.
بهتر است به جای اینکه راهحلهای خیلی ساده برای مشکلات پیچیده و بسیار مهم جهان پیدا کنیم، به طور دقیق و جدی به چالشهای توسعه پایدار فکر کنیم و راهحلهای همهجانبه برای آن بیابیم. ما برای اینکه به توسعه پایدار دست پیدا کنیم باید از احشام به اندازه گیاهان بهره ببریم.