احمد حاتمییزد، مدیرعامل سابق بانک صادرات.
مدتهاست بانکهای خصوصی آماج حملات برخی از سیاستمداران و کارشناسان قرار گرفته است؛ بهطوریکه بانکهای خصوصی را مهمترین عامل رشد افسارگسیخته نقدینگی و امالمصائب اقتصاد ایران میدانند. عمدتاً حملات صورت گرفته به دلیل نقشی است که گفته میشود این بانکها در «خلق پول» و «سوداگری» ایفا کردهاند.
احمد حاتمییزد، مدیرعامل اسبق بانک صادرات دراینباره به «اتاق ایران آنلاین» میگوید: مشکلات اقتصادی ایران علل و عوامل متعددی دارد؛ بانکداری در ایران مشکلاتی دارد که همه این مشکلات بین بانکداری دولتی و بانکداری خصوصی مشترک است. همه بانکهای ایران یک مسئله دارند و آن عدم استقلال بانک مرکزی است.
حاتمییزد معتقد است: زمانی که بانک مرکزی استقلال نداشته باشد و نتواند در امور بانکهای دولتی و خصوصی نظارت کافی داشته باشد، بانکداری در ایران ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی ایران خوانده میشود.
او به مشکلات حوزه بانکداری اشاره میکند و میگوید: اگر تعداد این مشکلات خیلی زیاد است ولی بهعنوان نمونه میتوان به خرید املاک توسط بانکها اشاره کرد. طبق قوانین بانکداری در ایران، بانکها نباید بیشتر از 30 درصد سرمایه خود را ملک بخرند ولی هیچکدام از این قوانین توسط هیچ بانکی رعایت نشده و بانک مرکزی هم به این رفتار اعتراض نمیکند.
او ادامه میدهد: نمونه دیگر مشکلات بانکها، این است که هیچکدام از بانکها در ایران از حداقل سرمایه برخوردار نیستند، آنها باید حداقل سرمایه را داشته باشند که با ترازنامه همخوانی داشته باشند. یا طبق فرمول ریسک هر یک از دارایی بانکها باید بهصورت موزون محاسبه شود و با جمع درصد ریسک داراییها، حدود 10 درصد آن، بانکها سرمایه داشته باشند. در آن صورت گفته میشود که فلان بانک سرمایه کافی دارد ولی طبق این شاخص بانک مرکزی، هیچکدام از بانکها در ایران کفایت سرمایه ندارند.
حاتمی یزد تصریح میکند: به دلیل نداشتن سرمایه کافی هیچ بانکی در دنیا به بانکهای دولتی و خصوصی ما اعتماد نمیکند و بانکهای ما در مرز ورشکستگی هستند. یا همه بانکها یک سری معوقاتی دارند که بیشتر این تسهیلات برگشتناپذیرند.
حاتمی یزد، کارشناس اقتصادی درباره چرایی آن توضیح میدهد: مثلاً در دوره ریاستجمهوری آقای احمدینژاد، او در سفرهای استانی تسهیلاتی به مردم میداد که بخش زیادی از این تسهیلات برگشت داده نشده است. یا افرادی که به دلیل فساد یا پارتیبازی تسهیلات سنگین دریافت کردهاند، هنوز بدهیهای خود را پرداخت نمیکنند و همه اینها به دلیل نبود قدرت کافی بانک مرکزی است.
او تأکید میکند: خیلی از بانکها در ایران درگیر شرکتداری، اداره بنگاههای اقتصادی و تأسیس هولدینگ اقتصادی هستند که سپرده مردم را در آنجا مصرف میکنند.
به گفته حاتمی یزد بانکداری با بنگاهداری یکی نیست. کارویژه اصلی بانک دادن تسهیلات به مردم و تولیدکنندگان است نه شرکت داری؛ آنها نباید از سپرده مردم برای رشد اقتصادی شرکتهای خود استفاده کند.
حاتمی یزد تأکید میکند: من معتقدم مشکل را نباید به بانکهای خصوصی تخصیص داد، کل نظام بانک داری در ایران به دلیل نبود استقلال کافی بانک مرکزی مشکل دارد.